Ministerstwo Finansów umożliwia przedsiębiorcom szybką weryfikację kontrahentów. Wystarczy wpisać numer NIP w portalu podatkowym, by sprawdzić ich status. System odpowie po chwili, czy dany podmiot jest podatnikiem VAT czynnym, zwolnionym, czy w ogóle nie jest zarejestrowany jako podatnik.
- To usługa skierowana w pierwszej kolejności do podatników stosujących mechanizm odwrotnego obciążenia VAT – mówi Wiesława Dróżdż, rzecznik ministra finansów.
Wszystko dlatego, że od 1 lipca zmieniają się zasady rozliczenia VAT na wyroby elektroniczne. Daninę od telefonów komórkowych, tabletów czy laptopów będzie teraz naliczał i odprowadzał kupujący, a nie sprzedawca.
Razem z odsetkami
– Sprzedawca musi zweryfikować nabywcę. Jeśli okaże się, że sprzedał towary nieuczciwemu podmiotowi, który nie jest podatnikiem VAT czynnym, to sam zapłaci podatek wraz z odsetkami – mówi prawnik Michał Malinowski.
Eksperci chwalą ministerstwo za szybkie uruchomienie bazy. Obawiają się jednak, że weryfikacja kontrahenta to zbyt mało, by chronić przedsiębiorców przed odpowiedzialnością, nawet gdy padną ofiarą oszustwa.
– Baza z pewnością jest ułatwieniem. Samo sprawdzenie numeru NIP to jednak zbyt mało, by wyeliminować ryzyko wyłudzenia podatku – mówi Piotr Marchlewski, starszy konsultant w EY. Jak dodaje, nabywca może przecież podać jakikolwiek numer NIP, np. znaleziony w internecie.
Również Karol Stec z Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji wskazuje, że baza nie rozwiązuje istotnego problemu związanego z weryfikacją nabywcy. Sprzedawca będzie musiał sprawdzić, czy jest on podatnikiem, czy tylko się pod niego podszywa.
Fiskus oceni w praktyce
– Sprzedawcy zostali obarczeni kosztami dodatkowej weryfikacji nabywców i ryzykiem związanym z ewentualnym wprowadzeniem ich w błąd – mówi Karol Stec.
Mariusz Korzeb, doradca podatkowy i ekspert Pracodawców RP, ostrzega, że zamieszani w proceder wyłudzenia VAT mogą być również czynni podatnicy. Poza tym system nie będzie wystarczająco chronił podatnika, któremu fiskus zarzuci niedochowanie należytej staranności w procesie weryfikacji kontrahentów.
– Organy podatkowe bardzo często ignorują fakt, że przedsiębiorca sprawdził, iż jego kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT. A to tylko jedna z kilku przesłanek należytej staranności. Dlatego uruchomienie bazy może nie przynieść żadnego zauważalnego rezultatu – mówi Korzeb.
Opinia dla „Rz"
Bartosz Mazur, starszy asystent w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy
Baza podatników jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Pozwoli bowiem na natychmiastową weryfikację statusu kontrahenta jako podatnika VAT na dowolny dzień, a podatnik nie będzie odpowiadał za nieaktualne lub błędne zapisy w bazie. Nieuczciwi nabywcy mogą jednak próbować podszywać się pod inne podmioty. W tym celu, jeżeli zakupów dokonuje pełnomocnik, którego upoważnienie nie zostało ujawnione w CEIDG albo w KRS, podatnik powinien uzyskać co najmniej kopię tego pełnomocnictwa oraz zweryfikować dane osobowe. Teraz trudno określić, jak rygorystycznie organy podatkowe będą oceniać należytą staranność podatników. W szczególności nie ma pewności, czy będą każdorazowo wymagały weryfikacji wiarygodności pełnomocnictwa.
