Rz: Z końcem kwietnia upłynął termin składania zeznań podatkowych za 2014 r. Co mogą zrobić przedsiębiorcy, którzy spóźnili się ze złożeniem zeznania lub zapłatą podatku?
Jarosław Ziobrowski: Złożyć jak najszybciej czynny żal. Oczywiście sam czyn zabroniony powinien zostać naprawiony, tzn. konieczne będzie złożenie zaległej deklaracji czy też uiszczenie nieopłaconego w terminie podatku.
Czynny żal to bardzo przydatny instrument w prowadzeniu działalności gospodarczej, który można stosować nie tylko przy rozliczeniu rocznym podatku dochodowego, ale też przez cały rok, we wszystkich rodzajach podatków. To donos na samego siebie, który w praktyce polega na zawiadomieniu organu podatkowego przez podatnika o popełnionych przez niego czynach, które są karane przez kodeks karny skarbowy. Takie pismo chroni podatnika przed karą za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
Jak prawidłowo złożyć czynny żal?
Przedsiębiorca powinien powiadomić organ podatkowy na piśmie, na czym polegało popełnione przez niego wykroczenie lub jakiego obowiązku nie dopełnił. Konieczne jest oczywiście podanie danych przedsiębiorcy, jego NIP oraz podpis. Nie trzeba podawać przyczyny zaniedbania. Przepisy nie przewidują wzoru takiego pisma, więc trzeba napisać je samodzielnie, powołując się na art. 16 k.k.s. Należy mieć potwierdzenie wysłania w postaci urzędowej pieczęci lub potwierdzenia nadania. Jednak nawet jeśli podatnik nie powoła się na art. 16 k.k.s., ale z treści pisma wynika, że jest to czynny żal, to urząd skarbowy nie może go nie uwzględnić. W skomplikowanych stanach faktycznych wskazane jest wsparcie prawnika zajmującego się prawem podatkowym.
Najważniejsze jest to, że pismo należy złożyć odpowiednio wcześnie. Czynny żal nie będzie skuteczny, jeśli został złożony w czasie gdy organ ścigania dysponował już wyraźnie udokumentowaną wiadomością o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. To samo dotyczy sytuacji, w której czynny żal został złożony po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Czy istnieje jakieś ograniczenie w liczbie takich pism?
Nie. Przedsiębiorca może składać czynny żal tak często, jak tego potrzebuje. Przepisy nie przewidują żadnego limitu w tym zakresie. W praktyce przedsiębiorcy korzystają z niego bardzo często, by uniknąć kłopotów. Co ważne, organ podatkowy musi go przyjąć, chyba że – jak już wskazałem – dowie się wcześniej o popełnionym przez podatnika wykroczeniu lub przestępstwie. Warto też dodać, że wniosek o złożenie czynnego żalu nie podlega opłacie skarbowej ani żadnym innym opłatom.
Czy czynny żal ma związek z korektą deklaracji?
Zwykle korektę składa się w innych sytuacjach, kiedy np. przedsiębiorca złożył deklara cję, ale błędnie obliczył wyso kość podatku. Wówczas korekta wystarcza, nie trzeba skła- dać czynnego żalu. Składa się go natomiast wówczas, gdy podatnik w ogóle nie złożył deklaracji lub nie zapłacił wyni-kającego z niej podatku.
—rozm. Monika Pogroszewska