Najemca samochodu zapłaci podatek u źródła

Podatnik (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) wynajął od niemieckiej firmy samochód. Czy od płaconych wynajmującemu kwot podatnik powinien potrącać podatek „u źródła"? – pyta czytelnik.

W określonych przepisami przypadkach podatek z tytułu przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników objętych ograniczonym obowiązkiem podatkowym (w uproszczeniu – nierezydentów) pobierany jest w formie ryczałtu (zob. art. 21 ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 29 ust. 1 ustawy o PIT). W przypadkach takich do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego obowiązani są, jako płatnicy, polskie osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne (zob. art. 26 ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 41 ust. 4 w zw. z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT).

Przychody z użytkowania

Dotyczy to, między innymi, przychodów z użytkowania lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego (zob. art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT oraz art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT), w tym przychodów z wynajmu środków transportu. Jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 11 października 2013 r. (IPTPB3/423-264/12-13/13-S/IR), „uzyskiwane przez podmioty zagraniczne przychody osiągane z tytułu wynajmu samochodów i wózków widłowych mieszczą się w kategorii przychodów wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako przychody z tytułu użytkowania lub prawa do użytkowania urządzenia przemysłowego". Oznacza to, że z tytułu wynajmu od nierezydentów środków transportu (w tym samochodów) polscy podatnicy, co do zasady, obowiązani są potrącać zryczałtowany podatek dochodowy (tzw. podatek u źródła) w wysokości 20 proc. uzyskiwanych przez nierezydenta przychodów z wynajmu.

Wyjątek dla podmiotów powiązanych...

Od zasady tej istnieją jednak wyjątki. Po pierwsze, w przypadku wynajmu środków transportu od spółek powiązanych zastosowanie może mieć zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 3 ustawy o CIT. Wówczas pobieranie zryczałtowanego podatku dochodowego nie jest konieczne. Z treści pytania nie wynika jednak, aby niemiecka firma była z Państwa spółką powiązana, a więc wyłączenie to – jak zakładam – nie ma w przedstawionej sytuacji zastosowania.

...i gdy umowa bilateralna tak stanowi

Brak obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego lub możliwość pobierania go według niższej niż 20 proc. stawki może wynikać także z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z państwem podatnika będącego wynajmującym. Należy bowiem zauważyć, że art. 21 ust. 1 ustawy o CIT oraz art. 29 ust. 1 ustawy o PIT stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (zob. art. 21 ust. 2 ustawy o CIT oraz art. 29 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o PIT). Z umów tych wynika najczęściej, że osiągane przez nierezydentów przychody z wynajmu środków transportowych – jako przychody z należności licencyjnych – mogą być opodatkowane obniżoną stawką podatku, najczęściej 5 proc. lub 10 proc. (jako przykłady państw, z którymi zawarte są tego typu umowy, można wskazać Norwegię, Portugalię czy Rosję).

Znacznie rzadziej zawarte przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie uznają przychodów z wynajmu środków transportowych za przychody z należności licencyjnych. W takich przypadkach osiągane przez nierezydentów przychody z wynajmu środków transportowych mogą nie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce jako tzw. zyski z przedsiębiorstw (jest tak, przykładowo, w przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych z Chorwacją, Irlandią czy Francją).

Obciążenie należności licencyjnych

W omawianym przypadku właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania jest umowa polsko-niemiecka (tj. umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie 14 maja 2003 r. – DzU z 2005 r., nr 12, poz. 90). Umowa ta zalicza należności za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego do należności licencyjnych (zob. art. 12 ust. 3 umowy polsko-niemieckiej) i przewiduje, że należności takie mogą być opodatkowane w umawiającym się państwie, w którym powstają, i zgodnie z jego ustawodawstwem, ale jeżeli osoba uprawniona do należności licencyjnych ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie, to ustalony w ten sposób podatek nie może przekroczyć 5 proc. kwoty brutto należności licencyjnych (zob. art. 12 ust. 2 umowy polsko-niemieckiej).

Są dwie możliwości

Powoduje to, że w przedstawionej sytuacji możliwe są dwa scenariusze.

1.

Pierwszy z nich znajdzie zastosowanie, jeżeli niemiecka firma przedstawi Państwu swój niemiecki certyfikat rezydencji. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest bowiem możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji – zob. art. 26 ust. 1 zdanie ostatnie ustawy o CIT. Wówczas będą Państwo obowiązani do pobierania od wypłacanych z tytułu najmu kwot zryczałtowanego podatku dochodowego (czyli podatku „u źródła") według obniżonej stawki 5 proc. O podobnym przypadku traktuje  interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 15 lutego 2011 r. (ILPB4/423-307/10-2/DS), w której czytamy, że „należności wypłacane przez spółkę z tytułu czynszu najmu przedmiotowych wózków widłowych na rzecz osoby prawnej z siedzibą w Niemczech stanowią niewątpliwie należności licencyjne w świetle polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wnioskodawca jest zatem zobowiązany do obliczania, pobierania i odprowadzania podatku u źródła z tego tytułu. Zastosowanie jednak stawki 5 proc., wynikającej z ww. umowy dwustronnej, jest możliwe wyłącznie w sytuacji udokumentowania miejsca siedziby odbiorcy należności aktualnym certyfikatem rezydencji, stosownie do postanowień art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych".

2.

Jeżeli niemiecka firma nie przedstawi Państwu swojego certyfikatu rezydencji, to w takim przypadku będą Państwo musieli od kwot wypłacanych z tytułu najmu pobrać zryczałtowany podatek dochodowy (podatek „u źródła") według standardowej stawki 20 proc.

Autor jest doradcą podatkowym