Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 września 2014 r. (I FSK 1480/13).

Skarżąca jest spółką z o.o. Przedmiotem jej działalności jest produkcja cementu, betonu, kruszyw oraz innych materiałów budowlanych. Spółka wydobywa również kamień wapienny wykorzystywany do produkcji cementu. W zakresie prowadzonych prac odkrywkowych skarżąca nabywa na własność grunty, które są następnie przekształcane w tereny do eksploatacji górniczej. Część gruntów, która nie jest wykorzystywana w danym czasie w działalności górniczej, jest wydzierżawiana okolicznym rolnikom jako tereny przeznaczone na cele rolnicze. Łączny udział sprzedaży z tytułu dzierżawy gruntów w wartości sprzedaży spółki to niewielki ułamek wykazywanego obrotu. Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego spółka zadała pytanie, czy zawierane umowy dzierżawy gruntów rolnych są czynnościami wykonywanymi sporadycznie w rozumieniu ?art. 90 ust. 6 ustawy o VAT. W ocenie spółki umowy te są czynnościami sporadycznymi i w związku z tym skarżąca nie musi wykazywać obrotu z ich tytułu.

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Stwierdził, że danej czynności nie można uznać za sporadyczną tylko z powodu jej minimalnej wartości lub jednorazowości.

WSA we Wrocławiu oddalił skargę spółki i podzielił zasadniczo stanowisko organu podatkowego. Również Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę podatnika. Stwierdził, że czynności, które nie powinny wchodzić do struktury sprzedaży, nie mogą być czynnościami typowymi dla działalności gospodarczej podatnika. Powinny mieć one zatem charakter czynności przypadkowych, nieistotnych, ubocznych. Zdaniem sądu wydzierżawianie gruntów rolnikom jest działalnością związaną z normalnym funkcjonowaniem spółki i dlatego nie może być uznane za czynność sporadyczną.

—Michał Brągiel, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Katarzyna ?Wróblewska, doradca podatkowy, starsza konsultantka ?w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Przy ocenie, czy dana transakcja ?powinna być uznana za sporadyczną ?i w konsekwencji nieuwzględniana ?w proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 6 ustawy o VAT, należy uwzględnić ?co najmniej kilka czynników.

Istotna jest częstotliwość wykonywania danego rodzaju transakcji zwolnionych, wartość osiąganych z tego tytułu obrotów (oraz ich udział w całości wykazywanego obrotu), a także liczba dokonanych transakcji oraz wielkość zaangażowanych środków.

Niemniej, jeśli okoliczności danej transakcji jasno wskazują, ?że podobne czynności występują ?u podatnika incydentalnie, to ich liczba oraz wartość mają znaczenie drugorzędne. Transakcji nie można natomiast uznać za sporadyczne ?(bez względu na ich wartości oraz liczbę), jeśli okoliczności wskazują, że ten typ transakcji jest stałym elementem prowadzonej działalności gospodarczej. ?W tym kontekście istotne jest również, czy podatnik ma zamiar realizować tego typu transakcje w przyszłości.

Mając na uwadze powyższe, zgodzić się należy ze stanowiskiem sądu, który uznał, że nawet jeśli udział sprzedaży ?z tytułu dzierżawy gruntów rolnych ?w wartości sprzedaży spółki jest nieznaczny, to tego typu czynności są stałym i powtarzalnym elementem jej działalności gospodarczej i w tym kontekście nie można uznać ich za sporadyczne.

Dodatkowym argumentem do uznania, ?że dana transakcja nie ma charakteru sporadycznego, może być istnienie powiązań między podmiotami dokonującymi tej transakcji. ?Organy podatkowe często powołują się ?na ten czynnik w przypadku usług ?o charakterze finansowym, np. gdy podatnik zastanawia się, jak rozliczyć pożyczkę lub pożyczki udzielone ?w ramach grupy. W takim przypadku istotne jest ustalenie, czy tego typu transakcja jest uzupełnieniem ?zasadniczej działalności jednostki. ?Co do zasady obrót z tego tytułu powinien być uwzględniony w proporcji VAT tylko wtedy, gdy udzielanie pożyczek jest stałym i niezbędnym elementem wbudowany w funkcjonowanie przedsiębiorstwa podatnika. Na podstawie dostępnego na razie jedynie ustnego uzasadnienia omawianego wyroku, ?trudno ustalić, czy organy dokonały ?oceny zawartej umowy pod tym kątem ?czy oparły się jedynie na zapewnieniu podatnika, że przedmiotowa umowa pożyczki ma charakter incydentalny.

Warto wskazać, że organy podatkowe prezentują zazwyczaj zbyt rygorystyczne stanowisko przy ocenie, czy dana czynności może zostać uznana ?za dokonywaną sporadycznie (lub ?za transakcję pomocniczą ?w zakresie nieruchomości lub ?pomocniczą transakcję finansową, zgodnie z brzmieniem art. 90 ust. 6 obowiązującym od 1 stycznia br.). ?Do stanowiska podatników uznających dyskusyjne czynności o charakterze finansowym za sporadyczne częściej przychylają się sądy.