Ryzyko zaistnienia zdarzenia losowego grożącego uszkodzeniem, a nawet całkowitym zniszczeniem składników majątku nie omija również przedsiębiorców. Co więcej, z uwagi na intensywność wykorzystywania majątku firmowego często jest nawet większe. Dlatego przedsiębiorcy zazwyczaj zawierają umowy ubezpieczenia majątkowego. Wystąpienie ?w wyniku zdarzenia losowego ewentualnej szkody jest wtedy rekompensowane wypłaconym odszkodowaniem. Otrzymanie go ma jednak konsekwencje na gruncie PIT.
Zgodnie bowiem z art. 14 ?ust. 2 pkt 12 ustawy o PIT za przychody z działalności gospodarczej uznaje się otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej. Przy czym takie odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ?ust. 1 pkt 4 PIT. Wprawdzie zgodnie z tym przepisem zwolnione od podatku są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych lub osobowych, jednak z zakresu tego zwolnienia zostały wyłączone odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali lub liniowo.
Nie oznacza to jednak, że cała wartość kwoty otrzymanej tytułem odszkodowania jest dochodem podlegającym opodatkowaniu. Poniesione przez przedsiębiorcę wydatki związane z naprawą bądź przywróceniem uszkodzonego składnika majątku do stanu pierwotnego, a w przypadku jego likwidacji niezamortyzowana wartość środka trwałego, najczęściej są bowiem zaliczane w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Może się jednak zdarzyć, np. na skutek kosztorysowego odszkodowania, że wartość sumy wypłaconej z polisy przekracza kwotę zaliczaną do kosztów np. z tytułu poniesionych nakładów na naprawę uszkodzonej rzeczy. W tej sytuacji dochodem będzie nadwyżka osiągniętego przychodu nad wartością poniesionych kosztów.
Trzeba jednak pamiętać, że ustawa o PIT przewiduje także sytuacje szczególne, których skutkiem jest wyłączenie określonych wydatków z możliwości ujęcia ich w kosztach. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o PIT nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. W efekcie trzeba zwrócić uwagę na art.14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT, zgodnie ?z którym nie uznaje się za przychód z działalności gospodarczej zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. W zakresie, w jakim suma odszkodowania stanowi zwrot wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, otrzymane przez przedsiębiorcę odszkodowanie nie jest uznawane za przychód z działalności gospodarczej.
Obowiązek opodatkowania przychodów wynikających ?z otrzymanego odszkodowania nie omija również ryczałtowców. Oczywiście w zakresie, ?w jakim odszkodowanie dotyczy składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zasadą jest, że stawka zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu osiągniętego z tytułu odszkodowania wynosi ?8,5 proc. W tym przypadku jednak, z uwagi na zasady opodatkowania ryczałtem, nie stosuje się art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT, zgodnie z którym nie uznaje się za przychód ?z działalności gospodarczej zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Wskazała na to Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 16 lutego 2010 r. (ITPB1/415-930/09/HD).
Autor jest doradcą podatkowym
