Zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w formie odpisów amortyzacyjnych podlega cena zakupu składników majątku podatnika o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywanych w działalności firmowej. Zasadę tę, wyrażoną ?w ustawach o PIT i o CIT, stosuje się do środków trwałych o wartości wyższej niż 3500 zł.

Podatnik wie, ?jakie ma zamiary

Maszyny, urządzenia i inne składniki firmowego majątku ?o niższej wartości można zaliczyć do kosztów w całości na bieżąco. Tak samo, bez dzielenia kosztów według stawek amortyzacyjnych, do kosztów zalicza się wydatki na zakup maszyn, urządzeń, budynków czy budowli, które często są warte dużo więcej niż 3500 zł, ale przewidywany okres ich użytkowania nie przekracza roku.

Przepisy nie dają wskazówek, czym powinien się kierować podatnik, ustalając, czy zakupiony kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania przedmiot o wartości np. 5 tys. zł jest w jego przypadku środkiem trwałym czy nie. Wszystko zależy od oceny podatnika. To on sam decyduje, czy wpisać zakup do ewidencji środków trwałych, czy też uznać, że pozbędzie się go wcześniej. Podatnik nie musi przy tym w żaden sposób dokumentować czy dowodzić prawidłowości swojego wyboru.

Konsekwencje ?zmiany planów

Zarówno ustawa o PIT, jak ?i ustawa o CIT zawierają natomiast szczegółowe wytyczne postępowania dla podatników, którzy nabyli składniki majątku o wartości początkowej przekraczającej 3500 zł i ze względu na przewidywany przez nich okres używania wynoszący rok lub krótszy nie zaliczyli ich do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, ale potem faktyczny okres ich użytkowania przekroczył rok >patrz ramka.

Wycofanie ?z działalności

Jeszcze mniej przyjemne konsekwencje wiążą się ?z przeznaczeniem firmowego początkowo składnika majątku na cele prywatne, przed upływem roku od przyjęcia go do używania w działalności gospodarczej. Co prawda składnik majątku, którego zakup pierwotnie podatnik zaliczył na bieżąco do kosztów uzyskania przychodu, nie jest w takim przypadku wykorzystywany w działalności dłużej niż rok (czyli przewidywania podatnika się sprawdzają), ale nie znaczy to, że taki wydatek może być firmowym kosztem.

Przekonał się o tym informatyk prowadzący działalność gospodarczą rozliczaną na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wystąpił do Izby Skarbowej w Katowicach z pytaniem ?o konsekwencje zakupu samochodu, który później przeznaczy na cele osobiste. Zamierzał zmienić profil działalności, koncentrując się na usługach wykonywanych przez internet, w związku z czym zakładał, że nie będzie używał auta w firmie dłużej niż przez rok. Zanim jednak przeorganizuje działalność – jak tłumaczył – musi kupić samochód, który będzie wykorzystywał w firmie. Zaliczy ten wydatek do kosztów, ale z uwagi na przewidywany krótki czas używania auta w firmie nie wpisze go do ewidencji środków trwałych, tylko pomniejszy bieżący przychód. Pytanie dotyczyło konieczności ewentualnej korekty tych kosztów po wycofaniu auta z firmowego majątku. Podatnik twierdził, że wydatek jest związany z działalnością gospodarczą, więc może być kosztem. A skoro nie jest kwalifikowany jako środek trwały, to nie musi być amortyzowany i wreszcie nie będzie sprzedany, więc nie powstanie żaden przychód. Nie będzie też powodu do korekty.

Co na to fiskus i sądy

Izba odpowiedziała, że ?w takiej sytuacji podatnik będzie zobowiązany skorygować koszty uzyskania przychodów o całą kwotę wydatków na nabycie auta, uprzednio zaliczoną w ich ciężar (interpretacja z 7 lutego 2014 r., IBPBI/1/415-1144/13/ZK). Organ powołał się na art. 23 ust. 1 ?pkt 49 ustawy o PIT. Zgodnie ?z nim nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych do środków trwałych – w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu ?w wyroku z 27 sierpnia 2013 r. ?(I SA/Po 220/13) orzekł, że przekazanie takiego majątku na cele osobiste przed upływem 12 miesięcy skutkuje obowiązkiem korekty całej kwoty uprzednio zaliczonej do kosztów. W tej sprawie chodziło o mieszkanie i przynależne do niego miejsce postojowe w hali garażowej. WSA, uznając, że skorygować trzeba całą kwotę kosztów, podkreślił też, że odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane jedynie od składników majątku posiadających cechy środków trwałych lub wartości niematerialnych ?i prawnych, i to po wpisaniu ich do stosownej ewidencji. ?W tym przypadku podatnik nie może więc ująć w kosztach nawet części wartości zakupu.

Po roku od zakupu podatnik ma sporo obowiązków

W miesiącu, w którym minął rok od przyjęcia zakupu do używania, podatnik powinien:

- ?wpisać składnik majątku do ewidencji środków ?trwałych (lub wartości niematerialnych i prawnych ?– gdy zakup jest taką wartością), przyjmując ?za wartość początkową cenę nabycia lub koszt wytworzenia;

- ?skorygować koszty uzyskania przychodu.?Korekta polega na pomniejszeniu kosztów uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych przypadającą na okres ich dotychczasowego używania, obliczoną przy zastosowaniu ustawowych stawek amortyzacyjnych. Jeżeli kwota kosztów ?do korekty jest wyższa od kosztów danego miesiąca, ?to nierozliczona nadwyżka kosztów pomniejsza koszty w następnych miesiącach;

- ?stosować te stawki amortyzacyjne przez cały okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych.?Nie ma więc możliwości ustalenia indywidualnych, wyższych stawek amortyzacyjnych, np. ze względu ?na zakup używanego środka trwałego;

- ?wpłacić w terminie do 20. dnia tego miesiąca ?do urzędu skarbowego należne odsetki.?W wyniku pomniejszenia przychodu o całą kwotę zakupu od razu, bez dokonywania odpisów amortyzacyjnych, podatnik wykazuje wyższą kwotę kosztów, a przez to niższy podatek, niż byłoby to ?w przypadku amortyzowania środka trwałego. ?Odsetki nalicza się od dnia jednorazowego ?zaliczenia do kosztów zakupu lub wytworzenia składnika majątku do dnia, w którymi minął ?rok ich używania w firmie. Należy stosować ?stawkę właściwą dla zaległości podatkowych ?w dniu zaliczenia składnika majątku ?do środków trwałych lub wartości niematerialnych ?i prawnych.