Małżonkowie prowadzą różne rodzaje działalności gospodarczej. Nabyli razem nieruchomość na potrzeby tych działalności. Pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa, więc są współwłaścicielami tej nieruchomości w równych częściach. Małżonkowie zamierzają jednak wykorzystywać tę nieruchomość w różnym zakresie: mąż w 60 proc., a żona w 40 proc. Faktura jest wystawiona na oboje małżonków i nie zawiera tej adnotacji. Kto ?z małżonków i w jakim zakresie ma prawo odliczyć VAT od nabytej nieruchomości?

Oboje małżonkowie mają prawo do odliczenia VAT, jednak w różnym zakresie. Zakres ten jednak nie pokrywa się ze stopniem procentowego wykorzystywania przedmiotowej nieruchomości do działalności gospodarczej. Podstawowa zasada, którą trzeba uwzględnić w tym przypadku, wynikająca z ustawy o VAT mówi, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Generalnie więc wydawałoby się, że podatnikom – małżonkom będzie przysługiwało prawo do odliczenia ?w zakresie, w jakim każde z nich wykorzystuje nieruchomość do działalności opodatkowanej. Jednak na podatników czyha tu pewna pułapka.

Z orzecznictwa ETS wynika, że możliwe jest tu pewne ograniczenie, które może być stosowane przez organy podatkowe. Wynika ono m.in. z interpretacji dokonanej ?przez ETS w wyroku z 21 kwietnia 2005 r. ?w sprawie C/25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach. Trybunał stwierdził w nim, ?że „jeżeli dwoje małżonków pozostających ?we wspólnocie małżeńskiej nabywa ?dobro inwestycyjne, którego część jest używana w sposób wyłączny do celów zawodowych przez jednego z małżonków będących współwłaścicielami, to współmałżonek ten korzysta z prawa do odliczenia całości podatku od wartości dodanej naliczonego od części dobra, którego ?używa do celów swojego przedsiębiorstwa, ?o ile odliczona kwota nie przekracza ?udziału podatnika we współwłasności ?tego dobra".

Kluczowe jest tu sformułowanie „o ile odliczona kwota nie przekracza udziału podatnika we współwłasności tego dobra". Wniosek z tego taki, że proporcja wykorzystywania budynku do celów działalności, ?będąca podstawą odliczeń, jest istotna, ?ale nie może przekroczyć udziału podatnika prowadzącego działalność we współwłasności nieruchomości.

Zatem w sytuacji opisanej w pytaniu, ?z faktury dokumentującej zakup nieruchomości mąż będzie mógł odliczyć 50 proc. podatku naliczonego (mimo że jego udział ?w działalności wynosi 60 proc.), natomiast żonie będzie przysługiwało tylko 40 proc. VAT naliczonego.