- Kupiłem w USA samochód osobowy, który przejechał nie więcej niż 6000 km, a od momentu dopuszczenia go do użytku upłynęło nie więcej niż sześć miesięcy. Auto przypłynęło statkiem do holenderskiego portu, a formalnościami związanymi z odprawą auta zajęła się agencja celna (wszelkie należności celne i podatkowe zostały uregulowane w Holandii). Następnie samochód został przywieziony do Polski. Jakie znaczenie dla rozliczenia podatkowego takiego zakupu ma to, że nie prowadzę działalności gospodarczej? Czy od nabycia tego auta należy zapłacić polski VAT?

– pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają określone czynności. Są to:

1) ?odpłatna dostawa towarów ?i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) ?eksport towarów;

3) ?import towarów na terytorium kraju;

4) ?wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) ?wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W przedmiotowej sprawie czytelnik kupił samochód ?w kraju trzecim (USA). Samochód ten został wprowadzony na terytorium Unii Europejskiej w Holandii, a następnie przywieziony do Polski. Wobec tego należy rozważyć, czy dana transakcja spełnia przesłanki do uznania jej za import towarów albo wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, czy też może jest czynnością nieobjętą VAT.

W jaki sposób klasyfikować

Importem towarów, zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy o VAT, jest przywóz towarów z państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. Jednak stosownie do art. 26a ust. 1 ustawy o VAT miejscem opodatkowania importu towarów co do zasady jest państwo członkowskie, w którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej.

Gdy przywóz towarów ?z państwa trzeciego następuje na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego Wspólnoty (tak jak w niniejszej sprawie), nie dochodzi w Polsce do importu towarów w rozumieniu ustawy o VAT.

Nie jest to WNT

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy ?o VAT, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Warunkiem uznania zakupu towarów za wewnątrzwspólnotowe nabycie w kraju jest więc wysyłka tych towarów do Polski z innego państwa członkowskiego, a wysyłce tej musi towarzyszyć uzyskanie przez kupującego prawa do rozporządzania towarami jak właściciel >patrz ramka.

W opisanym przypadku wysyłka pojazdu nastąpiła nie ?z terytorium kraju unijnego, ale z terytorium USA (tj. kraju trzeciego). Ponadto momentem nabycia prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel była chwila jego zakupu w USA, co oznacza, że jego przywóz do Polski nie nastąpił w wyniku dokonanej dostawy (wysyłce auta z Holandii nie towarzyszyło nabycie prawa do rozporządzania nim jak właściciel). Zatem w przedmiotowej sprawie nie występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, ?o którym mowa w art. 9 ustawy ?o VAT. Pogląd ten potwierdził WSA w Warszawie w wyroku ?z 15 kwietnia 2009 r. (III SA/Wa 3068/08) >patrz ramka.

Strony muszą być przedsiębiorcami

Co do zasady wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jest czynnością, w której występują dwie strony, tj. kupiec, dla którego transakcja jest wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów, oraz sprzedawca, który rozpoznaje wewnątrz-?wspólnotową dostawę towarów.

Status stron transakcji został określony w art. 9 ust. 2 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu nabywcą towarów powinien być podatnik prowadzący działalność gospodarczą lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika albo osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Natomiast dostawcą powinien być podatnik prowadzący działalność gospodarczą lub podatnik podatku od wartości dodanej.

Maksymalnie 6 tys. km lub 6 miesięcy

Pewne wyjątkowe regulacje dotyczą wewnątrzwspólnotowego nabycia nowego środka transportu, którego definicję spełnia samochód w opisanej sprawie >patrz ramka.

Na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku nowych środków transportu wewnątrzwspólnotowe nabycie tych towarów występuje niezależnie od statusu stron transakcji. Dostawca i nabywca nie muszą być podatnikami prowadzącymi działalność gospodarczą. Jednak w dalszym ciągu konieczne jest istnienie dwóch stron wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, co w niniejszej sprawie nie występuje. Momentem nabycia prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel była bowiem chwila jego zakupu w USA. Tym samym dostawa nastąpiła ?w kraju trzecim, a przywóz samochodu oznacza tylko przemieszczenie własnego auta.

Przeznaczone na cele firmy

Z uwagi na to, że przedmiotowe auto zostało wprowadzone na obszar Unii Europejskiej w Holandii i z tego kraju przemieszczone do Polski, należy rozważyć, czy znajdzie w tym przypadku zastosowanie art. 11 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie ?z tym przepisem, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, ?z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również ?w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Ustawodawca uznaje za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów przemieszczenie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa. Wówczas w kraju, z którego przemieszczane są towary, występuje wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, natomiast w państwie przeznaczenia następuje ich wewnątrzwspólnotowe nabycie. Jednak art. 11 ust. 1 ustawy o VAT uzależnia uznanie przemieszczenia towarów na terytorium Polski za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów od tego, czy towary te będą służyć działalności gospodarczej tego podatnika.

Działalność gospodarcza została zdefiniowana w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT jako wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu stanu faktycznego sprawy wynika, że nabywca samochodu nie prowadzi działalności gospodarczej. Zatem warunek wykorzystywania przywiezionego towaru do działalności gospodarczej podatnika nie jest spełniony. Tym samym przemieszczenie przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej samochodu będącego nowym środkiem transportu ?z Holandii do Polski nie jest także wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów ?w rozumieniu art. 11 ustawy ?o VAT.

Reasumując, osoba fizyczna, która sprowadza nowy samochód do celów prywatnych, nie ma obowiązku zapłaty polskiego VAT z tytułu jego nabycia/przemieszczenia. W tym przypadku nie występuje bowiem ani import towarów, ani ich wewnątrzwspólnotowe nabycie.

Stanowisko takie potwierdziła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 30 stycznia 2013 r. (IPPP3/443-1129/12-2/JK), która rozpatrywała przypadek nabycia na cele prywatne samochodu (nowego środka transportu) sprowadzonego spoza Unii Europejskiej. Organ podatkowy uznał, że „dokonane przez wnioskodawcę przemieszczenie samochodu osobowego z terytorium Niemiec na terytorium kraju nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów – przemieszczeniu z Niemiec do Polski nie towarzyszy bowiem przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel, a samochód nie będzie służył działalności gospodarczej podatnika (przemieszcza osoba fizyczna na własne potrzeby)".

>Kiedy nabywca ma prawo do rozporządzania towarem jak właściciel

Pojęcie przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel jest rozumiane szeroko. Oznacza przeniesienie własności w sensie ekonomicznym, czyli przeniesienie na inny podmiot możliwości decydowania, dysponowania towarem. Przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel następuje z chwilą przeniesienia prawa do faktycznego dysponowania rzeczą, tak jak gdyby było się jej właścicielem.

>Wewnątrzwspólnotowe nabycie tylko wewnątrz Unii

W wyroku z 15 kwietnia 2009 r. (III SA/Wa 3068/08) WSA w Warszawie wskazał, że „przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towaru lub na ich rzecz. Powołany przepis wskazuje, iż aby można było mówić o zaistnieniu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, po jednej stronie transakcji musi występować polski podatnik, zaś po drugiej stronie, podatnik podatku od wartości dodanej z innego państwa członkowskiego. (...) Nadto miejscem zawarcia umowy kupna-sprzedaży oraz miejscem rozpoczęcia wysyłki nie było terytorium innego państwa członkowskiego. Obydwa powyższe, obligatoryjne w świetle art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, elementy stosunku obligacyjnego zaistniały na terytorium Stanów Zjednoczonych Ameryki. Nie został więc spełniony warunek wskazany w omawianym przepisie, jakim jest rozpoczęcie wysyłki w innym państwie członkowskim. Tym samym, wobec odpadnięcia powyższej przesłanki, nabycie przedmiotowego środka transportu nie może zostać uznane jako noszące cechy wewnątrzwspólnotowego".

>Kiedy środek transportu jest środkiem nowym

Stosownie do art. 2 pkt 10 lit. a ustawy o VAT, za nowy środek transportu należy uznać przeznaczony do transportu osób lub towarów pojazd lądowy napędzany silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowatów, jeżeli przejechał nie więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia jego do użytku upłynęło nie więcej niż sześć miesięcy. Za moment dopuszczenia do użytku pojazdu lądowego uznaje się dzień, w którym został on pierwszy raz zarejestrowany w celu dopuszczenia do ruchu drogowego lub w którym po raz pierwszy podlegał on obowiązkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. Jeżeli nie można ustalić dnia pierwszej rejestracji pojazdu lądowego lub dnia, w którym podlegał on pierwszej rejestracji, to za moment dopuszczenia do użytku tego pojazdu uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta.