Koszty CIT a faktura VAT: liczy się fakt zapłaty

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 14 kwietnia 2014 r. (I SA/Gl 1372/13, I SA/Gl 1373/13).

Spółka zawarła umowę faktoringu, zgodnie z którą faktor będzie wykupywał wierzytelności poprzez  zapłatę na rzecz poszczególnych kontrahentów spółki. W celu przyśpieszenia płatności w transakcjach realizowanych pomiędzy kontrahentami a spółką została również zawarta umowa ramowa, na podstawie której bank będzie nabywał wierzytelności przysługujące kontrahentom spółki, a następnie regulował płatności na rzecz kontrahentów. Zdaniem spółki, gdy faktor lub bank zapłacą kontrahentowi kwotę wynikającą z faktury przed upływem 90 dni od dnia zaliczenia przez nią do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z tej faktury, należy przyjąć, że kwota należna kontrahentowi została uregulowana, a spółka nie będzie zobowiązana do korekty kosztów uzyskania przychodów, nawet w razie spłaty wierzytelności faktora lub banku po upływie 90 dni od dnia zaliczenia kwoty wynikającej z faktury do kosztów uzyskania przychodów.

Organ podatkowy w interpretacjach indywidualnych z 1 lipca 2013 r. ?(IBPBI/2/423-392/13/CzP i IBPBI/2/423-395/13/CzP) uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Jego zdaniem, spółka jako nabywca towarów i usług nie poniesie ciężaru płatności w momencie zrealizowania zapłaty przez faktora lub bank. Za moment zapłaty przez spółkę należy uznać, zdaniem organu podatkowego, moment, kiedy faktycznie zapłaci ona kwotę zobowiązania na rzecz faktora, ?a nie kiedy faktor uiści należność na rzecz kontrahenta.

Sąd uchylił wydane interpretacje. Nie podzielił poglądu organu, że podatnik sam musi uregulować należności. Wskazał, że intencją wprowadzenia ?art. 15b ustawy o CIT było zmniejszenie zatorów płatniczych, a więc w przypadku uregulowania płatności przez faktora lub bank cel tych przepisów zostanie spełniony. Sąd wskazał również, ?że zgodnie z kodeksem cywilnym zapłacenie faktury przez faktora powoduje, że zobowiązanie dłużnika wygasa, ?a kształtuje się nowy stosunek zobowiązaniowy pomiędzy spółką i faktorem.

Dariusz Sołowiński, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Łukasz ?Starosta, konsultant ?w łódzkim biurze ?Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Zgodnie z art. 15b ust. 1 ustawy o CIT, ?w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) – kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty ?w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów. Jeżeli zaś termin płatności jest dłuższy niż 60 dni, koszty uzyskania przychodów zmniejsza się o kwotę wynikającą z dokumentów, o których mowa powyżej, z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli nie została ona uregulowana w tym terminie (art. 15b ?ust. 2 ustawy o CIT).

Dotychczas w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego wydawanych w zakresie stosowania powyższej regulacji organy podatkowe prezentowały jednolite (niekorzystne dla podatników) stanowisko, w świetle którego w przypadku, gdy płatności ?z tytułu faktur/dokumentów kosztowych realizowane są na rzecz kontrahentów przez podmiot trzeci (np. faktora, bank), ?to nie podatnik ponosi ciężar takich wydatków. Robi to podmiot trzeci. Zdaniem organów podatkowych, wyłącznie płatność w odpowiednim terminie bezpośrednio przez podatnika pozwala uniknąć konieczności korekty kosztów uzyskania przychodów. Tym samym ?za moment zapłaty przez podatnika należy uznać moment, kiedy faktycznie ureguluje on należność wobec podmiotu trzeciego.

WSA w Gliwicach, uchylając interpretacje indywidualne, w komentowanym wyroku słusznie zwrócił uwagę na cel wprowadzenia regulacji art. 15b do ustawy o CIT. Tym celem jest ograniczenie zatorów płatniczych w gospodarce oraz zwiększenie dyscypliny płatniczej wśród przedsiębiorców. Sąd wskazał jednocześnie, że z omawianego przepisu nie wynikają żadne zawężenia czy też ograniczenia podmiotowe. Podatnik nie jest jedynym podmiotem, który może uregulować zobowiązanie ze skutkiem braku obowiązku zmniejszenia kosztów podatkowych.

Za taką interpretacją art. 15b ustawy o CIT wydaje się przemawiać również cywilnoprawne znaczenie terminu „uregulowanie" zobowiązania, przez które należy rozumieć każdą czynność prowadzącą do wygaśnięcia zobowiązania i zaspokojenia wierzyciela (w tym również przez osobę trzecią, co wynika z art. 356 kodeksu cywilnego).

Podobne stanowisko zaprezentował także WSA we Wrocławiu w wyroku z 20 marca 2014 r. (I SA/Wr 76/14), w którym opowiedział się po stronie podatnika, uznając, że nie będzie on zobowiązany ?do korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku uregulowania jego zobowiązania przez podmiot trzeci.