Zgodnie z § 10 pkt 1 rozporządzenia ministra finansów ?z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy mają obowiązek założyć księgę, a w razie obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży – również tę ewidencję. Przy czym jako założenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów należy rozumieć czynności, których celem jest przygotowanie takich warunków, aby można było zacząć wprowadzać zapisy w tej księdze. Przykładowo może to być wypełnienie rubryk z danymi podatnika ?i roku, którego dotyczy księga.

Przykład

Wypełnieniem rubryk będzie wpisanie w księdze imienia ?i nazwiska podatnika – Karol Kowalski PHU Mors prowadzący działalność gospodarczą ?w Mielnie, przy ul. Marynarki Wojennej 2, wraz z zapisem roku, którego księga dotyczy – 2014.

Od kiedy zapisy

Natomiast same zapisy ?w księdze powinny być ujmowane wtedy, gdy zaistnieją zdarzenia uzasadniające dokonanie takich zapisów, co nie musi nastąpić już pierwszego dnia od jej założenia.

Obowiązek ten należy wypełnić na dzień:

- ?1 stycznia roku podatkowego lub

- ?rozpoczęcia działalności ?w ciągu roku podatkowego.

Obowiązek założenia księgi na 1 stycznia danego roku dotyczy podatników, którzy do tej pory prowadzili działalność gospodarczą opodatkowaną w takiej formie, której nie dotyczył obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub też podatników, którzy prowadzili księgi rachunkowe, ale nie muszą już tego robić.

Przykład

Podatnik, który jest opodatkowany zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych, może zrzec się opodatkowania podatkiem w tej formie na rzecz opodatkowania na zasadach ogólnych. W takiej sytuacji musi to zrobić w terminie do 20 stycznia tego roku podatkowego, w którym zamierza stosować opodatkowanie według zasad ogólnych. Podatnik ten powinien więc już 1 stycznia założyć księgę, czyli de facto przewidzieć już pod koniec roku, że taka sytuacja będzie miała miejsce.

Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym, ale muszą zmienić formę opodatkowania, bo np. osiągnęli przychód przekraczający ustalony limit lub prowadzili księgi rachunkowe, mają obowiązek zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika ?o prowadzeniu księgi w terminie 20 dni od dnia jej założenia. Obowiązek ten należy wypełnić poprzez złożenie stosownego pisma – zawiadomienia w tej sprawie.

Uwaga! W 2014 roku uprawnieni do wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są podatnicy, którzy ?w 2013 roku uzyskają przychody nieprzekraczające limitu, czyli kwoty 150 000 euro, przy czym kwoty euro na walutę polską przelicza się według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP obowiązującego 1 października roku poprzedzającego rok podatkowy. Kurs euro obowiązujący ?1 października 2013 roku (190/A/NBP/2013) wynosił 4,2230 zł, czyli limit wynosi ?633 450 zł.

Do kogo wnieść pismo

Organem, który należy zawiadomić o prowadzeniu księgi, jest naczelnik urzędu skarbowego, właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Nie ma zatem znaczenia miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika, lecz miejsce jego zamieszkania.

Właściwość miejscową urzędów skarbowych określają przepisy rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (DzU nr 165, poz. 1371 ze zm.).

Jeśli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych lub spółki partnerskiej, to wspomniane pismo – zawiadomienie, powinni złożyć wszyscy wspólnicy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania każdego z nich.

Istotne jest, aby zawiadomienie zostało złożone do organu podatkowego, a więc dotarło ?w sposób umożliwiający powzięcie wiadomości o zamiarze i decyzji podatnika. Podatnik może więc złożyć takie zawiadomienie osobiście lub przesłać za pośrednictwem operatora pocztowego. Istotne jest jednak, aby wysyłając zawiadomienie przez pocztę, wybrać formę listu poleconego, co pozwoli udowodnić fakt złożenia wspomnianego zawiadomienia. Zgodnie bowiem z orzecznictwem sądowoadministracyjnym, w przypadku wysłania organowi podatkowemu pisma pocztą bez zachowania formy listu poleconego podatnik nie może przerzucać na ten organ ciężaru dowodu, że pismo zostało doręczone. Ciężar dowodu spoczywa bowiem na tym, kto ?z danego faktu wywodzi skutki prawne, a więc podatnik sam powinien udowodnić, że doręczył pismo (wyrok WSA w Warszawie z 15 września 2005 r., III SA/Wa 1680/05).

Także inne rodzaje

Podatnicy zobowiązani do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów powinni prowadzić także inne rodzaje ewidencji niż podatkowa księga przychodów i rozchodów, czyli m.in:

- ?ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

- ?ewidencję wyposażenia,

- ?kartę przychodów pracowników,

- ?ewidencję sprzedaży.

Obowiązek ich prowadzenia zależy od tego, czy u podatnika wystąpiło zdarzenie powodujące konieczność założenia wspomnianych ewidencji czy też nie. W praktyce często występuje sytuacja, gdy podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej i składa zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Dopiero po jakimś czasie powstaje zdarzenie, np. zatrudnienie pracowników, które zobowiązuje go do prowadzenia karty przychodów pracowników. ?O założeniu tych dodatkowych ewidencji nie ma obowiązku zawiadamiać organu podatkowego. Ustawodawca wskazał bowiem wyraźnie, że chodzi tu o zawiadomienie dotyczące rozpoczęcia prowadzenia księgi przychodów ?i rozchodów.