PIT a akcje w spadku: jak sprzedać

Prowadzę małą firmę zajmującą się sprzedażą kwiatów. Miesiąc temu otrzymałem w spadku po zmarłej matce akcje, które obecnie chcę sprzedać. Jak mam rozliczyć zyski ze sprzedaży akcji? Czy razem z dochodami z działalności gospodarczej? Czy przy określaniu dochodu do opodatkowania mogę uwzględnić wydatki na nabycie akcji poniesione przez matkę? – pyta czytelnik.

Nabycie akcji w drodze dziedziczenia podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jeżeli jednak spadkodawcą jest członek najbliższej rodziny, zaś spadkobierca zgłosi nabycie spadku w urzędzie skarbowym w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku, to nabycie (w tym przypadku akcji) skorzysta ze zwolnienia od tego podatku.

Konsekwencje otrzymania...

Otrzymanie akcji w spadku nie wywołuje żadnych konsekwencji podatkowych na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych. Wynika to z faktu, że zgodnie ?z ustawą o PIT, jej regulacje nie znajdują zastosowania do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

...i spieniężenia

Opodatkowaniu PIT podlega natomiast zbycie akcji nabytych w drodze spadku. Zbycie to nie podlega rozliczeniu łącznie ?z dochodami z działalności gospodarczej. Powinno ono zostać rozliczone w zeznaniu PIT-38 składanym do końca kwietnia roku następującego po roku uzyskania przychodu.

Podatek z tytułu odpłatnego zbycia akcji wynosi 19 proc. dochodu rozumianego jako różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze zbycia akcji (co do zasady będzie to cena ich sprzedaży) a kosztami jego uzyskania.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną. Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji).

Jak było do końca 2013 r....

Do końca 2013 r. większość organów podatkowych i sądów administracyjnych stała na stanowisku, że przy dochodach ze zbycia papierów wartościowych (jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym) nabytych w drodze spadku podmiot zbywający akcje nie ponosił wydatku na ich nabycie. Nabycie takie miało bowiem charakter nieodpłatny. Wydatki w tym zakresie mógł ponieść wyłącznie spadkodawca. W związku z tym, ?w przypadku nabycia papierów wartościowych w drodze spadku, nie występował ?– w ocenie tych organów i sądów – koszt ich nabycia, ponieważ spadkobierca nie poniósł żadnych wydatków na ich nabycie (tak m.in. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 14 grudnia 2012 r., ILPB2/415-871/12-2/JK oraz NSA w wyroku z 2 grudnia 2011 r., II FSK 2557/10).

Natomiast w ocenie innych składów orzekających (przykładowo wyrok WSA w Warszawie z 8 lipca 2011 r., III SA/Wa 821/11), ?w przypadku zbycia przez spadkobiercę papierów wartościowych (jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym) nabytych w drodze spadku, spadkobierca był uprawniony do pomniejszenia przychodu o koszty nabycia poniesione przez spadkodawcę. Taki pogląd wynikał z ogólnej zasady przewidzianej w ordynacji podatkowej, zgodnie z którą spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2013 r. brak było jednolitego podejścia do możliwości pomniejszenia przez spadkobierców przychodów ze zbycia akcji o koszty na ich nabycie poniesione przez spadkodawców. Konsekwencją tego był brak pewności obrotu prawnego oraz uzależnienie sytuacji podatników od wyroków sądów oraz interpretacji organów podatkowych.

...a jak jest teraz

Z uwagi na to, od 1 stycznia 2014 r. do ustawy o PIT został dodany art. 22 ust. 1m, zgodnie z którym w przypadku m.in. odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, nabytych przez podatnika w drodze spadku, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę w celu objęcia lub nabycia tych udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych. Nowa regulacja zapewniła sukcesję kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez spadkodawcę będącego akcjonariuszem na nabycie papierów wartościowych w przypadku ich dziedziczenia.

W wyniku wprowadzenia do ustawy o PIT art. 22 ust. 1m sytuacja podatników sprzedających akcje nabyte w drodze spadku jest więc o wiele bardziej korzystna niż sytuacja podatników, którzy zrealizowali taką transakcję przed wejściem w życie omawianych zmian, tj. do końca 2013 r.

Przykład

Pan Edward Kowalski w lutym 2014 r. sprzedał akcje odziedziczone po zmarłej matce. Sprzedał je za 1200 zł. Matka nabyła ww. akcje za 1000 zł. ?Pan Edward przy nabyciu tych akcji skorzystał ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Od dochodu uzyskanego ze sprzedaży akcji pan Kowalski musi zapłacić podatek dochodowy ?w wysokości 38 zł (19 proc. x 200 zł).

Jeżeli sprzedaż tych akcji nastąpiłaby przed końcem 2013 r., to zgodnie z dominującą linią interpretacyjną organów podatkowych, podatek od dochodu z tej sprzedaży powinien był wynieść ?228 zł (19 proc. x 1200 zł). Pomniejszenie dochodu podlegającego opodatkowaniu o wydatki poniesione na nabycie akcji przez matkę pana Edwarda wiązało się wtedy z ryzykiem zakwestionowania tego rozliczenia przez organ podatkowy.

Autorka jest doradcą podatkowym ?z Sendero Tax & Legal