- Spółka zakupiła środek trwały – samochód chłodnię. Zakup został sfinansowany kredytem zaciągniętym na 5 lat. Należność za samochód została dealerowi przekazana bezpośrednio przez bank. Czy w tej sytuacji do spółki mają zastosowanie przepisy dotyczące zatorów płatniczych? Czy spółka będzie obowiązana do skorygowania części podatku odliczonego? – pyta czytelnik.

Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują przepisy nakazujące dłużnikom zmniejszać koszty uzyskania przychodów o zaliczone do nich, lecz niezapłacone w określonych przepisami terminach kwoty. Chodzi o art. 24d ustawy o PIT oraz art. 15b ustawy o CIT (potocznie nazywane również przepisami o zatorach płatniczych).

Co mówią przepisy

Z przepisów tych wynika, między innymi, że:

1) w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) – kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów (art. 24d ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 15b ust. 1 ustawy o CIT) oraz

2) jeżeli termin płatności jest dłuższy niż 60 dni, to zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z ww. dokumentów dokonuje się z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli nie została ona uregulowana w tym terminie (art. 24d ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 15b ust. 2 ustawy o CIT).

Przepisy te stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych, do tej części odpisów amortyzacyjnych, które podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów (zob. art. 24d ust. 6 ustawy o PIT oraz art. 15b ust. 6 ustawy o CIT). W przypadkach takich podatnicy obowiązani są zmniejszać koszty uzyskania przychodów o całość lub część zaliczonych do nich odpisów amortyzacyjnych.

Ceny płacone w transzach

Przepisy o zatorach płatniczych mogę mieć zastosowanie również w przypadku zakupów „na raty". Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy płatność na raty rozkładana jest przez sprzedawcę, czyli w przypadku korzystania z tzw. kredytu kupieckiego (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 9 kwietnia 2013 r., IBPBI/2/423-67/13/JD).

Jest to stosunkowo rzadka sytuacja, gdyż najczęściej w przypadku zakupów „na raty" płatność jest rozkładana na raty nie tyle przez sprzedawcę, co przez bank, który w imieniu kupującego dokonuje płatności za nabyty towar lub usługę. W przypadkach takich art. 24d ustawy o PIT oraz art. 15b ustawy o CIT nie mają zastosowania. Kwoty wynikające z faktur, rachunków, umów albo innych dokumentów są bowiem w takich przypadkach uregulowane w terminie płatności (przez bank).

Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 września 2013 r. (ILPB1/415-661/13-2/AA). Czytamy w niej, że „w związku z zakupem wnioskodawczyni zamierza zawrzeć z bankiem umowę kredytową. Umowa kredytowa jest odrębnym zobowiązaniem zainteresowanej do spłaty kredytu wobec banku. W konsekwencji przepisy art. 24d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajdą zastosowania w przedmiotowej sprawie, ponieważ podstawą ujęcia odpisu amortyzacyjnego w kosztach uzyskania przychodu nie jest wartość zakupionego urządzenia wynikająca z zawartej umowy kredytu bankowego, lecz wartość urządzenia na podstawie zawartej umowy sprzedaży, z której wynikające zobowiązanie do zapłaty zostało uregulowane w całości i terminowo na podstawie faktury VAT wystawionej przez dostawcę".

Taka właśnie sytuacja ma miejsce w przedstawionym stanie faktycznym. Skoro zatem zakup środka trwałego (samochodu chłodni) został sfinansowany z kredytu udzielonego przez bank, przepisy o zatorach płatniczych nie mają tu zastosowania. Oznacza to, że spółka nie ma obowiązku korygowania odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od tego środka trwałego (nawet, gdyby spóźniała się ze spłatą rat od kredytu).

Nieważne kto zapłacił fakturę

Z tych samych względów spółce, o której mowa, nie grozi ryzyko powstania obowiązku korekty części podatku odliczonego z faktury dokumentującej zakup samochodu chłodni. Obowiązek dokonywania takiej korekty obciąża bowiem podatników wyłącznie w razie nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (zob. art. 89b ust. 1 ustawy o VAT). W przedstawionej zaś sytuacji faktura dokumentująca zakup samochodu chłodni została zapłacona. Okoliczność, że faktura ta nie została uregulowana przez spółkę, lecz przez bank, który udzielił spółce kredytu, jest bez znaczenia.

Również w tym przypadku obowiązek korekty podatku odliczonego nie wystąpiłby nawet, gdyby spółka spóźniała się ze spłatą rat od kredytu. Potwierdziła to Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 6 maja 2013 r. (ILPP2/443-120/13-2/AD) stwierdzając, że „w przypadku zakupu nowych samochodów, za które spółka nie dokonała spłaty kredytu w terminie określonym na fakturze, ale będących w okresie 12-miesięcznego kredytowania przez bank, a roszczenia dostawcy (importera) zostały zaspokojone poprzez zapłatę należności w wymaganym terminie z kredytu zaciągniętego przez spółkę, tym samym przepisy art. 89b ustawy o VAT nie mają w tej sytuacji zastosowania i nie zachodzi konieczność korekty VAT naliczonego".

Na marginesie należy dodać, że inaczej niż w przypadku podatku dochodowego, na gruncie VAT obowiązek korygowania podatku naliczonego nie występuje, co do zasady, w przypadku korzystania z kredytu kupieckiego. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy opóźnienie w spłacie rat takiego kredytu przekracza 150 dni.

Autor jest doradcą podatkowym