PIT i CIT: Zwrot towarów skutkuje korektą przychodu z okresu ich dostawy

Rz: Jak podatnik powinien rozliczyć zwrot towarów, których sprzedaż wykazał już jako przychód?

Anna Welsyng

: Trzeba skorygować wcześniejsze rozliczenie. Przychody z działalności gospodarczej powstają, co do zasady, z dniem wydania rzeczy lub wykonania usługi, a jeśli podatnik wcześniej wystawił fakturę lub też otrzymał należność (niestanowiącą zaliczki), to przychód powstaje tego dnia.

Przepisy ustaw o PIT i CIT są w tym zakresie identyczne. Późniejszy zwrot sprzedanego towaru powoduje zatem, że trzeba skorygować przychód, który powstał w pierwszym z następujących dni: dostawy towaru, wystawienia faktury, wpływu należności.

Nie ma znaczenia powód korekty? Przecież sprzedawca nie mógł wiedzieć, czy towar będzie zwrócony. Nie popełnił żadnego błędu.

W świetle aktualnego orzecznictwa sądowego i stanowiska organów podatkowych przyczyna dokonania korekty nie ma znaczenia, choć stosunkowo niedawno toczyły się o to spory.

Niektórzy podatnicy uważali, że jeśli przyczyna korekty powstaje już po wykazaniu przychodu, w kolejnym roku podatkowym, to nie ma podstaw do wstecznej zmiany rozliczeń. Zgodnie z tą koncepcją korekta przychodu powinna odnosić się do momentu jego wykazania tylko jeśli wysokość przychodu od początku była błędna. Jeśli powód jest inny, np. udzielenie rabatu lub zwrot towarów, korekty można dokonać na bieżąco, w okresie zmiany ceny. Za takim postępowaniem przemawiałby też fakt, że korekta może polegać nie tylko na obniżeniu, ale też na podwyższeniu przychodu, a wtedy powstaje zaległość, od której trzeba płacić odsetki. Koncepcja ta zatem jest racjonalna, ale w obecnym stanie prawnym powinno się ją traktować raczej jako, słuszny skądinąd, postulat zmiany przepisów.

Jednak dopóki ustawy o PIT i CIT nie będą wskazywać odmiennych zasad dokonywania korekty przychodu, różnicując je w zależności od przyczyny, to obecnie zawsze trzeba się cofać do pierwotnego momentu jego powstania, nawet jeśli rok podatkowy już się zakończył, i sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone.

Czy przedsiębiorca, korygując przychody, powinien też tak samo postąpić z kosztami ich uzyskania?

Zasada obowiązująca w PIT i CIT mówi, że koszty bezpośrednio związane z konkretnymi przychodami są potrącalne w momencie uzyskania tych przychodów. W przypadku takich kosztów poniesionych po zakończeniu roku moment ich rozliczania nie jest jednak sztywno powiązany z momentem osiągnięcia przychodu. W odniesieniu do dnia poniesienia kosztu ustawy o PIT i CIT odsyłają do ustawy o rachunkowości. Ponadto wskazują, że koszty bezpośrednie, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po sporządzeniu sprawozdania finansowego albo po złożeniu zeznania rocznego (lub po upływie terminu dla złożenia zeznania rocznego), trzeba rozliczyć w nowym roku. Koszty pośrednie ujmowane są w dacie poniesienia, a tylko jeśli dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, trzeba rozliczyć je w czasie.

Należy zauważyć, że ustawodawca – podobnie jak w przypadku przychodów – nie wskazał wprost sposobu dokonywania korekty kosztów ich uzyskania. Do niedawna jeszcze dominowało stanowisko, że korekta kosztów pośrednich powinna być ujmowana na bieżąco, zaś korekta kosztów bezpośrednich powinna być dokonywana zgodnie z zasadami dotyczącymi ujmowania tych kosztów. Niestety organy podatkowe zmieniły ostatnio zdanie, i obecnie twierdzą, że bez względu na to, jakich kosztów korekta dotyczy, jej skutki zawsze trzeba ujmować w okresie, w którym pierwotnie ujęto dany koszt. To profiskalne podejście, bo tak dokonana korekta zawsze prowadzi do zaległości podatkowej. W mojej ocenie tylko błąd popełniony w momencie pierwotnego ujęcia kosztu powinien skutkować wsteczną korektą rozliczeń, ale organy są innego zdania.

—rozmawiał Mateusz Maj