Kiedy firma powinna wpisać nowo powstały budynek do ewidencji środków trwałych?
Emil Kaczyński ekspert podatkowy w KPMG, biuro w Gdańsku:
Zgodnie z art. 22n ust. 4 ustawy o PIT (i odpowiednio art. 16d ust. 2 ustawy o CIT) składniki majątku wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania.
Termin ten należy powiązać z definicją środków trwałych. Aby rozpocząć amortyzację, firmowy budynek musi być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do użytkowania, a przewidywany okres korzystania z niego do celów firmowych powinien być dłuższy niż rok.
Jakie są konsekwencje braku ujęcia środka trwałego w firmowej ewidencji lub wpisania go w późniejszym terminie?
Możliwe jest późniejsze wprowadzenie środka trwałego do ewidencji, co w rozumieniu ustawy będzie ujawnieniem środka trwałego. Decyzję w tym zakresie podejmuje podatnik. Wprowadzenie do ewidencji środka trwałego jest warunkiem koniecznym do możliwości rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Należy pamiętać, że w przypadku, gdy środek trwały nie został wprowadzony do ewidencji, dokonywanie odpisów nie jest możliwe. Wszelkie wydatki, np. związane z budową budynku, są jedynie wydatkami ekonomicznymi, z podatkowego punktu widzenia nie są kosztami, które pomniejszają przychód z działalności gospodarczej, a w konsekwencji wysokość podatku. Przedsiębiorca powinien więc, w swoim interesie, zadbać o wpis środka trwałego do prowadzonej przez siebie ewidencji.
Z drugiej strony zbycie nieruchomości po 5 latach od końca roku jej budowy nie jest opodatkowane, gdy nieruchomość nie jest wpisana do ewidencji. Czy nie jest tak, że czasem opłaca się zrezygnować z amortyzacji?
Decyzja o wprowadzeniu środka trwałego (przykładowo nieruchomości) do ewidencji środków trwałych zależy od woli podatnika. Należy mieć jednak na uwadze rozbieżne stanowisko sądów administracyjnych w zakresie kwalifikacji przychodu z odpłatnego zbycia niewprowadzonej do ewidencji nieruchomości.
Zgodnie z niektórymi orzeczeniami sądów administracyjnych zbycie takiej nieruchomości jest przychodem z działalności gospodarczej. W rozumieniu art. 14 ust. 2 ustawy o PIT jest nim przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości wykorzystywanych na potrzeby firmowe i ujętych w ewidencji środków trwałych. W świetle powyższego przepisu trudno jest się zgodzić z niektórymi składami orzekającymi, uznającymi brak formalnego wpisu do ewidencji za nieistotny.
Skoro podatnik zdecydował się nie wprowadzać nieruchomości do ewidencji, w związku z czym nie dokonywał amortyzacji, to należałoby uznać, że sprzedaż tej nieruchomości nie jest przychodem z działalności gospodarczej podatnika.
Sytuacja nie jest jednak jasna, o czym świadczy fakt, że rzecznik praw obywatelskich złożył wniosek do poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie tego zagadnienia prawnego.
—rozmawiał Mateusz Maj
