PIT i CIT: Skradziony samochód nie zawsze można wliczyć w koszty

- Spółka kupiła samochód ciężarowy o wartości początkowej 250 tys. zł. Samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych w październiku 2009 r. W październiku 2012 r. samochód został skradziony, co zostało potwierdzone protokołem policji. W kwietniu 2013 r. zostało wydane postanowienie o umorzeniu śledztwa przez Prokuraturę. Samochód nie był objęty ubezpieczeniem AC. Czy spółka może zaliczyć powstałą stratę do kosztów uzyskania przychodów?

– pyta czytelnik.

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Stanowi o tym art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o CIT (analogiczne regulacje obowiązują w ustawie o PIT, art. 23 ust. 1 pkt 48). Należy się więc zastanowić, co to oznacza dla podatników.

Zdarza się, że podatnicy oszczędzają na kosztach utrzymania samochodów służbowych właśnie poprzez rezygnację z dobrowolnych ubezpieczeń, które – jak się okazuje – mają kluczowe znaczenie przy utracie lub likwidacji tych pojazdów. Ustawodawca uzależnia bowiem zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów strat powstałych np. w wyniku kradzieży albo całkowitego zniszczenia od tego, czy pojazdy były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Brak jest jednak w obowiązujących regulacjach podatkowych legalnej definicji wyjaśniającej, co przez takie ubezpieczenie należy rozumieć.

Wystarczy jakiekolwiek

Obowiązkowym ubezpieczeniem jest wykupienie polisy OC, czyli od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Natomiast dobrowolnym ubezpieczeniem może być ubezpieczenie AC, a więc autocasco – dobrowolne ubezpieczenie np. od kradzieży.

Zadaniem takiego ubezpieczenia jest przede wszystkim objęcie rekompensatą finansową uszkodzenia, zniszczenia lub kradzieży pojazdów mechanicznych. Z przepisów nie wynika, jakim dobrowolnym ubezpieczeniem ma zostać objęty samochód, aby związane z nim straty mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych.

Można się jednak odwołać do interpretacji organów podatkowych. I tak, w interpretacji z 15 marca 2012 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy (ITPB3/423-651/11/PS) potwierdziła stanowisko podatnika, że już samo objęcie samochodu jakimkolwiek ubezpieczeniem dobrowolnym (przykładowo ubezpieczeniem tzw. autocasco, minicasco, ubezpieczeniem od kradzieży ) wyłączy obowiązek zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o CIT i umożliwi zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków.

Pomimo że indywidualne interpretacje podatkowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, to mają wpływ na praktykę wykładni prawa podatkowego i jego stosowanie w indywidualnych sprawach podatników.

Uwaga!

Ubezpieczenie musi obowiązywać w momencie straty lub likwidacji.

Należy uwzględnić odpisy

Załóżmy, że spółka zakupiła samochód, który został ujęty w ewidencji środków trwałych. Od wartości początkowej samochodu spółka dokonywała odpisów amortyzacyjnych. Ubezpieczenie obejmowało pełen pakiet AC, OC i NW. W wyniku wypadku samochód został uszkodzony w stopniu wykluczającym opłacalność i celowość jego naprawy.

Ustalając wysokość straty powstałej w wyniku utraty bądź likwidacji samochodu, którą podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, należy wziąć pod uwagę treść art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Zgodnie z tymi przepisami do kosztów uzyskania przychodów może być zaliczona tylko ta część straty, która wcześniej nie była pokryta sumą odpisów amortyzacyjnych.

Kosztem uzyskania przychodów nie będzie zatem strata w środkach trwałych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych. Innymi słowy, stratą podatkową z tytułu utraty samochodu jest wartość netto samochodu, tj. jego wartość początkowa po zaktualizowaniu, pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne utraconego samochodu tak osobowego, jak i ciężarowego.

Możliwość zakwalifikowania straty do kosztów uzyskania przychodu nie jest, poza ww. warunkami, uzależniona od żadnych innych czynników, np. od tego, że zakład ubezpieczeń odmawia wypłaty odszkodowania. Można więc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu niezamortyzowaną część skradzionego samochodu będącego środkiem trwałym, który posiada dobrowolne ubezpieczenie, przy jednoczesnym uzyskaniu odmowy wypłacenia ubezpieczenia przez firmę ubezpieczeniową.

WNIOSEK

Aby można było uznać za koszt uzyskania przychodu wartość zlikwidowanego lub utraconego samochodu, muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki:

- poniesione straty powinny być właściwie udokumentowane np. postanowieniem o umorzeniu śledztwa wydanym przez Prokuraturę w przypadku kradzieży lub dokumentacją od ubezpieczyciela

- samochód musiał być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem.

Autorka jest konsultantką podatkową w ECDDP sp. z o.o.