Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną fiskusa, który odmówił korporacji zawodowej urbanistów prawa do zwolnienia z VAT dla usług szkoleniowych (sygnatura akt: I FSK 1014/12).

Sąd kasacyjny uznał, że polski przepis stanowi wadliwą implementację dyrektywy UE.

Kanwą rozstrzygnięcia była interpretacja podatkowa. O jej wydanie wystąpiła jedna z okręgowych izb urbanistów. Wyjaśniła, że przepisy korporacyjne nakładają na jej członków obowiązek stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Wymóg ten jest reali- zowany poprzez samokształcenie oraz udział w zorganizowanych formach doskonalenia zawodowego polegających m.in. na uczestniczeniu w szkoleniach.

Izba we wniosku podkreśliła, że aktywnie uczestniczy w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych jej członków. W tym celu organizuje cykliczne szkolenia zawodowe, seminaria i konferencje poświęcone różnorodnym zagadnieniom gospodarki przestrzennej. Zarówno odpłatne, jak i darmowe.

Izba chciała się upewnić, czy świadczone przez nią usługi w zakresie doskonalenia zawodowego urbanistów, polegające na organizacji szkoleń zawodowych na rzecz swoich członków, korzystają ze zwolnienia z VAT (art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT). Sama uważała, że jej szkolenia spełniają warunki do objęcia ich zwolnieniem VAT.

Obowiązek wykładni prowspólnotowej dotyczy nie tylko sądów krajowych

Fiskus odpowiedział, że nie. Przypomniał, że jedną z przesłanek zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT jest to, by sporne usługi były prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. Zdaniem organów podatkowych takimi przepisami są tylko ustawy i rozporządzenia (ewentualnie ratyfikowane umowy).

W wypadku samorządu zawodowego urbanistów podstawą szkoleń są uchwały, czyli akty o charakterze wewnętrznym. To wyklucza możliwość objęcia szkoleń organizowanych przez izbę dla swoich członków zwolnieniem VAT.

Podatniczka nie zgodziła się z taką wykładnią i sprawa trafiła na wokandę. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu przyznał jej rację. Jego zdaniem usługi szkoleniowe świadczone odpłatnie przez izbę na rzecz zrzeszonych w niej członków i służące ich doskonaleniu zawodowemu są objęte zwolnieniem. Są bowiem usługami kształcenia zawodowego prowadzonymi w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, którymi są ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów.

Fiskus zaskarżył orzeczenie WSA do sądu kasacyjnego, ale  tam też przegrał.

NSA zwrócił uwagę na dodatkowy aspekt sprawy. Przypomniał, że art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT stanowi implementację art. 132 ust. 1 lit. i unijnej dyrektywy 112. Jednak warunek dotyczący prowadzenia spornych usług w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych wprowadzony w polskiej ustawie nie ma podstawy w przepisach UE. Jak wyjaśnił sędzia NSA Marek Kołaczek, polski przepis stanowi więc wadliwą implementację dyrektywy 112.

NSA nie przesądził jednak, czy sporne szkolenia są zwolnione z VAT. Aby to rozstrzygnąć, fiskus będzie musiał przeprowadzić dodatkową analizę prawa unijnego. Wyrok jest prawomocny.