- Zdarzają się sytuacje , gdy u pracodawcy w wyniku np. przeprowadzonej inwentaryzacji stwierdzone zostaną niedobory ilościowe w mieniu powierzonym pracownikom. Kosztami niedoborów pracodawca może – zgodnie z przepisami kodeksu pracy – bądź obciążyć pracownika, bądź umorzyć je w całości lub w części. Jakie skutki podatkowe będą się wiązać z obciążeniem lub umorzeniem wierzytelności po stronie pracownika?
– pyta czytelnik.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
w art. 12 ust. 1 jako przychody ze stosunku pracy definiuje wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.
W szczególności chodzi o: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Wskazany katalog z uwagi na użycie w nim pojęcia „w szczególności" pozostaje otwarty. Mieścić się w nim zatem będą wszelkiego rodzaju przysporzenia majątkowe mające postać pieniężną i nieodpłatne świadczenia będące świadczeniem niepieniężnym, będące konsekwencją stosunku pracy łączącego pracownika z pracodawcą.
Zwolnienie z zobowiązania
Nieodpłatne świadczenie obejmuje więc takie zdarzenia gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem drugiego podmiotu. Świadczeniem będzie wobec tego także brak dochodzenia przez pracodawcę należnej mu zapłaty z tytułu obciążenia pracowników odpowiedzialnością finansową za powstałe niedobory.
Tym sposobem pracownicy uzyskują bowiem korzyść w postaci zaoszczędzenia określonego wydatku, który w razie odpowiedniego działania zakładu pracy obowiązani byliby ponieść. Ostatecznie, w sytuacji wcześniejszego nieumarzania zobowiązań, skutek ten wystąpi z chwilą upływu ich terminu przedawnienia.
Umorzenie przez pracodawcę należności przysługujących mu od pracownika ma dla pracowników konkretny wymiar finansowy, gdyż chroni przed uszczupleniem ich majątku. Tym samym osoby obciążone z tytułu niedoborów magazynowych ostatecznie uwalniają się z chwilą umorzenia od ciążącego na nich zobowiązania, wobec czego należy uznać, że z datą umorzenia powstanie po stronie pracownika przychód ze stosunku pracy.
Płatnik ma obowiązki
Zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy o PIT wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Pracodawca jako płatnik obowiązany jest do poboru zaliczki na podatek dochodowy od równowartości kwoty, jaka uległa umorzeniu, oraz do wykazania tej wartości w informacji PIT-11 zgodnie z art. 31 i 39 ustawy o PIT.
Stanowisko to potwierdzają indywidualne interpretacje podatkowe wydane przez izby skarbowe (przykładowo interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 11 ma- ja 2010 r., IBPBII/1/ 415-172/ 10/BJ).
—Joanna Litwińska konsultantka podatkowa w ECDDP sp z o.o.
