- Spółka z o.o. otrzymała niekorzystną decyzję urzędu skarbowego. Naszym zdaniem urząd nie odniósł się jednak do argumentacji, którą przedstawiliśmy o obszernym opracowaniu, do którego dołączyliśmy wiele dokumentów potwierdzających nasze racje. Uważamy, że organ podatkowy zajął stanowisko tylko co do części przedstawionych przez nas argumentów, a całkowicie pominął, czy też nie odniósł się, do pozostałej części. Czy jest to prawidłowe i czy można w jakiś sposób próbować dochodzić swoich racji? Co można zrobić w tej sytuacji?
– pyta czytelnik.
W pytaniu pojawia się niezwykle istotny problem nieprawidłowości dotyczącej uzasadnienia decyzji organu podatkowego. Zgodnie z art. 210 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) jednym z elementów obligatoryjnych decyzji jest uzasadnienie faktyczne i prawne.
Faktyczne i prawne
Uzasadnienie faktyczne decyzji zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, którym dał wiarę oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Z kolei uzasadnienie prawne zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.
Wyjątkiem, kiedy organ podatkowy może odstąpić od takiego uzasadnienia decyzji, jest sytuacja, gdy decyzja uwzględnia w całości żądanie strony, przy czym nie dotyczy to decyzji wydanej wskutek odwołania lub na podstawie której przyznano ulgę w zapłacie podatku.
Jakie to ma znaczenie
Z treści pytania wynika zatem, że organ podatkowy nie ustosunkował się do podnoszonych przez stronę argumentów natury faktycznej, podczas gdy powinien to zrobić. Trzeba zauważyć, że znaczenie prawidłowo sporządzonego uzasadnienia decyzji podatkowej ma niezwykle istotne znaczenie.
Brak uzasadnienia, uzasadnienie częściowe czy też iluzoryczne uzasadnienie, to nie tylko naruszenie zasad postępowania podatkowego (w tym przypadku naruszenie zasady przekonywania), lecz również m.in. prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (art. 121 o.p.) czy też zasady podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 122 o.p.).
Ponadto, poprzez brak należytego uzasadnienia decyzji strona może nie być w stanie należycie sformułować zarzutów przeciw takiej decyzji. Utrudnione jest zatem podjęcie przez stronę właściwej linii obrony.
Należyte uzasadnienie faktyczne (i prawne) ma więc istotne znaczenie nie tylko dla strony, ale – co należy podkreślić – również dla możliwości skutecznej kontroli takiej decyzji przez sądy administracyjne. W pewnych przypadkach brak uzasadnienia, czy jego pozorność uniemożliwiają weryfikację rozstrzygnięcia organu podatkowego i mogą być podstawą uchylenia decyzji czy to przez organ odwoławczy, czy przez sąd administracyjny.
Co musi zawierać
W pytaniu mowa jest o urzędzie skarbowym, a zatem mamy do czynienia z organem I instancji. Trzeba zauważyć, że uzasadnienie decyzji powinno być tak skonstruowane, aby nie budziło u podatnika (strony) wątpliwości co do rozpatrzenia przez organ podatkowy całego materiału dowodowego zebranego w sprawie, a więc w efekcie wszystkich okoliczności podnoszonych przez stronę. Uzasadnienie takie powinno stanowić spójną i logiczną całość, aby strona wiedziała, że organ podatkowy zapoznał się z jej stanowiskiem i rozważył argumentację podniesioną w przekazanym na piśmie stanowisku.
Wreszcie, z uzasadnienia decyzji powinno wynikać, dlaczego organ podatkowy nie uwzględnił wspomnianego stanowiska strony, czy też uwzględnił je tylko częściowo. Strona musi być pewna co do tych wspomnianych wyżej okoliczności i przekonana, że organ wnikliwie zapoznał się z jej stanowiskiem. Należy zauważyć, że w praktyce organy podatkowe ograniczają się do enigmatycznych sformułowań np. że wskazana przez stronę argumentacja nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. W świetle poczynionych powyżej uwag nie można tego uznać za działanie prawidłowe.
Można żądać uzupełnienia
W omawianym przypadku braku należytego uzasadnienia, a więc z uwagi na niekompletność, kiedy to organ nie ustosunkował się do całości materiału znajdującego się w aktach sprawy, stronie służy, stosownie do art. 213 § 1 o.p., prawo do wniesienia żądania uzupełnienia decyzji co do rozstrzygnięcia. Żądanie takie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Istotne jest przy tym, że termin do wniesienia odwołania lub skargi biegnie dopiero od dnia doręczenia tej decyzji „uzupełniającej".
