Tak orzekł NSA w wyroku z 28 sierpnia 2012 r. (II FSK 159/11).

Spółka posiadała konto walutowe w euro, na które wpływały należne jej pieniądze w tej walucie i z którego czerpała środki na zaspokajanie bieżących roszczeń swoich wierzycieli. W związku z tym zadała pytanie, jaki kurs walutowy należy stosować do obliczenia wartości różnic kursowych przy płatnościach dokonywanych przez nią bezpośrednio w euro.

W ocenie organu podatkowego jeżeli operacje walutowe są dokonywane na kontach bankowych, za kurs faktyczny powinno się uznać kurs przyjmowany przez bank, w którym spółka ma konto. Spółka nie zgodziła się z tym stanowiskiem i zaskarżyła interpretację do WSA, który podzielił jej argumentację. Sąd I instancji w uzasadnieniu podkreślił, że wykładnia językowa art. 15a ust. 4 ustawy o CIT jasno wskazuje na to, że sformułowanie „faktycznie zastosowany kurs walutowy” odnosi się jedynie do zdarzeń, które faktycznie miały miejsce, a nie tylko potencjalnych, dlatego kurs bankowy nie może być zastosowany przy obliczeniu różnic kursowych.

Organ podatkowy, który wydał interpretację, nie zgodził się z rozstrzygnięciem WSA. Zaznaczył w skardze, że kurs wyznaczany przez bank, w którym spółka prowadzi konto walutowe, jest najbardziej zbliżony do rzeczywistości, a tym samym to on powinien być stosowany.

NSA, oddalając skargę, stwierdził, że przyjęcie wykładni zaprezentowanej przez organ podatkowy prowadziłoby do braku możliwości zastosowania art. 15 ust. 4 ustawy o CIT, a ponadto sugerowałoby, że średni kurs publikowany przez NBP jest kursem rzeczywistym. Sąd wskazał na orzecznictwo, z którego wynika, że kurs faktycznie zastosowany to taki, po którym podatnik rzeczywiście kupił bądź sprzedał daną walutę.

W analizowanej sprawie taka transakcja nie miała miejsca, więc organ nieprawidłowo kazał uznawać za kurs faktyczny kurs banku znajdujący tylko potencjalne zastosowanie. NSA stwierdził, że o tym, co jest kosztem, decyduje ostatecznie zawsze ustawa podatkowa, a ta w przedstawionym stanie faktycznym wskazuje, że kursem najbardziej zbliżonym do rzeczywistego jest kurs średni NBP.

—Mikołaj Paja

współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Piotr Diakowski, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte, biuro w Szczecinie

Komentowany wyrok jest kolejnym orzeczeniem podtrzymującym pogląd prezentowany przez Naczelny Sąd Administracyjny, zgodnie z którym za „faktycznie zastosowany kurs waluty” należy uznać jedynie kurs, który był rzeczywiście zastosowany, czyli kurs, w oparciu o który doszło do przeprowadzenia operacji finansowej – w tym przypadku wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie.

Konsekwentnie, „faktycznie zastosowany kurs waluty” będzie stosowany jedynie wtedy, gdy podatnik dokona faktycznego (rzeczywistego) zbycia lub nabycia waluty. Dlatego w przypadku transakcji z wykorzystaniem bankowego rachunku walutowego, jeżeli nie dochodzi do faktycznej wymiany waluty, powinien zostać zastosowany średni kurs NBP. Podobne stanowisko zaprezentował m.in. NSA w wyroku z 5 lipca 2012 r. (II FSK 2580/10) w wyroku z 3 lutego 2011 r. (II FSK 1682/09) oraz w wyroku z 27 września 2011 r. (II FSK 524/10).

Należy jednak zauważyć, że wbrew orzecznictwu NSA organy podatkowe w wydawanych w imieniu ministra finansów interpretacjach indywidualnych nadal prezentują rozbieżne stanowiska w tej kwestii. Dodatkowo również nowelizacja art. 15a ust. 4 ustawy o CIT obowiązująca od 1 stycznia 2012 r. nie rozstrzygnęła jednoznacznie, jakie kursy należy stosować do przeliczania wartości na złote.

Przykładowo Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 28 lutego 2012 r. (IPTPB3/423-305/11-2/IR) stwierdziła, że „w sytuacji gdy wnioskodawca otrzyma od kontrahenta należność w walucie obcej na bankowy rachunek walutowy i środki te nie zostaną odsprzedane bankowi lecz będą służyć potrzebom wnioskodawcy, do wyceny wpływu należności w walucie obcej będzie miał zastosowanie kurs średni ogłaszany przez Bank Polski”. Natomiast Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 16 maja 2012 r. (IBPBI/2/423- -172/12/PC) uznała, że „do wyceny wartości wpływu (wypływu) należności (zobowiązań) w walucie obcej na rachunek walutowy (z rachunku walutowego) w banku należy przyjmować kurs bankowy, tj. kurs faktycznie zastosowany”.

Wydaje się jednak w świetle dotychczasowego orzecznictwa, że w przypadku ewentualnego sporu z organami podatkowymi i jego finału przed sądem administracyjnym najbardziej prawdopodobne jest rozstrzygnięcie uwzględniające zastosowanie średniego kursu NBP.