Tak orzekł WSA we Wrocławiu 26 czerwca 2012 r. (I SA/Wr 272-273/12).
Spółka chce podjąć przedsięwzięcie w ramach nowo utworzonej spółki celowej. Konieczne jest określenie kształtu i sposobu działania przyszłego podmiotu, dlatego spółka ponosi wydatki na zakup stosownych opracowań (studium wykonalności budowy, analiza techniczno-ekonomiczna), zakup usług obsługi prawnej (przygotowanie wniosku do UOKiK w sprawie utworzenia wspólnego przedsiębiorcy, przygotowanie umowy spółki, udział w negocjacjach w sprawie ostatecznych ustaleń co do treści umowy) oraz zakup usług doradczych (biznesplan, analiza wybranych wariantów modelu biznesowego).
We wniosku o interpretację skierowanym do Izby Skarbowej w Poznaniu spółka zapytała, czy wydatki ponoszone przez nią na nabycie usług poprzedzających utworzenie nowego podmiotu mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem spółki opisane wydatki powinny być w całości zaliczone do kosztów podatkowych w dacie poniesienia. Spółka uważa, że mają one związek z prowadzoną działalnością, w szczególności z planowanym przez spółkę przedsięwzięciem.
Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za prawidłowe tylko w zakresie usług obsługi prawnej. Negując możliwość zaliczenia pozostałych usług w koszty, wskazał, że wydatki muszą być związane z konkretnym źródłem przychodu i nie mogą pomniejszać przychodu z innego źródła. Poniesione przez spółkę wydatki na usługi doradcze i opracowania są ściśle związane z zaistnieniem nowej osoby prawnej i uzyskiwanym przez nią przychodem.
Sąd uznał, że wszystkie opisane działania podejmowane przez spółkę wiążą się z prowadzoną przez nią działalnością. Mają one na celu uzyskiwanie w przyszłości przychodów z planowanego przedsięwzięcia. Tym samym są racjonalnymi i gospodarczo uzasadnionymi wydatkami, bowiem sprawiają, że możliwe będzie podjęcie decyzji, w wyniku której spółka celowa będzie mogła uzyskiwać w przyszłości przychody.
— Aneta Winiarska, współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Dariusz Wójtowicz konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentuje Dariusz Wójtowicz, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Podatkowa kwalifikacja wydatków związanych z utworzeniem nowej spółki może w praktyce budzić pewne wątpliwości. W szczególności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, który podmiot i w którym momencie będzie uprawiony do rozpoznania tych wydatków jako kosztów uzyskania przychodów. Zagadnienie to było analizowane także w komentowanym wyroku WSA we Wrocławiu.
Pierwszą z możliwości jest przyjęcie, że przedmiotowe wydatki są kosztem objęcia udziałów w spółce celowej. Tym samym, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, byłyby one potrącalne w momencie zbycia udziałów.
Druga możliwość odnosi się do charakteru związku pomiędzy wydatkami a przychodami danego podmiotu. Wydatki na określone usługi niematerialne związane z utworzeniem i funkcjonowaniem nowej spółki mogą mieć bowiem znacznie bardziej ścisły związek z jej działalnością niż z działalnością jej spółki matki. Oznacza to, że ewentualne koszty towarzyszące powoływaniu spółki (takie jak usługi prawne) powinny być rozpoznane przez spółkę, która te koszty faktycznie poniosła. Natomiast koszty związane z późniejszym funkcjonowaniem powinny zostać przypisane do tej drugiej spółki.
W trzecim przypadku koszty omawianych usług powinny zostać przyporządkowane do kosztów pośrednich podmiotu, który faktycznie poniósł wydatki. Za takim ujmowaniem kosztów przemawia w szczególności efektywne poniesienie ciężaru ekonomicznego.
W przedmiotowej sprawie zarówno organ podatkowy, jak i wnioskodawca zajęli zgodne stanowisko negujące pierwsze z zaprezentowanych ujęć kosztów. Jednakże w przekonaniu organu omawiane wydatki na usługi niematerialne należało podzielić, przyporządkowując koszty usług prawnych do kosztów pośrednich wnioskodawcy.
Organ wskazał jednocześnie, że wydatki dotyczące pozostałych usług nie są kosztem dla wnioskodawcy, ponieważ dotyczą przyszłej działalności innego podatnika. Nie zgadzając się z tym poglądem, WSA zwrócił uwagę, że koszty poniesione na nabycie przedmiotowych usług powinny zostać w całości zaliczone do kosztów pośrednich wnioskodawcy. Opowiadając się za trzecią z metod sąd wskazał, że nabyte usługi miały na celu podjęcie decyzji o nowym przedsięwzięciu, a tym samym pozostają one w racjonalnym związku z prowadzoną przez wnioskodawcę działalnością.
Komentowane orzeczenie jest dla podatników korzystne. Jednak z pełną oceną stanowiska WSA należałoby poczekać do sporządzenia uzasadnienia pisemnego. Dodatkowo nie można wykluczyć, że poglądy sądów administracyjnych w podobnych sprawach w przyszłości mogą się różnić. Dlatego warto obserwować kierunek, jaki obierze orzecznictwo w tym zakresie.
