Naprawa w ramach rękojmi nie podlega VAT

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 13 czerwca 2012 r. (IPTPP2/443-888/11-6/IR).

Wnioskodawca w 2008 r. kupił działkę z budynkiem. W umowie sprzedaży wskazano m.in., że nieruchomość jest wolna od wad uniemożliwiających korzystanie z niej, oraz że stan techniczny budynku pozwala na jego wykorzystywanie w pełnym zakresie bez ponoszenia dodatkowych kosztów (z wyjątkiem eksploatacyjnych).

Ponadto, zgodnie z umową, kupującemu przysługiwało prawo wynikające z rękojmi za wady fizyczne nieruchomości. Prawo mogło zostać zrealizowane przez usunięcie wad przez kupującego na koszt sprzedającego.

W 2010 r. kupujący stwierdził usterki w konstrukcji dachu budynku. Zgodnie z postanowieniami umowy w porozumieniu ze sprzedającym ustalił zakres prac konieczny do przywrócenia naprawy. Wnioskodawca zlecił ich wykonanie innej firmie. Następnie obciążył sprzedającego kosztami.

Pojawił się jednak problem, czy kwota obciążenia jest obrotem, który podlega opodatkowaniu VAT.

Zdaniem wnioskodawcy obciążenie sprzedającego kosztami naprawy dachu jest poza zakresem opodatkowania. Izba skarbowa zgodziła się z tym stanowiskiem. W uzasadnieniu interpretacji wskazała, że czynności w ramach rękojmi są poza zakresem opodatkowania VAT, ponieważ nie występuje w takim wypadku bezpośredni związek między wykonaną czynnością (naprawa dachu) a świadczeniem wzajemnym (zapłata za naprawę dachu).

W takiej sytuacji nie ma więc stosunku prawnego pomiędzy wnioskodawcą a sprzedającym, na podstawie którego miała miejsce naprawa dachu w zamian za świadczenie wzajemne.

Tomasz Dereszewski konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC

Tomasz Dereszewski, konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC

Zasadniczo ze stanowiskiem organu podatkowego należy się zgodzić. Zgodnie z ustawą o VAT opodatkowaniu podlega m.in. odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług.

Przez świadczenie usług, w myśl ustawy o VAT, rozumieć należy każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów, czyli w szczególności konieczności działania lub zaniechania działania podmiotu świadczącego.

Oznacza to, że aby doszło do odpłatnego świadczenia usług konieczne jest istnienie bezpośredniego stosunku zobowiązaniowego pomiędzy stronami świadczenia (obie strony są zobowiązane wzajemnie względem siebie do określonego działania bądź powstrzymywania się).

Dana czynność podlega opodatkowaniu VAT, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy wykonywaną czynnością (np. naprawa dachu) a otrzymanym świadczeniem (kwota pieniężna), które jest rzeczywistym wynagrodzeniem za świadczenie usług (np. naprawa dachu).

Skoro z tytułu płatności na rzecz wnioskodawcy sprzedający nieruchomość nie wykonał żadnego świadczenia (dach został naprawiony przez inną firmę), to nie wystąpiła w takim wypadku czynność opodatkowana.

Płatność przez sprzedającego na rzecz kupującego (wnioskodawcy) w takim przypadku  jest zwrotem kosztów naprawy dachu (do czego zobowiązany był sprzedający).

Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, że czynność należy uznać za usługę i opodatkować, gdy:

- między usługobiorcą a usługodawcą dochodzi do świadczenia wzajemnego, gdy występuje między stronami stosunek zobowiązaniowy (orzeczenie w sprawie Tolsma, C-16/93)

- istnieje bezpośredni związek pomiędzy wykonaną czynnością i otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok w sprawie Apple and Pear Development, C-102/86)

- zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną i niezależną czynność (wyrok w sprawie Societe thermale, C-277/05).

Biorąc pod uwagę orzecznictwo Trybunału należy więc stwierdzić, że zasadniczo wszelkiego rodzaju naprawy gwarancyjne lub z tytułu rękojmi nie są dodatkowym świadczeniem. Związane z nimi płatności uiszczone przez sprzedającego na rzecz kupującego są de facto jedynie zwrotem kosztów naprawy przedmiotu sprzedaży (przywrócenia do stanu pierwotnego). Oznacza to, że w takim przypadku nie dochodzi do wykonania czynności, która podlegałaby opodatkowaniu.

W takich sytuacjach trzeba jednak zbadać, czy w rzeczywistości nie doszło do udzielenia rabatu przez sprzedającego nieruchomość lub czy istnieją argumenty pozwalające na zakwalifikowanie płatności jako refaktury nabytych przez wnioskodawcę usług.