Zdarza się, że w trakcie postępowania kontrolnego, jeszcze przed wydaniem decyzji wymiarowej, organy kontroli skarbowej kierują do urzędu skarbowego wniosek o wydanie decyzji o zabezpieczeniu zobowiązania na majątku podatnika. Urząd zwykle wydaje taką decyzję i zabezpiecza zobowiązanie, mimo że obowiązujące przepisy nie przewidują takiej sytuacji.
Co mówią przepisy
Otóż zgodnie z art. 33 § 1 ordynacji podatkowej (op) zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję.
Według art. 33 § 2 zabezpieczenia w okolicznościach wymienionych w § 1 można dokonać również w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego.
Z przepisów tych wyraźnie wynika, że przed wydaniem decyzji określającej zobowiązanie podatkowe można wydać decyzję o zabezpieczeniu tylko, jeśli prowadzone jest „postępowanie podatkowe” lub „kontrola podatkowa”.
A contrario nie można wydać takiej decyzji, jeżeli „kontrola podatkowa” ani „postępowanie podatkowe” się nie toczy. Zabezpieczenie zobowiązań przed wydaniem decyzji wymiarowej jest bowiem sytuacją wyjątkową, dlatego dotyczące go przepisy należy interpretować w sposób ścisły.
Odrębne postępowanie
Tymczasem gdy toczy się wyłącznie postępowanie kontrolne prowadzone na podstawie ustawy z 28 września 1991 o kontroli skarbowej, nie jest prowadzona ani kontrola podatkowa, ani postępowanie podatkowe.
„Postępowanie kontrolne” jest odrębnym rodzajem postępowania, zbliżonym (ale tylko zbliżonym) w swej formie i celu do postępowania podatkowego, uregulowanego w ordynacji podatkowej. Inna jest jego nazwa, nieco inny przebieg i reguluje je odrębna ustawa.
Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej w zakresie nieuregulowanym w ustawie o kontroli skarbowej do postępowania kontrolnego stosuje się odpowiednio przepisy ordynacji podatkowej.
Co prawda zgodnie z art. 31 ust. 2 użyte w ustawie o kontroli skarbowej określenie „postępowanie kontrolne” należy na gruncie odpowiednio stosowanych przepisów op rozumieć jako postępowanie podatkowe opisane w ordynacji. Art. 31 ust. 2 dotyczy jednak wyłącznie rozumienia terminów pomieszczonych w przepisach op stosowanych w sposób odpowiedni na gruncie postępowania kontrolnego. Nie powoduje on jednak, że na gruncie op przez postępowanie podatkowe należy rozumieć również postępowanie kontrolne prowadzone przez organy kontroli skarbowej.
Jak rozumieć odesłanie do ustawy o kontroli skarbowej
Moim zdaniem art. 33 ordynacji podatkowej, znajdującego się wśród przepisów dotyczących zobowiązań podatkowych, w żaden sposób nie stosuje się odpowiednio do postępowania kontrolnego.
Dlatego użyte w § 2 tego przepisu sformułowanie „postępowanie podatkowe” oznacza wyłącznie postępowanie prowadzone na podstawie ordynacji, nie oznacza natomiast postępowania kontrolnego prowadzonego na podstawie ustawy o kontroli skarbowej, do którego przepisy o postępowaniu podatkowym stosuje się odpowiednio. Po prostu odesłanie zawarte w art. 31 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej działa w jednym kierunku.
Tylko organy kontroli skarbowej i uczestnicy prowadzonych przez nie postępowań, posługując się odpowiednio stosowaną ordynacją podatkową, pod pojęciem postępowania podatkowego w przepisach tej właśnie ustawy mają rozumieć również postępowanie kontrolne.
Nie ma natomiast podstawy prawnej, która pozwala naczelnikowi urzędu skarbowego w trakcie stosowania przepisów ordynacji podatkowej zrównywać postępowanie podatkowe z postępowaniem kontrolnym, na gruncie przepisów o zabezpieczaniu zobowiązań podatkowych.
—Piotr Ogiński doradca podatkowy, wspólnik w L.F.&B. sp. z o.o. Spółka Doradztwa Podatkowego we Wrocławiu
Zobacz:
»
»
»
»