Organy podatkowe oceniają podejmowane przez przedsiębiorców decyzje związane z rezygnacją z danej inwestycji.
Tymczasem o tym co słuszne i prawidłowe w prowadzonej działalności, powinien decydować nie kto inny, jak sam przedsiębiorca. Jeśli więc stwierdzi, że realizacja danej inwestycji jest dla niego z określonych powodów nieopłacalna, fiskus nie powinien tego kwestionować.
Tymczasem robi to i odmawia prawa do odliczenia VAT od wydatków na zakup towarów i usług wykorzystanych do prowadzenia inwestycji, które następnie zostają zaniechane. Zdanie zmienia dopiero po interwencji sądu, który uchyla wydaną przez niego interpretację.
Korekta niepotrzebna...
Tak było np. w sprawie, którą zajmował się NSA. W wyroku z 11 marca 2010 (I FSK 69/09) potwierdził stanowisko WSA, który uchylił interpretację wydaną przez Izbę Skarbową w Warszawie 7 lutego 2008 (IPPP1-443-755/07-2/MP).
Spółka ponosiła nakłady inwestycyjne związane z budową lub modernizacją stacji paliw (m.in. zakup dokumentacji technicznej i projektowej inwestycji, zakup usług notarialnych związanych z zawarciem umów przedwstępnych nabycia gruntu). Na bieżąco odliczała VAT naliczony przy tych zakupach.
Niestety, nie wszystkie podjęte inwestycje zostały efektywnie zrealizowane.
Przyczyny zaniechania ich są różnorodne, począwszy od negatywnych decyzji organów administracji lub samorządu terytorialnego (np. w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu brak zgody na budowę stacji paliw w danym miejscu), skończywszy na wewnętrznych decyzjach spółki w sprawie likwidacji danej stacji paliw, podjętych na podstawie niekorzystnych wyników analiz rynkowych w zakresie efektywności danego przedsięwzięcia.
Spółka zapytała, czy w razie zaniechania inwestycji prowadzonych w celu wykonania czynności opodatkowanych zachowuje prawo do utrzymania pierwotnie odliczonego VAT naliczonego od towarów i usług wykorzystanych do realizacji tych inwestycji.
Izba udzieliła negatywnej odpowiedzi. Zdanie zmieniła, gdy jej interpretację uchylił sąd.
...gdy podatnik nie zawinił
Udzielając ponownie odpowiedzi na to samo pytanie, stwierdziła już, że „niepodjęcie przez podatnika w sposób przez niego niezawiniony inwestycji związanej w planach z czynnościami opodatkowanymi, nie powoduje utraty prawa do odliczenia podatku naliczonego, poprzez jego korektę”.
W uzasadnieniu czytamy, że „spółka ponosząc wydatki na zakup towarów i usług związanych z inwestycją, służącą w zamiarze działalności opodatkowanej, miała prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT związanych z poniesieniem tych wydatków (...).
Przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego wskazuje, że przyczyny podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji wynikały z okoliczności niezależnych od spółki, bowiem decyzje te podjęto na skutek negatywnych decyzji innych organów administracji lub samorządu terytorialnego, od których zależna była budowa stacji paliw (...) oraz niekorzystnych wyników analiz rynkowych w zakresie efektywności danego przedsięwzięcia, które uwzględniają okoliczności nieznane spółce w momencie zakupu gruntu pod budowę stacji paliw”.
Podobnie wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 16 listopada 2010 (IPPP2-443-524/09/10-5/S/KK/IZ).
Czytamy w niej: „gdy prowadzone inwestycje zostały (z powodów niezależnych od podatnika) po pewnym czasie zaniechane, spółka nie utraciła prawa do odliczenia podatku naliczonego zarówno od wydatków poniesionych na zakup towarów i usług, które będą wykorzystywane na potrzeby własnej działalności lub zostaną zbyte, jak i wydatków, które nie będą dla tych celów wykorzystane i nie będzie zobowiązana do skorygowania odliczonego uprzednio podatku naliczonego związanego z tą inwestycją”.
Korzystne orzeczenia ETS
Ponieważ każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny, to rezygnacja z niej nie powoduje, że traci się prawo do odliczenia VAT.
Zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości „podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego na towary i usługi nabyte w związku z pracami inwestycyjnymi wykonanymi z przeznaczeniem ich na planowaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu, a nabyte prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli w wyniku niezależnych od niego okoliczności podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów lub usług do transakcji podlegających opodatkowaniu” (orzeczenia w sprawach C-110/ 94, C-37/95).
Prawo do odliczenia VAT zależy od przyczyn zaprzestania budowy
W ocenie sądów administracyjnych podjęcie przez podatnika decyzji o rezygnacji z kontynuowania inwestycji nie może oznaczać, że to wyłącznie on ponosi odpowiedzialność za zaniechanie inwestycji.
Przy ocenie związku zaniechania inwestycji z wolą podatnika konieczne jest uwzględnienie okoliczności, którymi kierował się, podejmując decyzję o zaniechaniu inwestycji.
WSA w Warszawie orzekł, że „w sytuacji gdy okoliczności te sprowadzają się do zmiany ogólnej sytuacji ekonomicznej czyniącej inwestycję nieopłacalną, nie można twierdzić tak jak to czyni organ w zaskarżonej decyzji, że rezygnacja z inwestycji spowodowana jest okolicznościami, za które podatnik ponosi odpowiedzialność, co oznacza także, że wydatki poniesione na inwestycję nie zostały poniesione w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. (...)
Dla oceny związku wydatku ze sprzedażą opodatkowaną należy badać przede wszystkim cel wydatku w dacie jego poniesienia. W rozpoznanej sprawie cel ten wbrew twierdzeniom organu był taki sam w dacie poniesienia przedmiotowych wydatków oraz w dacie rezygnacji z kontynuowania inwestycji.
Rezygnacja przez skarżącą z kontynuowania inwestycji w postaci budowy nowego osiedla mieszkaniowego nie spowodowała, że uległ zmianie cel wydatków poniesionych w związku z tą inwestycją w celu jej przygotowania” (wyrok z 6 lipca 2011, III SA/Wa 3239/10).
Zobacz serwisy:
