Wiąże się z tym bowiem obowiązek sporządzania szczegółowej dokumentacji podatkowej. Ponadto, gdy poziom wynagrodzenia w transakcji z zakładem odbiega od warunków rynkowych, podlega przepisom o szacowaniu dochodu.

[srodtytul]Były wątpliwości[/srodtytul]

Przez długi okres kwestia, czy zakład podlega przepisom o cenach transferowych, budziła wątpliwości. Uważano, że zakład należy traktować tożsamo z jednostką macierzystą, tj. jako jedno przedsiębiorstwo. Taki punkt widzenia powodował, że przepisy o cenach transferowych w żaden sposób nie mogły dotyczyć zakładu ze względu na to, że nie był on traktowany jako odrębny podmiot (podatnik).

Uznawano, że posiadanie przez spółkę macierzystą zakładu za granicą nie oznacza, że powstaje nowy podmiot podatkowy, ponieważ opodatkowaniu podlegać będzie spółka macierzysta, tyle że od dochodów uzyskiwanych z działalności prowadzonej na terytorium drugiego państwa[b] (tak np. interpretacja Małopolskiego Urzędu Skarbowego z 31 sierpnia 2005 r., DP3/423-24/05/61612).[/b]

[srodtytul]Zmienione przepisy[/srodtytul]

Wątpliwości dotyczące zakładu i przepisów o cenach transferowych zostały rozwiane dopiero w wyniku nowelizacji [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link], która weszła w życie 1 stycznia 2007 r., oraz zmiany rozporządzenia wykonawczego ministra finansów do art. 11 ustawy o CIT (rozporządzeniem z 10 września 2009 r.).

Nowe przepisy wprowadziły obowiązek stosowania w transakcjach z zakładem cen rynkowych oraz narzuciły wymóg sporządzania dokumentacji podatkowej.

W rozporządzeniu wskazano, że jego przepisy dotyczą także

- podatnika niemającego miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium Polski, prowadzącego działalność poprzez położony w Polsce zagraniczny zakład oraz

- podatnika mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, prowadzącego działalność poprzez zagraniczny zakład położony na terytorium innego państwa, podlegającą przypisaniu temu zakładowi.

Rozporządzenie wyraźnie wskazuje więc, że przepisy o cenach transferowych dotyczą zakładów osób zagranicznych w Polsce bądź polskich zakładów za granicą.

Czy dotyczyć będą również oddziału spółki macierzystej znajdującej się na terytorium Polski?

Nie, jeśli oddział i spółka macierzysta podlegają w kraju obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. Jednostka macierzysta rozlicza się z podatków wspólnie z oddziałem jako jeden podatnik, pomimo np. że w transakcjach pomiędzy nimi stosowane są ceny wewnętrzne.

[srodtytul]Konieczna dokumentacja[/srodtytul]

Obowiązek przygotowania dokumentacji podatkowej między zagranicznym zakładem a jednostką macierzystą wynika z art. 9a ustawy o CIT.

[b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 24 lipca 2009 r. (IPPB3/423-297/09-2/AG)[/b] wyjaśniła, że przepisy ustawy o CIT nie przewidują zwolnienia z obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej transakcji dokonywanych przez podatnika za pośrednictwem jego zakładu w innym państwie.

Co więcej podkreślono również, że obowiązek sporządzenia dokumentacji ciąży na podatniku bez względu na to, do jakiej jednostki organizacyjnej funkcjonującej w ramach jego struktury wewnętrznej jest przypisana dana transakcja.

[srodtytul]Decyduje analiza konkretnego przypadkua[/srodtytul]

Odpowiedź na pytanie, czy powstał zakład, w praktyce każdorazowo wymaga szczegółowej analizy konkretnego przypadku. Ustalenie istnienia zakładu zależy m.in. od odpowiedzi, czy jest to działalność własna podmiotu powiązanego, czy jest prowadzona przez osoby od niego zależne, czy osoby te przebywają w siedzibie spółki zależnej przez okres uzasadniający istnienie stałej placówki, i czy działalność wykonywana przez te osoby wykracza poza sytuacje wymienione w art. 5 pkt. 4 modelowej konwencji OECD (określającym przypadki, w których uważa się, że zakład nie istnieje).

Kwestię istnienia zakładu w danym kraju rozważa się na podstawie analizy odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych między krajem położenia zakładu a krajem spółki macierzystej.

[ramka][b]Spółka zależna to odrębna jednostka[/b]

Nie decyduje o istnieniu zakładu sam fakt, że przedsiębiorstwo posiada w danym państwie spółkę zależną (filię, oddział) lub że prowadzi tam jakąkolwiek działalność. Spółka zależna dla celów podatkowych jest niezależną jednostką prawną.

To, że działa w danym państwie pod kontrolą spółki matki będącej rezydentem innego państwa, nie sprawia, że spółka zależna jest zakładem spółki matki. Analogicznie spółka matka sprawująca kontrolę na spółką córką nie jest zakładem spółki córki.

Natomiast uznaje się, że spółka matka posiada zakład w państwie, w którym działa spółka zależna, w przypadku gdy:

- prowadzi własną działalność poprzez stałą placówkę, którą stanowią pomieszczenia lub przestrzeń udostępnione jej przez spółkę zależną,

- w zakresie działalności, jaką spółka zależna prowadzi na rzecz spółki matki na podstawie danego jej upoważnienia do zawierania kontraktów w imieniu spółki matki, i nie dotyczy to działalności pomocniczej lub przygotowawczej albo przedstawicielstwa.

Jednak np. jeżeli spółka zależna nabywa od spółki matki usługi zarządcze, które świadczone są przez personel należący do podmiotu powiązanego w siedzibie spółki zależnej, to miejsce świadczenia takich usług nie będzie stałą placówką (zakład nie powstaje).

W takiej sytuacji należałoby się zastanowić, czy będzie istniał zakład podmiotu powiązanego ze względu na wykonywanie działalności prowadzonej przez personel w siedzibie spółki zależnej?

Prowadzenie działalności przez stałą placówkę obejmuje bowiem sytuację, w której osoby zależne od przedsiębiorstwa prowadzą działalność przedsiębiorstwa w państwie, w którym stała placówka jest położona. Osoby zależne to personel: pracownicy i inne osoby otrzymujące instrukcje z przedsiębiorstwa. [/ramka]

[ramka][b]Stała placówka zagranicą[/b]

Zakład (z jęz. ang. permanent establishment) to stała placówka, za pośrednictwem której przedsiębiorstwo prowadzi całkowicie lub częściowo swoją działalność w innym państwie.

Działalność zakładu opodatkowywana jest w jurysdykcji podatkowej, w której się on znajduje i wykonuje daną działalność. Przepisy podatkowe dotyczące zagranicznego zakładu zostały zawarte w art. 5. Modelowej Konwencji OECD.

Pojęcie stała placówka obejmuje w szczególności siedzibę zarządu, filię, biuro, fabrykę, warsztat, kopalnię, źródło ropy naftowej lub gazu, kamieniołom lub każde inne miejsce wydobywania zasobów naturalnych. Plac budowy, budowa lub prace instalacyjne i montażowe prowadzone za granicą stanowią zakład jedynie gdy trwają ponad 12 miesięcy.

Zakład istnieje w sytuacji, gdy można mu przypisać część zysków w celu ich opodatkowania na terytorium danej jurysdykcji. Zatem stała placówka wykonująca czynności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym do działalności zarobkowej prowadzonej przez przedsiębiorstwo, zgodnie z Modelową Konwencją OECD, nie jest zakładem.

Zakład istnieje także, gdy w danym państwie przedsiębiorstwo działa poprzez zależnego agenta. Natomiast nie będzie zakładem działalność prowadzona przez niezależnego brokera na rzecz przedsiębiorstwa.[/ramka]

[i]Autorka jest doradcą podatkowym, szefem Zespołu Cen Transferowych w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy[/i]