Drugą turę środków na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (zfśs) mają obowiązek przekazać ci pracodawcy, którzy do końca maja 2010 r. przelali na wyodrębnione konto zfśs pierwszą ratę.

Chodzi więc o wszystkich pracodawców z sektora finansów publicznych i o zakłady pracy pozabudżetowe zatrudniające 1 stycznia 2010 r. przynajmniej 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, którzy w trakcie bieżącego roku nie zrezygnowali z obowiązku tworzenia zfśs.

Wynika tak z art. 3 i 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74017]ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.[/link]; dalej ustawa o zfśs). Zfśs prowadzą jeszcze – zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o zfśs – firmy angażujące 1 stycznia br. mniej niż 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, które zdecydowały się na zfśs (alternatywą jest wypłata świadczeń urlopowych) i nie odstąpiły od obowiązku jego ustalania. Jednak nie muszą one się trzymać podanego terminarza przekazywania rat odpisów na konto zfśs.

[srodtytul]Co obejmuje druga rata[/srodtytul]

Wymienieni szefowie przekazują do 30 września 2010 r. na wyodrębnione konto zfśs kwotę odpowiadającą:

a) 25 proc. tzw. podstawowych odpisów socjalnych, czyli za zatrudnionych:

– w normalnych warunkach odpis wynosi 37,50 proc. przeciętnej płacy, tj.1047,84 zł (2794,25 zł x 37,50 proc.),

– wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze odpis to 50 proc. przeciętnej płacy, tj. 1397,13 zł,

– młodocianych odpis równa się odpowiednio w pierwszym roku nauki 139,71 zł (5 proc. podstawy), w drugim 167,66 zł (6 proc. podstawy) i w trzecim roku nauki 195,60 zł (7 proc. podstawy),

b) ewentualne zwiększenia odpisów o 6,25 proc. średniej płacy (174,64 zł) za zatrudnionych o umiarkowanej albo znacznej niepełnosprawności,

c) dobrowolne zwiększenie środków zfśs o 6,25 proc. przeciętnej pensji (174,64 zł) za emeryta lub rencistę byłego pracownika zakładu; chodzi o ostatniego pracodawcę takiej osoby [b](uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 1991 r., I PZP 56/91; OSNC 1992/4/63)[/b].

[srodtytul]Dwie metody[/srodtytul]

Drugą pulę środków socjalnych możemy naliczyć na dwa sposoby:

a) według średniorocznej planowanej liczby zatrudnionych, którą oszacowaliśmy już do końca maja w celu ustalenia pierwszej raty odpisów,

b) na podstawie faktycznego wykonania planowanego przeciętnego zatrudnienia, po uwzględnieniu zmian w liczebności personelu, które nastąpiły w firmie od czerwca do końca września 2010 r.

[srodtytul]Finalna korekta [/srodtytul]

Do 31 grudnia 2010 r. pracodawca musi zrobić końcowy bilans środków socjalnych do przekazania na odrębny rachunek bankowy zfśs. Czyni to na podstawie faktycznego średniorocznego zatrudnienia, tym razem z całego bieżącego roku. Jeśli wyjdzie na to, że przekazał za dużo pieniędzy tytułem odpisów, może sobie odebrać nadwyżkę ze środków socjalnych, pod warunkiem że 31 grudnia 2010 r. są jeszcze jakieś na koncie zfśs.

Gdy rachunek bankowy zfśs ostatniego dnia roku świeci pustkami, nie wolno ujmować zeszłorocznej nadwyżki ze środków zfśs przekazanych w następnym roku kalendarzowym. Jeśli w wyniku końcowej korekty zfśs okazuje się, że firma wpłaciła za mało pieniędzy na rachunek zfśs, trzeba niedobór uzupełnić jak najszybciej.

Przesłane na wyodrębnione konto zfśs odpisy pracodawcy zaliczają do kosztów uzyskania przychodu w momencie ich przekazania na rachunek zfśs, nawet z opóźnieniem.

Potwierdził to [b]dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w indywidualnej interpretacji z 2 stycznia 2009 r. (ILPB 1/415-825/08-2/AK).[/b]

[b]Zobaczmy, jak przebiegają rachunki w każdej z dwóch możliwych metod obliczania drugiej raty środków na zfśs.[/b]

[ramka][b]PIERWSZY SPOSÓB[/b]

[b]Według zaplanowanego zatrudnienia[/b]

Ta metoda obliczania drugiej raty środków socjalnych bazuje na przeciętnym zatrudnieniu zaplanowanym w maju 2010 r. na potrzeby oszacowania pierwszej raty odpisów.

Zresztą ten sposób potwierdza wprost art. 5 i 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=69B115DF949A8633FC96AB217D33CD4A?id=304867]ustawy o zfśs oraz rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (DzU nr 43, poz. 349)[/link].

Druga rata środków socjalnych równa się zatem 25 proc. naliczonego wówczas na podstawie zaplanowanego średniego zatrudnienia rocznego plus ewentualne zwiększenia.

[b]Przykład 1[/b]

Spółka prowadzi zfśs. Całoroczne podstawowe odpisy, na podstawie ustalonej w maju 2010 r. zaplanowanej przeciętnej liczby pracow- ników, wyniosły za zatrudnionych:

- w normalnych warunkach 19 778,98 zł,

- wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 9346,78 zł,

- zwiększenie podstawowych odpisów o 6,25 proc. przeciętnego wynagrodzenia za zatrudnionych o umiarkowanej bądź znacznej niepełnosprawności: 3 etaty x 174,64 zł = 523,92 zł

[b]Zobacz [link=http://www.rp.pl/galeria/67263,2,535510.html]wyliczenia do przykładu 1[/link][/b]

[/ramka]

[ramka][b]DRUGI SPOSÓB[/b]

[b]Na podstawie faktycznego wykonania[/b]

Jest jeszcze dopuszczalna inna metoda liczenia drugiej raty środków na zfśs, z uwzględnieniem zmian w liczbie pracowników, jakie zaszły od czasu przekazania pierwszej raty odpisów, czyli od czerwca do września 2010 r.

W tym celu ustalamy znowu:

- faktyczną średnioroczną liczbę pracowników w firmie z okresu od stycznia do września br.,

- na jej podstawie określamy całoroczne podstawowe odpisy.

Potem otrzymujemy końcową kwotę drugiej raty odpisów przez odjęcie od całorocznych faktycznych odpisów pieniędzy, jakie wpłaciliśmy w ramach pierwszej raty odpisów. Ten sposób skuteczniej zabezpiecza interesy pracodawców i minimalizuje ryzyko nadpłaty środków na zfśs.

[b]Przykład 2[/b]

Firma ustalająca zfśs obliczyła w maju 2010 r. przeciętną liczbę zatrudnionych:

- w normalnych warunkach 17,25 etatu,

- wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 5,1 etatu.

Zamierza dokonać zwiększenia podstawowych odpisów z tytułu niepełnosprawności na dwa etaty. Tak oszacowany całoroczny odpis wyniósł 25 200,60 zł (18 075,24 zł + 7125,36 zł), a pierwsza rata odpisów 18 900,45 zł (25 200,60 zł x 75 proc.).

W czerwcu i lipcu 2010 r. zakład został dwukrotnie zalany przez tegoroczne powodzie, wskutek czego musiał zwolnić część pracowników. Przekazując drugą ratę odpisów, księgowa postanowiła je naliczyć na podstawie faktycznego wykonania stanu zatrudnienia z okresu styczeń – wrzesień 2010 r.

Okazało się, że w tym czasie – po uwzględnieniu ekonomicznych redukcji z lipca 2010 r., spółka faktycznie angażowała na:

- 16 etatach – zatrudnionych w normalnych warunkach, w tym na dwóch etatach niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym,

- 4,30 etatu – wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Wartość drugiej raty odpisów socjalnych, liczonych według drugiej metody, uzyskujemy, ustalając po kolei:

a) całoroczne odpisy na podstawie faktycznego wykonania zatrudnienia z okresu styczeń – wrzesień 2010 r.

– za zatrudnionych w normalnych warunkach 16 etatów x 1047,84 zł = 16 765,44 zł,

– zwiększenie odpisów za niepełnosprawnych w umiarkowanym stopniu 2 x 174,64 zł = 349,28 zł,

– za wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 4,30 etatu x 1397,13 zł = 6007,66 zł

– razem całoroczne odpisy 16 765,44 zł + 349,28 zł + 6007,66 zł = 23 122,38 zł,

b) końcową kwotę drugiej raty odpisu, odejmując od całorocznego faktycznego odpisu pieniądze wpłacone w pierwszej racie środków na zfśs 23 122,38 zł – 18 900,45 zł = 4221,93 zł.

Według tej wersji druga rata odpisów wynosi 4221,93 zł.[/ramka]

[ramka][b]Trochę teorii, trochę praktyki[/b]

- Świadczenia wypłacane pracownikom i zleceniobiorcom są wolne od składek ZUS w pełnej wysokości (§ 2 ust. 1 pkt 19 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=37F10591F4416C9ADC4170C26E55D6E6?id=77617]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)[/link].

- Zwolnione od podatku dochodowego są rzeczowe i pieniężne świadczenia przekazywane pracownikom z zfśs do wysokości 380 zł rocznie na jednego pracownika; nie dotyczy to bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi (art. 21 ust. 1 pkt 67 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, DzU z 2010 r. nr 51, poz. 301 ze zm.)[/link]. Świadczenia wypłacone zleceniobiorcom z zfśs podlegają natomiast opodatkowaniu.

- Od 9 lipca 2010 r. środki zfśs wolno przeznaczać na pomoc dla poszkodowanych w wyniku tegorocznych powodzi czy osuwisk ziemi będących pracownikami danego zakładu albo nawet dla innych firm (art. 10 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=438797A5E08114B6FEF84047ADE42022?id=360172]ustawy z 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z maja i czerwca 2010 r., DzU nr 123, poz. 835)[/link]. [/ramka]