[b]Rozliczanie kosztów uzyskania przychodów metodą memoriałową jest nieco bardziej złożone niż metodą kasową.[/b]
Pierwsza trudność polega na podziale kosztów na bezpośrednie (bezpośrednio związane z przychodami) i pośrednie (inne niż bezpośrednio związane z przychodami).
Przepisy ustawy o PIT nie podają definicji kosztów bezpośrednich ani pośrednich, więc odpowiedniego podziału podatnik musi dokonać samodzielnie, uwzględniając stan faktyczny danego zdarzenia gospodarczego.
Za koszty bezpośrednie z pewnością uznać będzie można wszelkie koszty, które da się wprost przyporządkować do sprzedaży określonych produktów czy usług. A contrario koszty pośrednie to takie, których nie można przyporządkować w ten sposób.
Drugą trudność związaną z metodą memoriałową stanowi odpowiednie przyporządkowanie kosztów bezpośrednich do danego roku podatkowego. I tak koszty bezpośrednie:
- poniesione w danym roku podatkowym a także latach poprzedzających są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody (art. 22 ust. 5 ustawy o PIT),
- odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego a poniesione po jego zakończeniu do dnia złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego na złożenie tego zeznania, są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody (art. 22 ust. 5a ustawy o PIT),
- odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego a poniesione po dniu, o którym mowa powyżej, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który składane jest zeznanie (art. 22 ust. 5b ustawy o PIT).
[ramka][b]Przykład[/b]
Załóżmy, że podatnik, który wybrał metodę memoriałową, sprzedał towar i wykazał z tego tytułu przychód w grudniu 2009 r. Towar został wysłany i dostarczony do klienta jeszcze w grudniu 2009 r., ale spółka, która świadczyła usługę transportu, wystawiła (i dostarczyła podatnikowi) fakturę za swoje usługi dopiero w styczniu 2010 r.
Zakładając, że podatnik nie złożył jeszcze zeznania za 2009 r., powinien zaliczyć wydatek do kosztów 2009 r. Dla porównania u podatnika, który rozlicza się metodą kasową, byłby to koszt stycznia 2010 r.[/ramka]
Trzeci problem polega na ewentualnym rozbiciu kwot kosztów pośrednich na poszczególne lata podatkowe. Koszty pośrednie, zgodnie z art. 22 ust. 5c ustawy o PIT, są bowiem zasadniczo potrącalne w dacie ich poniesienia, z tym jednakże zastrzeżeniem, że jeżeli dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Dla przykładu u podatnika, który wybrał metodę memoriałową, wydatek związany z ubezpieczeniem lokalu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, za okres od lipca 2009 r. do czerwca 2010 r. powinien być uznany w połowie za koszt 2009 r. i w połowie za 2010 r.
[b]Podsumowując, można powiedzieć w uproszczeniu, że koszty bezpośrednie są rozliczane w dacie uzyskania przychodu z nimi związanego, natomiast pośrednie w dacie poniesienia wydatku.[/b]
Warto podkreślić, że [b]przy metodzie memoriałowej, tak samo jak przy kasowej, za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.[/b]
[b]Od tych ogólnych zasad są pewne wyjątki, dotyczące także metody kasowej, m.in. chodzi o odsetki, różnice kursowe (sposób ich rozpoznawania reguluje art. 24c ustawy o PIT), wynagrodzenia i składki finansowane przez pracodawcę.[/b]
[i]Autor jest doradcą podatkowym, właścicielem kancelarii doradztwa podatkowego TuboTax[/i]