Firma, która wspiera kasę pożyczkową, może odliczyć wydatki

Są to wydatki związane z funkcjonowaniem firmy, a pracodawca zobowiązany jest do ich poniesienia.

Przypomnijmy, że zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71048]rozporządzeniem Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (DzU nr 100, poz. 502)[/link] celem kasy jest udzielanie jej członkom pomocy materialnej nie tylko w formie pożyczek, ale także zapomóg.

O utworzeniu kasy decydują jej założyciele, którzy uchwalają statut i dokonują wyboru przewidzianych w nim organów. Podstawowym warunkiem utworzenia kasy jest zadeklarowanie przez co najmniej dziesięciu pracowników gotowości przynależności do niej.

[srodtytul]Pracodawca musi pomóc [/srodtytul]

Ze względów podatkowych najistotniejszy jest § 4 tego rozporządzenia, który de facto zobowiązuje zakłady pracy do świadczenia pomocy na rzecz kasy. Chodzi m.in. o:

- zapewnienie pomieszczeń biurowych i odpowiednio zabezpieczonego miejsca na przechowywanie pieniędzy,

- transport pieniędzy z banku,

- prowadzenie księgowości, obsługi kasowej i prawnej,

- dostarczanie druków i formularzy,

- dokonanie na rzecz kasy potrąceń w listach płac, listach wypłat zasiłków chorobowych i zasiłków wychowawczych, wpisowego, wkładów miesięcznych i rat pożyczek,

- przyjmowanie wpłat wnoszonych przez emerytów i rencistów oraz osoby przebywające na urlopach wychowawczych,

- odprowadzanie wpłat na rachunek bankowy kasy,

- informowanie przynajmniej raz w roku członków kasy o stanie ich wkładów i zadłużeń.

Szczegółowe warunki świadczenia tej pomocy ma określać umowa zawarta między zakładem pracy i kasą. Nadzór nad funkcjonowaniem pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych sprawują zakładowe organizacje związkowe.

[srodtytul]Koszty pośrednie[/srodtytul]

Czy wydatki pracodawcy związane z funkcjonowaniem kasy zapomogowo-pożyczkowej są dla niego kosztem uzyskania przychodu?

Wydatki te nie przynoszą przecież firmie żadnych przychodów. Mogą więc pojawić się wątpliwości, czy spełniają zawartą w art. 15 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=79E001B7B71FFF5D0C0477A6603A1F10?n=1&id=115893&wid=338053]ustawy o CIT[/link] definicję kosztów uzyskania przychodów.

Przypomnijmy, że zgodnie z nią kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1.

W orzecznictwie i piśmiennictwie podkreśla się, że podatnik prowadzący działalność gospodarczą powinien postępować racjonalnie i zmierzać w sposób najbardziej bezpośredni do osiągnięcia przychodu.

Powinien również działać w przekonaniu, jednak ocenianym obiektywnie, a nie subiektywnie, że poniesienie kosztu po uwzględnieniu związków przyczynowo-skutkowych powinno doprowadzić do osiągnięcia przychodu.

Do kosztów o charakterze pośrednim, które nie przyczyniają się do uzyskiwania konkretnych przychodów, zaliczać należy także wydatki na funkcjonowanie podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, stanowiącą źródło przychodów. Wśród nich – koszty związane z zatrudnianiem pracowników.

[srodtytul]Obowiązki z przepisów i umowy[/srodtytul]

[b]Jeżeli więc pracownicy powołają kasę, a następnie zostanie zawarta umowa z pracodawcą i zobowiąże się on do dokonania określonych świadczeń a także zgodzi się ponosić związane z tym wydatki, to powinny one być kosztem uzyskania przychodów.[/b]

Chociaż tego rodzaju koszty nie przekładają się bezpośrednio na powstanie przychodów czy ich wysokość, to jednak mają związek z funkcjonowaniem firmy. Można to także uzasadniać tym, że de facto pracodawca nie ponosi tych kosztów dobrowolnie, ale jest do tego zobowiązany przepisami wymienionego rozporządzenia i umowy zawartej w jego wykonaniu.

[srodtytul]Urzędy się zgadzały [/srodtytul]

Takie stanowisko potwierdzały w przeszłości organy podatkowe.

Przykładowo [b]Izba Skarbowa w Rzeszowie w interpretacji z 7 stycznia 2004 r. (IS.I/3-423/116/ 04)[/b] stwierdziła, że skoro umowa zawarta na podstawie przepisów rozporządzenia może skutkować obowiązkiem realizowania określonych świadczeń pracodawcy na rzecz kasy, to koszty świadczeń wynikających z umowy – w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o CIT – będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów (podobne zresztą zdanie miała w zakresie obowiązków pracodawcy wobec związków zawodowych, nałożonych [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A265856C488480902CC6C3C590C9909B?id=162202]ustawą o związkach zawodowych[/link]).

Z kolei [b]Pierwszy Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście w interpretacji z 13 października 2004 r. (US35DP1/42335/04/ KS)[/b] uznał, że pracodawca na podstawie umowy zawartej z kasą jest zobowiązany do świadczenia pomocy na jej rzecz m.in. w zakresie obsługi administracyjnej, księgowej, kasowej i prawnej.

Katalog tytułów pomocy, wymieniony w stosownym rozporządzeniu, nie ma charakteru zamkniętego, a w związku z tym wydatki na pokrycie kosztów funkcjonowania rachunku bankowego pracowniczej kasy zapomogowo-pożyczkowej poniesione przez pracodawcę zgodnie z umową (jak należy rozumieć, chodziło o wydatki inne niż wprost wymienione w rozporządzeniu) stanowić będą dla pracodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Podobnie stwierdził[b] Dolnośląski Urząd Skarbowy w interpretacji z 10 maja 2004 r. (PD I 423-74/04).[/b] Odwołując się do art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, stwierdził, że jeżeli w umowie o świadczenie pomocy, zawartej między firmą a funkcjonującą w niej kasą, będą ujęte opłaty i prowizje od operacji bankowych dokonywanych przez kasę, to będą one stanowiły koszty uzyskania przychodu.

Dla organów podatkowych było zatem wystarczające to, że pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa powstaje na podstawie ustawy (art. 39 ustawy o związkach zawodowych), ta z kolei, przez rozporządzenie wykonawcze, nakłada na pracodawcę określone zobowiązania (nie precyzując kwestii odpłatności przy ich realizacji), a te zobowiązania są doprecyzowywane umową zawartą między pracodawcą a kasą.

[ramka][b]Czy podejście fiskusa się zmieni[/b]

Niepewność co do rozliczenia wydatków na kasy może jednak wprowadzić [b]orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 sierpnia 2009 r.(II FSK 517/08),[/b] dotyczące kosztów ponoszonych przez pracodawcę w związku z funkcjonowaniem związków zawodowych.

Również tutaj obowiązek wykonywania przez pracodawcę określonych świadczeń na rzecz związków zawodowych wynika wprost z ustawy o związkach zawodowych, nie ma mowy o kwestii odpłatności za te świadczenia, natomiast mają one być doprecyzowane w ramach umowy zawartej między związkiem zawodowym a pracodawcą.

Dla organów podatkowych i dla sądów administracyjnych przestały to być jednak wystarczające przesłanki przemawiające za uznaniem związanych z tym wydatków za koszty podatkowe.

Nie mają bowiem związku z przychodami. W przypadku jednak kas zapomogowo pożyczkowych można bronić się dodatkowym argumentem, że powstają one w zakładzie pracy, są więc niejako wpisane w jego strukturę, i nie są, w odróżnieniu od związków zawodowych, samodzielnym i niezależnym od zakładu pracy podmiotem.

Ich celem jest wyłącznie udzielanie wsparcia finansowego (materialnego) pracownikom i byłym pracownikom. Związane z ich funkcjonowaniem wydatki ponoszone przez pracodawcę są zatem kosztami ponoszonymi przez niego na rzecz pracowników[/ramka]

[i]Autorka jest doradcą podatkowym, wspólniczką w Spółce Doradztwa Podatkowego Manugiewicz, Trzaska i Wspólnicy[/i]