Obowiązująca od 1 marca 2009 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=296270]ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2009 r. nr 3, poz. 11)[/link] wprowadziła nowe zasady opodatkowania podatkiem akcyzowym m.in. sprzedaży energii elektrycznej (zmieniając podmioty obowiązane do rozliczania akcyzy z producentów na dystrybutorów energii elektrycznej zgodnie z wytycznymi prawa wspólnotowego). Obecnie trwają prace nad nowelizacją jej przepisów. Przy tej okazji warto byłoby rozważyć problemy, które nie zasłużyły na uwagę ustawodawcy w żadnej z dotychczasowych ustaw: i tej z 8 stycznia 1993 r. obowiązującej do 30 kwietnia 2004 r., i tej z 23 stycznia 2004 r., i dzisiaj obowiązującej.

Idzie o problem ważny: zasady dokonywania korekty akcyzy należnej.

[srodtytul]Każdy po swojemu[/srodtytul]

Na razie trwa ogólne zamieszanie związane z różnymi pomysłami na dokonywanie przez podatników zmian podstawy opodatkowania akcyzy, w tym zwłaszcza od energii elektrycznej, w wypadku wystąpienia błędów. Część z nich przyjmuje inne schematy niż pozostali, a organy podatkowe mają na ten temat jeszcze inne zdanie. Sporadycznie zdarza się nawet, że (niezgodnie z regułami interpretacji celowościowej) w związku z pośrednim zastosowaniem przepisów dotyczących faktur VAT na potrzeby podatku od towarów i usług organy podatkowe zaprzeczają w ogóle istnieniu prawa do dokonywania korekt należnego podatku akcyzowego w związku z wystąpieniem błędu wpływającego na podstawę opodatkowania (np. błędu co do ilości zadeklarowanej na fakturach i sprzedanej czy zużytej energii elektrycznej).

Gdy nie ma obowiązujących zasad dotyczących praw i obowiązków oraz sposobów dokonywania korekt podatku akcyzowego przy sprzedaży energii elektrycznej w razie wystąpienia błędów wpływających na wysokość podstawy opodatkowania, to oczywista jest konieczność ich wprowadzenia.

[srodtytul]Trzeba określić zasady[/srodtytul]

Przede wszystkim wynika to z faktu, że w obrocie energią elektryczną (tak jak w obrocie innymi towarami, w tym akcyzowymi) występują sytuacje nakazujące podatnikom dokonywanie korekty wcześniej zadeklarowanej wysokości podatku akcyzowego. Najważniejszą przesłanką tych działań są błędy lub brak wystarczającej ilości informacji w momencie powstania obowiązku podatkowego (np. sprzedaż energii elektrycznej według ilości określonej na podstawie szacunków z okresów poprzednich lub szacunków prognozowanych) związane z ustaleniem wysokości podstawy opodatkowania (czyli ilości energii elektrycznej). Dostrzec trzeba, że w razie pojawienia się różnicy (zarówno in minus, jak i in plus) między ilością energii elektrycznej faktycznie wydanej a ilością zdeklarowaną przez podatnika jako faktycznie sprzedana (podlegająca opodatkowaniu akcyzą) oczywiste jest dokonanie korekty błędnie zdeklarowanej wcześniej kwoty podatku akcyzowego i ewentualnie innych danych podawanych na fakturze oraz wprowadzenie zmian w ewidencji podatkowej.

Wydaje się też zasadne uchwalenie przepisów regulujących zasady dokonywania korekt podatku akcyzowego oraz jednocześnie odpowiednie dostosowanie mechanizmu tej korekty do obowiązującego dzisiaj w zakresie podatku od towarów i usług. Tym samym podstawą do dokonania korekty powinno być wystawienie (tak jak to jest w podatku od towarów i usług) faktury VAT korygującej (pod warunkiem że czynność opodatkowana wynikała z faktury VAT).

[srodtytul]In minus, in plus[/srodtytul]

W zakresie zużycia własnego energii elektrycznej (które nie jest dokumentowane fakturą VAT) podstawą zmniejszenia nie powinna być zatem faktura VAT korygująca. Należy zauważyć, że w wypadku zmniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług nie ma obowiązku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę energii elektrycznej. Jednocześnie w przypadku podatku akcyzowego korekty in minus powinno się, naszym zdaniem, dokonywać na bieżąco (w rozliczeniu podatku składanym za bieżący miesiąc, w którym wystawiono fakturę VAT korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania podatkiem akcyzowym). Natomiast przy fakturach korygujących in plus bieżąca korekta podatku akcyzowego będzie wynikać z określenia na fakturze korygującej nowego terminu płatności (w stosunku do korygowanej części należności) za dodatkową ilość energii elektrycznej; od tej części energii zostanie określony nowy moment zobowiązania podatkowego w miesiącu upływu terminu płatności (zgodnie z art. 24 pkt 1 ustawy z 6 grudnia 2008 r.). Tym samym nie ma konieczności wprowadzania dodatkowych regulacji prawnych w tym zakresie. Jedyne regulacje, które warto rozważyć, dotyczą przypadków, gdy nie zostanie określony termin płatności na fakturze korygującej in plus lub w ogóle nie zostanie wystawiona faktura korygująca. W takich sytuacjach wydaje się oczywiste, że korekta in plus powinna zostać dokonana wstecz na moment powstania obowiązku podatkowego, który w wyniku błędu nie został zadeklarowany we właściwym okresie rozliczeniowym.

A co ma podatnik zrobić dziś, gdy pomyli się co do ilości sprzedanej lub zużytej energii elektrycznej, która została błędnie opodatkowana akcyzą? Powinien formalnie złożyć korektę deklaracji za miesiąc, w którym wykazał tę kwotę, i zapłacić zaległość wraz z odsetkami albo żądać zwrotu nadpłaty. Ten drugi tryb jest szczególnie niezasadny i niepotrzebnie zajmujący czas zarówno podatnikom, jak i organom podatkowym. Te kwoty powinny być deklarowane na bieżąco, ale to wymaga już zmiany prawa.