Z przepisów o podatku dochodowym wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika. Kosztem są jednak:

- podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy,

- odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej ZFŚS) obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu.

[wyimek]1000,04 zł tyle w 2009 r. wynosi odpis podstawowy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych za jednego pracownika[/wyimek]

[srodtytul]Kto tworzy, kto nie musi[/srodtytul]

Decydujące są więc postanowienia [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=77999AA9ED89C276392158CF2AD807C8?id=74017]ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.).[/link]

Co do zasady fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Zakłady pracy, w których załoga jest mniejsza, mogą go tworzyć, przeznaczając na ten cel coroczne odpisy, lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe.

U pracodawców zatrudniających więcej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty układ zbiorowy pracy może dowolnie kształtować wysokość odpisu na ZFŚS (może również postanawiać, że fundusz nie będzie tworzony).

[srodtytul]W jakiej wysokości[/srodtytul]

Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Wysokość odpisu podstawowego wynosi na jednego zatrudnionego 37,5 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. W tym roku odpis ten wynosi 1000,04 zł.

Wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika młodocianego wynosi w pierwszym roku nauki 5 proc. (133,34 zł), w drugim roku nauki – 6 proc. (160,01 zł), a w trzecim roku nauki – 7 proc. (186,67 zł) przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, na podstawie którego nalicza się odpis podstawowy.

Wysokość odpisu na jednego pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych – wynosi 50 proc. (1333,39 zł) branego pod uwagę przeciętnego wynagrodzenia.

Wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona o 6,25 proc. przeciętnego wynagrodzenia na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności (podwyższony odpis wynosi 1166,71 zł).

Pracodawcy sprawujący opiekę socjalną nad emerytami i rencistami, w tym także ze zlikwidowanych zakładów pracy, mogą zwiększyć fundusz o 6,25 proc. przeciętnego wynagrodzenia na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do tej opieki (166,67 zł).

[srodtytul]Kiedy trzeba przekazać[/srodtytul]

Odpisy i zwiększenia oraz wypłacone świadczenia urlopowe obciążają koszty działalności pracodawcy. Odpowiednie kwoty pracodawca przekazuje na rachunek funduszu w dwóch ratach: 75 proc. odpisów dotyczących pracowników należy wpłacić do 31 maja. Pozostała część musi zostać przekazana do 30 września.

[srodtytul]Wpłata po terminie[/srodtytul]

Zdarzają się sytuacje, kiedy firma spóźnia się z przekazaniem odpisu na konto. Czy to znaczy, że nie będzie mogła zaliczyć go do kosztów? Problemem tym zajmowała się [b]Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 2 stycznia 2009 r. (nr ILPB1/415-825/08-2/AK)[/b].

Z pytaniem zwróciła się firma, która w wyniku błędu przekazała drugą ratę wpłaty na fundusz dzień po terminie. Opóźnienie zostało spowodowane pomyłką w trakcie dokonywania przelewu. Skutkiem było obciążenie rachunku ZFŚS kwotą, która powinna być uznaniem 30 września 2008 r. Błąd skorygowano w dniu następnym (natychmiast po jego odkryciu).

[b]Izba skarbowa zgodziła się, że spóźnione przekazanie pieniędzy na konto nie pozbawia firmy prawa zaliczenia ich do kosztów. [/b]W piśmie tym czytamy, że mając na uwadze brzmienie ustawy o ZFŚS oraz art. 23 ust. 1 pkt 7 lit. b ustawy o PIT, należy uznać, że odpisy, które obciążają koszty działalności pracodawcy, stanowią koszt uzyskania przychodów, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów zostały wpłacone na rachunek funduszu.

Nie ma przy tym znaczenia fakt, czy wpłata została dokonana w terminach określonych w przepisach. Oznacza to, że firma, która w 2009 r. wpłaci zaległy odpis z 2008 r., także będzie mogła zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodów (w momencie zapłaty).

[srodtytul]Dodatkowy odpis z zysku netto[/srodtytul]

Firmy nie mają wątpliwości, że odpis podstawowy jest kosztem. Budzą je jednak odpisy dodatkowe sfinansowane z podziału zysku netto.

Świadczy o tym [b]interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 stycznia 2009 r. (nr ILPB3/423-657/08-4/MM)[/b]. Wynika z niej, że [b]dla celów podatkowych odpisy i zwiększenia na fundusz tworzone w wysokości określonej w układzie zbiorowym pracy są kosztem podatkowym na takich samych zasadach jak odpisy podstawowe, o ile ich równowartość przekazana została na wyodrębniony rachunek bankowy funduszu[/b].