Kto i gdzie rozlicza import usług oraz świadczenia niematerialne

Łatwiej będzie też określić miejsce rozliczenia usług niematerialnych.

[srodtytul]Zmiany przy imporcie usług [/srodtytul]

Nowelizacja zawęża grono podatników zobowiązanych do rozliczenia VAT z tytułu importu usług. Mamy tu dwie zmiany – związaną ze statusem usługodawcy oraz usługobiorcy.

Jeśli chodzi o status usługodawcy, do rozliczenia VAT należnego będzie zobowiązany podmiot zagraniczny posiadający w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności (o ile oczywiście miejscem opodatkowania usług jest terytorium kraju). Wcześniej, jeśli mieliśmy do czynienia np. ze świadczeniem tzw. usług niematerialnych (art. 27 ust. 3 ustawy o VAT) lub takich, w przypadku których podanie numeru identyfikacyjnego VAT przez usługobiorcę przenosi miejsce opodatkowania transakcji (art. 28 ust. 3, 4, 6, 7 ustawy), literalne brzmienie polskich przepisów wskazywało, że to podmiot krajowy nabywający usługę od podatnika zagranicznego posiadającego w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności musi ją rozliczyć na zasadach przewidzianych dla importu usług. Obowiązek ten był utrzymany nawet w przypadku opodatkowania transakcji przez usługodawcę.

Przykładowo, gdy brytyjska firma świadczyła usługę reklamową na rzecz polskiego podatnika, a jednocześnie posiadała oddział w Polsce, do tej pory – w świetle regulacji krajowych – usługobiorca powinien rozliczyć import usług. Nawet jeśli usługodawca wystawił fakturę zawierającą polski VAT, usługobiorca był obowiązany do rozpoznania importu usług, i to od wartości brutto.

Po zmianie fakturę zawierającą polski VAT wystawi już oddział spółki brytyjskiej i to jedynie on będzie obowiązany do rozliczenia podatku należnego.

[srodtytul]Był wybór, teraz obowiązek [/srodtytul]

W przypadku usług innych niż wskazane powyżej, nawet jeśli usługodawca posiadał stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce, zobowiązanym do rozliczenia VAT był krajowy świadczeniobiorca, a tylko opcjonalnie usługodawca. Po nowelizacji obowiązek rozliczenia VAT należnego spoczywać będzie już tylko na usługodawcy.

Przykładowo, projekt architektoniczny nieruchomości po- łożonej w Polsce wykonany przez spółkę szwajcarską posiadającą w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności mógł zostać do tej pory rozliczony przez nią, a po nowelizacji będzie to już obowiązek.

[srodtytul]Siedziba w Polsce [/srodtytul]

Jeśli chodzi o zmianę związaną ze statusem nabywcy, nowelizacja zawęża import usług wyłącznie do sytuacji, gdy usługobiorcą jest podatnik z siedzibą lub stałym miejscem prowadzenia działalności w Polsce. Wcześniej występowały przypadki, gdy to usługobiorca zagraniczny był co do zasady zobowiązany do rozpoznania VAT należnego w Polsce, jeśli tylko usługodawcą był również podmiot zagraniczny. Przykładowo, w przypadku brytyjskiego organizatora koncertu w Polsce, niemającego tutaj stałego miejsca prowadzenia działalności i świadczącego usługę na rzecz podatnika niemieckiego również niemającego takiego stałego miejsca w Polsce, ten drugi był zasadniczo zobligowany do rozliczenia tutaj VAT. Po nowelizacji brytyjski usługodawca musi rozliczyć VAT należny, wystawiając przy tym fakturę wskazującą polski VAT.

[srodtytul]Naprawy bez podatku [/srodtytul]

Istotna zmiana w zakresie miejsca opodatkowania dotyczy świadczonych w kraju usług na ruchomym majątku rzeczowym (np. naprawy, uszlachetnienia). Do tej pory jeden z warunków braku konieczności naliczania polskiego VAT z tego tytułu mówił, że towary powinny opuścić Polskę w ciągu 30 dni od wykonania na nich usług. Tymczasem dyrektywa wskazuje jedynie na konieczność opuszczeniu kraju po wykonaniu usług, bez określenia konkretnego limitu czasowego. Nowelizacja, po pierwsze, wydłuża termin 30-dniowy do 90 dni. Po drugie – nawet po przekroczeniu 90 dni będzie istniała możliwość ostatecznego wykazania transakcji jako niepodlegającej opodatkowaniu w kraju. Oznacza to możliwość nieopodatkowania usług w Polsce niezależnie od momentu wywozu towarów.

[i]Autor jest menedżerem w Zespole Podatków Pośrednich w biurze Ernst & Young w Warszawie[/i]

[ramka][b]Mniejsze znaczenie klasyfikacji statystycznych[/b]

Nowelizacja ogranicza identyfikację usług za pomocą klasyfikacji statystycznych, choć ciągle mogą one być używane pomocniczo. Chodzi głównie o zakres usług opodatkowanych w kraju siedziby usługobiorcy (tzw. usług niematerialnych), w szczególności tych wymienionych w art. 27 ust. 4 pkt 3 ustawy o VAT, które niemal w całości były identyfikowane właśnie poprzez klasyfikacje statystyczne. Powodowało to ograniczenie zakresu usług opodatkowanych w kraju nabywcy, a co za tym idzie, ograniczenie zakresu usług wyłączonych z opodatkowania w Polsce w przypadku ich świadczenia przez podmiot krajowy na rzecz zagranicznego. Przykładowo, w zakresie usług doradztwa, wyłącznie te wskazane w PKWiU 72.1, 72.2 oraz 74.1 mieściły się w katalogu usług niematerialnych. Nowelizacja, analogicznie jak w dyrektywie, wprowadziła w ustawie o VAT szeroki katalog usług niematerialnych obejmujący m.in. usługi „doradcze, inżynierskie, prawnicze, księgowe oraz usługi podobne”.

Warto przy okazji wspomnieć, że sprawa stosowania w Polsce dla celów opodatkowania VAT klasyfikacji statystycznych została skierowana przez Komisję Europejską do rozpatrzenia przed ETS. [/ramka]