Potwierdził to [b]WSA w Krakowie w wyroku z 3 września 2008 r. (I SA/Kr 1409/07)[/b].

Spór dotyczył zwrotu nadwyżki VAT za ostatni miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej przez spółkę cywilną. Urząd skarbowy stwierdził, że deklaracja złożona po rozwiązaniu spółki nie jest podstawą do zwrotu nadwyżki byłym wspólnikom, gdyż spółka, a więc podmiot uprawniony do jego otrzymania już nie istnieje. Podobnie uważała izba skarbowa.

W skardze do WSA zarzucono, że w wypadku zaległości podatkowej utrata statusu podatnika nie stanowi przeszkody dla fiskusa w wyegzekwowaniu należności. Natomiast w odwrotnej sytuacji utrata statusu podatnika pozbawia prawa do zwrotu nadpłaconego VAT. Takie działanie w ocenie skarżącego godzi w zasadę neutralności.

WSA uchylił decyzję organów podatkowych. Zdaniem sądu istota sporu dotyczy tego, czy istnieje podmiot, któremu trzeba zwrócić podatek. Analiza orzecznictwa pokazuje dwa odmienne stanowiska. Pierwsze z nich – przyjęte w tej sprawie przez organy podatkowe – zakłada, że skoro brak jest uprawnionego podmiotu, to prawo do wystąpienia o zwrot nadpłaconego podatku wygasa z chwilą rozwiązania spółki. Jednakże WSA w Krakowie podzielił drugi pogląd w orzecznictwie, który zakłada, że wykładnia celowościowa art. 14 oraz art. 86 i 87 ustawy o VAT wskazuje na to, że jest to podatek neutralny. Skoro więc wniosek o zwrot podatku dotyczył miesiąca, w którym spółka wykonywała czynności opodatkowane, to trudno odmówić prawa do żądania zwrotu nadpłaconego podatku. Ponadto sąd przypomniał, że za ostatni miesiąc działalności podatnik może złożyć deklarację do 25 dnia miesiąca następnego i może w niej wykazać zarówno zobowiązanie, jak i kwotę podatku do zwrotu.

[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka] [b]Komentuje Patrycja Chłostowska, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu)[/b]

To kolejne orzeczenie, które potwierdza możliwość odzyskania nadwyżki VAT naliczonego nad należnym przez byłych wspólników spółki cywilnej. Wcześniej były to [b]wyroki WSA w Warszawie z 26 listopada 2006 r. (III SA/Wa 1445/06) oraz WSA w Lublinie z 21 lutego 2007 r. (I SA/Lu 726/06)[/b]. Ale organy podatkowe nadal ją wykluczają. Uważają bowiem, że zwrot podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, może być dokonany jedynie na rzecz podatnika. Tymczasem spółka cywilna wraz z likwidacją traci status podatnika a także, co do zasady, do czasu otrzymania zwrotu nadwyżki zamykany jest jej rachunek bankowy. Poza tym jako argument przeciwko wypłacie nadwyżki wspólnikom spółki urzędy wskazują art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwrotu nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Takie stanowisko, choć zgodne z literalnym brzmieniem ustawy o VAT, nie uwzględnia podstawowych zasad rządzących systemem tego podatku. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę wykładnię celowościową, a zatem sens oraz cel tych przepisów. Skoro wniosek o zwrot VAT dotyczył miesiąca, kiedy spółka wykonywała jeszcze czynności opodatkowane, brak jest podstaw do odmowy zwrotu nawet w sytuacji, gdy w międzyczasie nastąpiła jej likwidacja.

Poza tym, interpretując przepisy, nie należy zapominać o zasadzie neutralności podatku VAT. Zasada ta powinna dawać podatnikowi ogólne prawo do odzyskania podatku naliczonego związanego z wykonywaniem przez niego czynności opodatkowanych. W razie odmowy wspólnikom zlikwidowanej spółki zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad należnym nadwyżka przypadnie Skarbowi Państwa, a podmiotem faktycznie obciążonym VAT będzie zlikwidowana spółka. Dlatego, biorąc pod uwagę zasadę neutralności, najrozsądniejszym rozwiązaniem wydaje się zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym na rzecz byłych wspólników spółki.

Warto także zauważyć, że likwidacja spółki nie jest dla organów podatkowych przeszkodą do egzekwowania, od byłych wspólników takiej spółki, zaległości podatkowych.[/ramka]