W praktyce zdarza się, że przygotowując odwołanie, popełnimy jakiś błąd, zapomnimy podać istotnej informacji albo podamy tylko zarzuty bez przytaczania dowodów na ich poparcie. Nie spowoduje to, że odwołanie będzie nieskuteczne. Przynajmniej nie od razu.
Najpierw bowiem, jeśli organ podatkowy stwierdzi, że pismo ma braki formalne, wezwie nas do ich usunięcia. Dopiero wtedy, gdy nie uzupełnimy ich w wyznaczonym czasie, to mimo że urząd skarbowy przekaże nasze pismo izbie, ta będzie mogła wydać decyzję o pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia (>patrz niżej wypowiedź eksperta). Co istotne postanowienie to jest ostateczne i nie można się od niego odwołać.
Potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2000 r. (III SA 111/99). Czytamy w nim: „niepodanie przez stronę w wyznaczonym terminie elementów wymaganych przez art. 222 ordynacji podatkowej pociąga (…) za sobą konieczność wydania decyzji o pozostawieniu odwołania bez rozpatrzenia”. Nie zawsze jednak sąd był aż tak stanowczy. W wyroku z 16 grudnia 1998 r. (I SA/Gd 152/97) stwierdził bowiem, że „wymagania formalne stawiane odwołaniu w postępowaniu podatkowym (…) muszą być oceniane w sposób niekolidujący z zasadami dwuinstancyjności postępowania administracyjnego oraz sądowej kontroli decyzji administracyjnych”.
Pilnujmy zatem, by w naszym odwołaniu znalazły się wszystkie niezbędne elementy. Podajmy zarzuty, napiszmy, o co wnioskujemy. Przytoczmy też dowody na poparcie naszych twierdzeń. Takim pismem izba na pewno się zajmie.
Od momentu, gdy pismo do niej trafi, ma dwa miesiące na jego rozpatrzenie. Termin ten może przedłużyć, jeśli okaże się, że sprawa jest zawiła. O powodach przedłużenia terminu musi nas jednak powiadomić.
Po rozpatrzeniu naszego odwołania dyrektor izby skarbowej może wydać decyzję utrzymującą w mocy decyzję urzędu skarbowego. Stanie się tak, jeśli uzna, że jest ona zgodna z prawem a przedsiębiorca, odwołując się, nie miał racji. To niestety mało korzystne dla nas rozstrzygnięcie. Ale niejedyne. Dyrektor izby może bowiem zdecydować inaczej. Jeśli uwzględni zastrzeżenia przedsiębiorcy, uchyli decyzję urzędu skarbowego w całości lub w części i w tym zakresie orzeknie co do istoty sprawy lub uchylając decyzję – umorzy postępowanie. Może też uchylić decyzję w całości i przekazać sprawę do rozpatrzenia urzędowi skarbowemu. Będzie tak, gdy decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości. Jest jeszcze jedno rozstrzygnięcie. Dyrektor izby może po prostu umorzyć postępowanie odwoławcze (jeśli stanie się ono bezprzedmiotowe). Czyli np. wtedy, gdy izba nie jest właściwa w sprawie, a podjęła postępowanie, albo wtedy, gdy podatnik umrze.
Decyzja izby skarbowej jest ostateczna, co oznacza, że nie można się od niej odwołać do wyższej instancji (np. ministra finansów). Jedyne, co może zrobić wtedy przedsiębiorca, to złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Ma na to 30 dni od doręczenia decyzji izby skarbowej. Od wyroku WSA może jeszcze złożyć skargę kasacyjną do NSA.
Piotr Trybała, doradca podatkowy, partner w firmie KPT Doradcy Podatkowi
Składając odwołanie od decyzji organu podatkowego pierwszej instancji, podatnicy powinni zwrócić uwagę na pewne wymogi formalne, które są dokładnie sprawdzane przez organy odwoławcze. Przede wszystkim należy pamiętać o odpowiednim umocowaniu osoby podpisującej odwołanie. W przypadku członków zarządu spółek istotne jest, aby odwołanie było podpisane zgodnie z zasadami reprezentacji określonymi w dokumentach Krajowego Rejestru Sądowego i potwierdzonymi w odpowiednim odpisie. Jeśli organ podatkowy stwierdzi brak odpowiedniej reprezentacji, może wezwać podatnika do uzupełnienia braków formalnych poprzez złożenie dodatkowych podpisów. Podatnik powinien zrobić to w ciągu siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. Niezachowanie tego terminu skutkuje pozostawieniem odwołania bez rozpatrzenia. W takim wypadku podatnik nie będzie już uprawniony, ze względów czysto formalnych, do dochodzenia swoich racji w dalszym postępowaniu podatkowym. Również wtedy, gdy odwołanie jest składane przez pełnomocnika podatnika, należy zadbać, aby miał on odpowiednie pełnomocnictwo, które na dzień złożenia odwołania jest aktualne. Brak odpowiedniego umocowania pełnomocnika powoduje, że odwołanie pozostawione jest bez rozpatrzenia. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokołu sporządzonego przez pracownika organu podatkowego.