Nowa siedziba może być powodem sporu

To może spowodować, że zmiana siedziby firmy nie będzie przedsiębiorcy już tak cieszyć. Są jednak argumenty, które mogą urzędników przekonać.

Przede wszystkim musimy wykazać, że zmiana zajmowanego obecnie lokalu biurowego jest ekonomicznie uzasadniona. Możemy bowiem zaliczyć do kosztów podatkowych wszystkie wydatki, jeśli tylko likwidacja inwestycji w obce środki trwałe ma bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub jego zachowanie czy zabezpieczenie.

Dobrze jest przygotować gruntowną analizę opłacalności. Niższy czynsz w nowej siedzibie, dodatkowe świadczenia, wyższy standard nowego budynku, nowoczesny i bardziej bezpieczny system ochrony – to dobre argumenty w razie zmiany siedziby firmy. Działania te są bowiem celowe i uzasadnione ekonomicznie. Co więcej mają na celu poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli zatem w ich wyniku powstała strata i nie miało to związku ze zmianą rodzaju działalności, powinniśmy móc uwzględnić ją w kosztach podatkowych.

Przedsiębiorca ma bowiem prawo – na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT – zaliczyć do kosztów podatkowych stratę powstałą w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli utraciły one przydatność gospodarczą z innego powodu niż zmiana rodzaju działalności.

Organy podatkowe nie zawsze jednak przyznają podatnikom możliwość zaliczenia do kosztów strat związanych z likwidacją nie w pełni umorzonych środków trwałych, i to nawet wtedy, gdy nie ma to związku ze zmianą rodzaju działalności. Przykładowo Pierwszy Urząd Skarbowy w Poznaniu w interpretacji z 6 października 2006 r. (PD-2/415-218/06) stwierdził, że rozwiązanie umowy najmu przed terminem, na jaki została zawarta, nie oznacza automatycznie likwidacji środka trwałego. Tym samym nie będzie kosztem uzyskania przychodu wartość niezamortyzowanej inwestycji w obcym środku trwałym.

W innej jednak interpretacji (z 11 stycznia 2007 r., 1471/DPD1/ 423/143/06/Mk/1) Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie stwierdził, że w myśl art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT nie stanowią kosztów uzyskania przychodów straty poniesione w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Jeśli zatem „likwidacja środka trwałego następuje bez zmiany rodzaju działalności, wówczas strata z tego tytułu jest kosztem uzyskania przychodów. Przepis ten ma również zastosowanie do inwestycji w obcych środkach trwałych. W ustawie nie zostało zdefiniowane pojęcie likwidacji środka trwałego, nie ulega jednak wątpliwości, że pojęcie to obejmuje fizyczne unicestwienie danego środka trwałego. (…) Nakłady inwestycyjne dokonane w obcym środku trwałym (wynajmowanym lokalu) ulegną fizycznej likwidacji, w związku z czym nastąpi przywrócenie lokalu do stanu pierwotnego. (…) Niezamortyzowaną część inwestycji w obcym środku trwałym, która uległa likwidacji rozumianej wyłącznie jako przywrócenie do stanu pierwotnego, należy uznać za koszt uzyskania przychodów, jako poniesioną stratę pod warunkiem jej udokumentowania zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.

Trudności związanych z koniecznością udowodnienia celowości zmiany lokalu biurowego można uniknąć, jeśli sprzedamy pozostawiane inwestycje w wynajmowanych lokalach. Wtedy niezamortyzowana część takich inwestycji może być kosztem podatkowym na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT. Potwierdza to interpretacja Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 18 czerwca 2007 r. (1472/ROP1/423-134/07/MK). Czytamy w niej: „gdy dochodzi do sprzedaży środka trwałego, zastosowanie znajduje przepis art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – wydatki na nabycie lub wytworzenie tego środka trwałego, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, są kosztem uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia środka trwałego”.

Również Pomorski Urząd Skarbowy uważa, że w przypadku sprzedaży środków trwałych – bez względu na przyczynę sprzedaży – wartość nieumorzona jest kosztem uzyskania przychodów. „W przypadku sprzedaży środków trwałych nie ma bowiem zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który odnosi się do strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności” (interpretacja z 16 maja 2007 r., P/423-0043/07/AK).

W ustawie o PIT i CIT nie ma definicji likwidacji. NSA przyjmuje szerokie rozumienie tego pojęcia. Jest nim każde wycofanie środka trwałego z ewidencji, a więc nie tylko fizyczna likwidacja środka, ale również jego sprzedaż, darowizna lub zadysponowanie nim w inny sposób. Jeśli likwidacja środka trwałego następuje bez zmiany rodzaju działalności (na skutek zużycia technicznego albo gdy była konieczna ze względów gospodarczych i uzasadniona ekonomicznie), poniesiona strata jest kosztem podatkowym.