Jako płatnik odpowiada całym swoim majątkiem za podatek niepobrany lub pobrany, ale niewpłacony do urzędu.

Podatek trzeba pobrać – zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT – w dniu wypłaty odsetek. Ten obowiązek powstanie także w momencie ich kapitalizacji. Tak stwierdzili [b]minister finansów w postanowieniu z 22 grudnia 2006 r. (DD7/ 033-197/ML/KS/06-306)[/b] a także [b]Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w interpretacji z 1 grudnia 2006 r. (1472/DPC/423-27/06/PK)[/b]. Pojęcie wypłaty powinno być traktowane szeroko, tak więc obowiązek pobrania podatku u źródła powstanie również w przypadku kompensaty (tak orzekł [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 18 sierpnia 2006 r., III SA/Wa 1837/06[/b]).

[b]Z dniem 1 stycznia 2007 r. w art. 26 ust. 7 ustawy o CIT wprowadzono regulację wskazującą wyraźnie, że wypłata odsetek oznacza wykonanie zobowiązania w jakiejkolwiek formie, w tym poprzez zapłatę, potrącenie lub kapitalizację odsetek.[/b]

Często kwota odsetek ustalona jest w walutach obcych i konieczne jest jej przeliczenie. Zgodnie z dominującym dotychczas stanowiskiem organów podatkowych podstawa opodatkowania powinna być ustalona przy zastosowaniu średniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty ([b]np. interpretacje: Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 29 listopada 2006 r., 472/DPC/423-32/06/MM, oraz z 24 listopada 2005 r., 1472/DPC/423-34/ 05/PK, Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego z 14 grudnia 2005 r., RO/423/158/ 2005, Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 21 września 2005 r., ZD/406-130/CIT/05[/b]).

To stanowisko ukształtowało się jeszcze przed 1 stycznia 2007 r., kiedy to zostały wprowadzone pewne zmiany w zakresie przeliczania przychodów uzyskiwanych w walutach obcych. Wydaje się jednak aktualne przy założeniu, że zastosowanie znalazłby kurs średni Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień wypłaty.

Wypłata odsetek wiązać się będzie również z obowiązkiem złożenia odpowiednich informacji. Od 1 stycznia 2007 r. płatnik obowiązany jest składać deklaracje (CIT-10R w przypadku wypłaty odsetek na rzecz osób prawnych niemających siedziby lub zarządu na terytorium RP) i informacje roczne (wcześniej deklaracje musiały być składane co miesiąc). Co istotne, w myśl art. 26 ust. 3d ustawy o CIT również w przypadku gdy odsetki są zwolnione z opodatkowania u źródła (zgodnie z przepisami danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania bądź też ustawy o CIT), płatnik musi złożyć informację roczną (formularz IFT-2R w przypadku wypłaty odsetek na rzecz podmiotu będącego osobą prawną).

W przypadku gdy nie ma możliwości uzyskania certyfikatu rezydencji, polski płatnik musi pobrać podatek u źródła w związku z wypłacanymi odsetkami w wysokości przewidzianej w ustawie o CIT (tj. 20 proc.). Będzie tak zwłaszcza w sytuacji, gdy kontrahent jest rezydentem kraju, z którym Polski nie wiąże umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wyjątkiem jest tutaj natomiast wypłata odsetek na rzecz międzynarodowych banków bądź też innych instytucji finansowych, których Polska jest członkiem lub z którymi zawarte zostały umowy o współpracy (m.in. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Europejski Bank Inwestycyjny). W przypadku wypłat na rzecz takich podmiotów nie trzeba bowiem uzyskiwać certyfikatu rezydencji. Takie stanowisko zajął [b]minister finansów w piśmie z 29 stycznia 2001 r. (PB7/033-1934/2001)[/b].

Natomiast gdy mamy odpowiedni certyfikat rezydencji kontrahenta, istnieje możliwość zastosowania bardziej korzystnych przepisów wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Gdy kontrahent jest rezydentem państwa członkowskiego UE (i spełnione są pozostałe warunki ([b]>patrz ramka niżej[/b]), należy zastanowić się nad zastosowaniem obniżonych stawek przewidzianych w ustawie o CIT. Mogą one być bowiem korzystniejsze niż wynikające z odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zastosowanie korzystniejszych postanowień ustawy o CIT wobec kontrahentów z Unii Europejskiej bądź też odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania uzależnione jest od uzyskania przez polską firmę wypłacającą odsetki certyfikatu rezydencji kontrahenta. Zgodnie z art. 4a pkt 12 ustawy o CIT certyfikat rezydencji oznacza zaświadczenie o miejscu siedziby podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby podatnika.

Zasadniczo certyfikat rezydencji musi być wydany przez organy podatkowe właściwe dla podatnika. Rezydencja podatkowa nie może być wywodzona z takich dokumentów jak np. odpisy z odpowiednich rejestrów handlowych ([b]interpretacja Pomorskiego Urzędu Skarbowego z 22 czerwca 2005 r., DP/P1/423-0060/05/AP[/b]), decyzje o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej ([b]interpretacja Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 8 czerwca 2004 r., ZD/423-157/04[/b]) czy też informacja o uiszczeniu podatku ([b]interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z 19 lipca 2005 r., PF/415-97/PŁ III/05[/b]). Podatnik powinien mieć certyfikat rezydencji w oryginale, możliwe jest również korzystanie z kopii notarialnie poświadczonej ([b]interpretacja Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 5 lipca 2004 r., 1 MUS-1471/ DP/423/142/ 2004/ SG[/b]) bądź kopii poświadczonej przez organ wydający certyfikat ([b]interpretacja Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 22 lipca 2005 r., 1473/185/ WD/423/ 61/05/JŻ[/b]). Oczywiście polskim organom podatkowym podatnik musi przedłożyć tłumaczenie przysięgłe dokumentu. W [b]interpretacji z 26 maja 2004 r. (ZD/423-124/04) Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy[/b] stwierdził, że w sytuacji, w której podatnik nie dysponuje oryginałem certyfikatu rezydencji, jednakże ma jego tłumaczenie przysięgłe, jest to wystarczający dokument potwierdzający rezydencję podatkową.

Jednocześnie, mimo wyraźnych zapisów ustawowych, w praktyce organy podatkowe przyjmują, że certyfikat rezydencji jest ważny przez rok ([b]pismo ministra finansów z 9 maja 2001 r., PB-7/033/561/ 2001[/b]).

[i]Justyna Bielik jest konsultantką w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte

Joanna Zawiejska-Rataj jest starszą konsultantką w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte

Tomasz Walczak jest starszym menedżerem w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Będzie można skorzystać ze zwolnienia[/b]

W związku z koniecznością implementacji do polskiego systemu dyrektywy Rady 2003/49/WE z 3 czerwca 2003 r., dotyczącej wspólnego systemu opodatkowania w zakresie odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych państw członkowskich (zmodyfikowanej 29 kwietnia 2004 r. dyrektywą 2004/76/WE), w art. 21 ustawy o CIT dodano ust. 3 – 8. [b]Regulacja ta wprowadziła zwolnienie dochodów z odsetek z podatku w Polsce, w przypadku gdy są one uzyskiwane przez podatnika, który ma siedzibę w innym państwie członkowskim UE.

Dla skorzystania z tego zwolnienia konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:[/b]

- podmiot wypłacający odsetki to spółka podatnik podatku dochodowego z siedzibą lub zarządem na terytorium Polski albo położony tu zakład spółki podlegającej w państwie członkowskim nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, jeżeli wypłacane odsetki są zaliczane do kosztów podatkowych w Polsce,

- uzyskującym przychody z tytułu odsetek jest spółka podlegająca w innym niż Polska państwie członkowskim UE nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, a odbiorcą płatności jest również taka spółka lub jej zakład podlegający opodatkowaniu w kraju członkowskim, w którym jest położony,

- spółka wypłacająca odsetki (bądź posiadająca wspomniany zakład podlegający opodatkowaniu w Polsce) musi mieć bezpośrednio nie mniej niż 25 proc. udziałów (akcji) w kapitale spółki, która je otrzymuje (lub w kapitale spółki posiadającej wspomniany zakład podlegający opodatkowaniu w kraju członkowskim, w którym jest położony), lub odwrotnie bądź też w obu spółkach inna spółka będąca rezydentem podatkowym kraju UE posiada nie mniej niż 25 proc. udziałów.

Udział powinien być oceniany na dzień wypłaty należności, a czas jego trwania w wymaganej wysokości wynosić powinien dwa lata (nieprzerwanie, przy czym warunek ten uważa się za zachowany także w przypadku, gdy dwuletni okres upływa po dniu uzyskania odsetek).

W wypadku niedotrzymania warunku minimalnego pułapu udziałów (akcji) przez wymagany okres, podatnik zobowiązany jest zapłacić podatek w wysokości 20 proc. przychodów (wraz z odpowiednimi odsetkami za zwłokę), z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania – czyli na zasadach ogólnych przewidzianych w art. 21 ustawy o CIT.

Chociaż przepisy implementowanej dyrektywy weszły w życie 1 lipca 2005 r., korzystając z postanowień przejściowych, Polska do 1 lipca 2013 r. stosuje zryczałtowany podatek pobierany u źródła w następującej wysokości:

– od 1 lipca 2005 r. do 30 czerwca 2009 r. 10 proc.,

– od 1 lipca 2009 r. do 30 czerwca 2013 r. 5 proc.,

a dopiero po tej dacie odsetki będą korzystać z całkowitego zwolnienia.Zatem w przypadku wypłaty odsetek na rzecz kontrahenta z UE przepisy ustawy o CIT mogą być korzystniejsze niż postanowienia danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wtedy oczywiście (zakładając, że wszystkie warunki dla zastosowania omawianej regulacji zostały spełnione) możliwe będzie ich zastosowanie.[/ramka]