[b]Jesteśmy spółką cywilną osób fizycznych. Nasz kontrahent wykorzystuje w działalności produkcyjnej kilka maszyn, które wyleasingował od firmy świadczącej takie usługi. Maszyny, zgodnie z zawartą umową, amortyzuje on. Ponieważ ma trudności finansowe, zaproponował nam, za zgodą leasingodawcy, zawarcie umowy cesji praw i obowiązków związanych z umową leasingu. Jak będzie wyglądała u nas amortyzacja pozyskanych maszyn, jeśli zdecydujemy się podpisać taką umowę?[/b] – pyta czytelnik DF.

Strony umowy leasingu – w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) – nazywane są finansującym i korzystającym. Gdy dokonującym odpisów amortyzacyjnych jest finansujący, przyjęło się nazywać takie umowy leasingiem operacyjnym. Gdy przedmioty umowy amortyzowane są przez korzystającego, mamy do czynienia z leasingiem finansowym.

Możliwość amortyzowania przez korzystającego nie swoich środków trwałych wynika z art. 22a ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT. Zgodnie z nim amortyzacji podlegają, niezależnie od przewidywanego okresu używania, środki trwałe niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu, jeżeli spełnione są warunki przewidziane w rozdziale 4a ustawy o PIT, umożliwiające dokonywanie odpisów amortyzacyjnych przez korzystającego (popisana umowa zawiera odpowiednie postanowienia). Przy wartościach niematerialnych i prawnych na ich amortyzację przez korzystającego pozwala art. 22b ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT.

Tak jak przy innych środkach trwałych, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od tzw. wartości początkowej. Ustala się ją w zależności od sposobu nabycia. Przy umowie leasingu finansowego wartością początkową dla korzystającego będzie wartość początkowa wynikająca z zawartej umowy. Będzie to kwota, którą zgodnie z przyjętym harmonogramem korzystający ma uiścić, zanim przejmie przedmiot leasingu na własność. Z punktu widzenia finansującego omawiana wielkość będzie sumą ceny nabycia środka i stosowanej marży.

Jak wynika z art. 22ł ust. 4 ustawy o PIT, amortyzacji leasingowanych środków trwałych należy dokonywać według zasad ogólnych, wynikających z art. 22h – 22k. Jedynie w wypadku obiektów zaliczonych do grup 3 – 6 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz jeżeli umowa leasingu finansowego zawarta jest co najmniej na pięć lat, korzystający może ustalić stawki amortyzacyjne w proporcji do okresu wynikającego z umowy i podwyższyć je zgodnie z regułami opisanymi w art. 22i ustawy o PIT. Jeżeli okres amortyzacji danego środka jest krótszy od czasu trwania umowy, należy przyjąć stawkę umożliwiającą szybszą amortyzację.

Jeśli w trakcie realizacji umowy leasingu finansowego, na podstawie cesji praw i obowiązków za zgodą finansującego, następuje zmiana korzystającego, na gruncie przepisów o PIT pojawia się nowy podmiot upoważniony do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Cesja praw i obowiązków korzystającego powoduje, że nowy podmiot przejmuje wszystkie prawa i obowiązki na gruncie zawartej umowy leasingu finansowego. Nie jest jednak, w rozumieniu ordynacji podatkowej, następcą prawnym podmiotu dotychczasowego i nie przejmuje jego praw i obowiązków podatkowych, w tym wynikających z ustawy o PIT.

Przepisy nie wskazują wprost, jak w takiej sytuacji ustalić wartość początkową. Jeśli korzystający w trakcie realizacji umowy zmienia formę prawną a sama umowa nie zostaje rozwiązana, amortyzacja po zmianie wygląda tak, jak przed nią. Wartość początkowa pozostaje bez zmian, a korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej ich wysokości, kontynuując przyjętą uprzednio metodę amortyzacji. Moim zdaniem tak samo powinna wyglądać amortyzacja przedmiotów umowy leasingu finansowego dokonywana przez podmiot, który zastąpił dotychczasowego korzystającego.

[i]Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii Tax s.c. z Lublina[/i]