Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 4 października 2007 r. (I SA/Ol 437/07).
Spółka prowadziła działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. W sierpniu 2006 r. zawarła umowę najmu na czas określony, tj. dwa lata, bez możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia. Po kilku jednak miesiącach znalazła kupca i w listopadzie 2006 r. podpisała z nim porozumienie co do sprzedaży, pod warunkiem opuszczenia nieruchomości przez najemcę. Dotychczasowy najemca zgodził się na odstąpienie od umowy najmu, ale zażądał odszkodowania, i je otrzymał.
Ponieważ spółka miała wątpliwości, czy odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu nieruchomości stanowi koszt podatkowy poniesiony w celu osiągnięcia przychodu ze sprzedaży nieruchomości, zapytała o to organy podatkowe. Jej zdaniem sprzedaż nieruchomości była ekonomicznie i gospodarczo uzasadniona, ponieważ zmierzała do uzyskania jak najwyższego przychodu przy możliwie najniższych kosztach.
Organy podatkowe były jednak innego zdania. Stwierdziły, że odszkodowanie wypłacone z tytułu ugodowego rozwiązania umowy łączącej strony nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, ponieważ celem zapłaty odszkodowania nie jest osiągnięcie przychodu, tylko uwolnienie się od zobowiązania.
Zgodnie z art.15 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Wśród nich nie ma odszkodowań za odstąpienie od umowy. Aby zaliczyć takie odszkodowanie do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest wykazanie istnienia między tym kosztem i przychodem bezpośredniego lub pośredniego związku przyczynowo-skutkowego.
Organy podatkowe stwierdziły, że co prawda odstąpienie od umowy najmu, z przyczyn leżących po stronie spółki, spowodowało dla niej negatywne konsekwencje finansowe, to niestety między poniesionym wydatkiem i przychodem nie ma w ogóle związku przyczynowo-skutkowego.
Ich zdaniem świadczenie odszkodowawcze ma na celu wyrównanie szkody kontrahenta i uniknięcie ewentualnych sporów. Celem tym nie jest natomiast kreowanie przychodów. Rozwiązanie umowy powoduje wygaśnięcie stosunków, które z niej wynikają, nie będzie więc również generować przychodów w przyszłości. Wydatku w postaci odszkodowania za przedwczesne rozwiązanie umowy nie można zatem uznać za poniesiony w celu uzyskania przychodów.
WSA zgodził się z tym uzasadnieniem i oddalił skargę spółki. Zdaniem sądu wydatku spółki nie można również zakwalifikować jako koszt sprzedaży nieruchomości, ponieważ takie koszty rozliczane są między sprzedawcą a kupującym. Wypłaconego odszkodowania nie można też zaliczyć do kosztów zawarcia nowej (w miejsce zerwanej) umowy.
