Część peryferyjna czy odrębny środek trwały

Taki problem ma jeden z naszych czytelników.

Jesteśmy spółką cywilną. Prowadzimy podatkową księgę przychodów i rozchodów. Nasze przychody netto za 2007 r. wyniosły 1 440 000 zł. Zatrudniamy 11 pracowników. Do celów naszej produkcji wykonaliśmy we własnym zakresie formy wtryskowe do tworzyw sztucznych, które są zakładane na różne wtryskarki w zależności od potrzeb produkcji. Formy wytwarzaliśmy kilka miesięcy – od sierpnia 2006 r. do 15 listopada 2007 r. W listopadzie zostały przyjęte do użytkowania i wprowadzone do ewidencji. Czy możemy skorzystać z pomocy de minimis i w listopadzie 2007 r. wpisać w koszty jednorazową amortyzację tych form? Ich wartość wynosi około 130 000 zł netto. Z żadnej pomocy publicznej nie korzystaliśmy do tej pory – pisze czytelnik DF.

Przede wszystkim istotne jest, czy spółka cywilna może być w 2007 r. uznana za małego podatnika. Na pewno nie jest podatnikiem nowym, bo z pytania wynika, że prowadziła działalność również w roku ubiegłym (z jednorazowej amortyzacji mogą korzystać tylko mali i nowi podatnicy). Przypomnijmy, że małym podatnikiem w 2007 r. jest taki, którego przychód za rok ubiegły wraz z należnym VAT nie przekroczył równowartości 800 tys. euro (po przeliczeniu jest to 3 180 000 zł).

Zgodnie z nieoficjalnymi wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów w wypadku spółki cywilnej chodzi o sumę przychodów wszystkich wspólników uzyskanych w ramach tej spółki. Nie ma natomiast znaczenia wielkość przychodów (ani stan zatrudnienia) w roku bieżącym.

Czytelnik pisze ponadto, że wspólnicy nie korzystali do tej pory z innych form pomocy publicznej. Zatem limit pomocy de minimis też nie jest przeszkodą do dokonania jednorazowego odpisu. Z tego tytułu wspólnicy mogą wliczyć w koszty 2007 r. odpisy o równowartości 50 tys. euro (po przeliczeniu jest to 199 000 zł).

Pozostaje teraz najważniejsze pytanie – czy jednorazowa amortyzacja może dotyczyć form do wtryskarki? Aby tak było, musiałyby być one klasyfikowane jako odrębny środek trwały, zaliczany do grup 3 – 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, a nie jako ulepszenie środka trwałego w postaci wtryskarki. Z art. 22k ust. 7 ustawy o VAT wynika bowiem, że podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grup 3 – 8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Przepis ten nie daje podstaw do tego, by jednorazowa amortyzacja mogła dotyczyć ulepszeń, zwiększających wartość początkową istniejących środków trwałych. Nie ma natomiast znaczenia, czy środek trwały został nabyty, czy wytworzony we własnym zakresie.

Z obowiązującej KŚT (DzU z 1999 r. nr 112, poz. 1317 ze zm.) wynika, że do grupy 5 „Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty” należą: maszyny, urządzenia i aparaty przemysłu tworzyw sztucznych, wśród których wymienione zostały również formy wtryskowe (podgrupa 50, rodzaj 503). Jeśli mogą one współpracować z różnymi wtryskarkami, to są samodzielnymi zdatnymi do użytku urządzeniami, a nie częściami peryferyjnymi wtryskarek. Potwierdzają to wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Dzierżoniowie z 22 czerwca 2007 r. (PDI/415/ 1/04/07). Niemniej zdarzało się, że organy podatkowe kwestionowały możliwość potraktowania wtryskarki jako odrębnego środka trwałego. Przykładowo Urząd Skarbowy Poznań-Winogrady w piśmie z 20 lipca 2005 r. (DG-I/005/36/05) stwierdził, że formy do wtryskarek nie spełniają warunków określonych dla środka trwałego, nie są bowiem samoistnie zdatne do używania, w związku z tym nie można ich uznać za podlegające amortyzacji. Są one częściami peryferyjnymi wtryskarki. A więc są to wydatki na ulepszenie tego środka trwałego. Także według Urzędu Skarbowego w Otwocku (pismo z 25 marca 2005 r., 1417/ PG-I/415/29/05) „stanowią one rodzaj oprzyrządowania peryferyjnego, podnoszącego wartość początkową danego środka trwałego”.

Moim zdaniem rację ma cytowany wyżej Urząd Skarbowy w Dzierżoniowie, który stwierdził, że „okoliczność, że dana maszyna (urządzenie) współpracuje (jest powiązana) z innymi, nie oznacza, że – bez tych innych maszyn czy urządzeń – jest niekompletna lub niezdatna do użytku. O niekompletności lub niezdatności do użytku danej maszyny (urządzenia) można byłoby mówić wtedy, gdyby np. brakowało w niej jakiegoś elementu lub maszyna ta byłaby niesprawna, np. z powodu uszkodzenia czy wyeksploatowania. Należy zatem stwierdzić, że jeżeli forma wtryskowa współpracuje z kilkoma wtryskarkami, stanowi samodzielny składnik majątkowy, do którego stosuje się ogólne zasady ustalania wartości początkowej i metod amortyzowania”.

Skoro zatem w wyliczeniu obiektów objętych rodzajem 503 wtryskarki i formy wtryskowe zostały wymienione odrębnie (jako odrębne obiekty), to jako odrębne obiekty inwentarzowe także dla celów amortyzacji podatkowej powinny być traktowane jako odrębne środki trwałe (oczywiście o ile spełniają podatkową definicję środka trwałego – są własnością podatnika, są kompletne, zdatne do użytku, a przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok).

Reasumując, spółka cywilna powinna mieć możliwość naliczenia od formy jako środka trwałego jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Z art. 22k ust. 8 updof wynika, że takiego odpisu można dokonać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Ponieważ w wypadku spółki tym miesiącem był listopad, jednorazowy odpis mógłby być naliczony i wliczony w koszty podatkowe już w listopadzie.