Kiedy składki na emeryturę w III filarze mogą być kosztem firmy

[b]– Spółka ponosi koszty opłacania składek z tytułu zakładowej umowy emerytalnej zawartej na podstawie przepisów o pracowniczym programie emerytalnym w formie grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń. Umowa ta została wpisana do rejestru programów pracowniczych. Wysokość składki wynosi 7 proc. wynagrodzenia uczestnika programu. Organy podatkowe uważają, że składki te nie są kosztem podatkowym, bo nie spełniają warunków z art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o CIT. Czy gdyby firma zmieniła ten pracowniczy program emerytalny na inny – w formie umowy o wnoszenie składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, dokonując transferu dotychczas zgromadzonych środków – mogłaby je zaliczyć do kosztów podatkowych? Czy składki wnoszone do tego programu na bieżąco byłyby takim kosztem? Czy można uznać, że w momencie transferu zgromadzone środki są stawiane do dyspozycji pracowników?[/b] – pyta czytelnik DF.

Z wyjaśnień Ministerstwa Finansów, będących odpowiedzią na interpelację poselską (opisywaliśmy je w DF z 29 października br.), wynika, że tylko składki na jedną z czterech form pracowniczych programów emerytalnych – „umowę grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym” – nie są kosztem podatkowym. Nie spełniają bowiem warunków przewidzianych w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten wyłącza z takich kosztów składki ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkami w nim wymienionymi.

[srodtytul]Inne formy bez ograniczeń[/srodtytul]

Składki zapłacone na pozostałe formy pracowniczych programów emerytalnych, w tym wskazaną przez czytelnika umowę o wnoszenie składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, mogą być takim kosztem podatkowym na podstawie art. 15 ust. 1 updop. W art. 16 updop, zawierającym katalog wydatków niezaliczanych do kosztów uzyskania przychodów, nie znajdziemy bowiem przepisu, który mógłby być podstawą do ich wyłączenia.

Zatem składki wnoszone przez firmę czytelnika na bieżąco do tego programu mogą być zaliczone do kosztów spółki.

[srodtytul]Nie ma kosztu po raz drugi[/srodtytul]

Problem jest tylko ze środkami transferowanymi z jednego programu do drugiego. Zdaniem Jakuba Żaka, dyrektora w Zespole Usług Finansowych Działu Doradztwa Podatkowego PricewaterhouseCoopers, tego typu operacja nie przyniesie spółce spodziewanej korzyści w postaci możliwości zaliczenia wcześniej zapłaconych składek do kosztów podatkowych. Koszt został poniesiony w momencie ich wpłaty do trzeciego filaru z ubezpieczeniem. Późniejsze ich przeniesienie nie spowoduje wygenerowania nowych kosztów. I to nawet jeśli czytelnik – zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych – zdecyduje się skorygować koszty uzyskania przychodów za poprzednie lata, pomniejszając je o kwotę wniesionych w tych latach składek.

[srodtytul]Bez podatku od pracownika[/srodtytul]

Czytelnik nie musi natomiast obawiać się, że może to wygenerować dodatkowe ryzyko, w postaci konieczności pobrania podatku od transferowanych środków, jako od przychodu pracownika. Z art. 21 ust. 1 pkt 58 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika wyraźnie, że wolne od tego podatku są „wypłaty transferowe środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego do innego pracowniczego programu emerytalnego, lub na indywidualne konto emerytalne w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych”.

[ramka][b]Kiedy do kosztów[/b]

W którym momencie można zaliczyć składkę podstawową na pracowniczy program emerytalny do kosztów uzyskania przychodów? Na ten temat wypowiedziała się [b]Izba Skarbowa w Warszawie w decyzji z 7 września 2007 r. (1401/BP-II/4210-50/07/KO)[/b]. Jej zdaniem – zgodnie z art. 15 ust. 4d updop, jako koszt inny niż bezpośrednio związany z przychodem – są one potrącalne w dacie ich poniesienia (zaksięgowania), na podstawie stosownych dokumentów dotyczących pracowniczych programów emerytalnych. Izba nie zgodziła się ze stanowiskiem organu I instancji, że składkę tę pracodawca może zaliczyć do kosztów podatkowych dopiero po faktycznym dokonaniu zapłaty bądź postawieniu do dyspozycji pracownika, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 57 updop. Składki finansowanej przez pracodawcę nie można uznać za przychód pracownika, a co za tym idzie przepis ten nie ma w tym wypadku zastosowania. [/ramka]