Co prawda organ podatkowy jest zobowiązany do jak najpełniejszego wyjaśnienia stanu faktycznego, nie jest to jednak obowiązek o charakterze nieograniczonym. Tak wynika z wyroku WSA w Gdańsku z 5 września 2007 r. (I SA/Gd 771/06).
Spółka zawarła umowę o współpracy z przedsiębiorstwem dostarczającym śrutę sojową, na którą miała znaleźć odbiorców. Jak twierdziła, kontrahenci (nabywcy śruty) nie wypełnili zobowiązania, unikając zapłaty ceny za faktycznie otrzymany towar. Skarżąca spółka wystawiała sukcesywnie faktury VAT, dokumentujące rzekomo wykonane transakcje. Po wykryciu nieprawidłowości przedsiębiorstwo, z którym współpracowała, zażądało wystawienia faktur korygujących „zerujących” wcześniejszą sprzedaż. W wyniku zawartego porozumienia spółka spełniła ten postulat. Organy podatkowe nie podważyły samego prawa podatnika do wydania faktur anulujących transakcje. Zwróciły jedynie uwagę na brak materialnoprawnych przesłanek usprawiedliwiających takie działanie.
Sprawa trafiła do WSA, który ostatecznie oddalił skargę. Sąd zwrócił uwagę na błędną argumentację podatnika, który powoływał się na bezwzględnie przysługujące mu prawo do wystawienia faktur „zerujących” sprzedaż. Uprawnienia tego, jeśli chodzi o aspekt formalny, nigdy organ nie kwestionował. Zarzucał jedynie, że strona, nawet w minimalnym zakresie, nie dopełniła wymogów dowodowych. To prawda, że organy podatkowe powinny dochować wszelkiej staranności, by wyjaśnić sporne kwestie. Nie jest to jednak obowiązek nieograniczony. Szczególnie jeśli w grę wchodzi interes podatnika, to on zobowiązany jest do udowodnienia korzystnych dla siebie okoliczności.
Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
starzy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Krakowie)
Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu wyjaśnienia sprawy, w tym zebrania i w sposób wyczerpujący rozpatrzenia całego materiału dowodowego. W praktyce z jednej strony przyjmuje się, że to organ podatkowy powinien udowodnić wszystkie fakty mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Czyli to na nim ciążyłby – w sprawie będącej przedmiotem komentowanego orzeczenia – obowiązek udowodnienia, że zaistniały przesłanki do wystawienia faktur korygujących. Z drugiej strony twierdzi się, że to na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. W tym kierunku poszedł też sąd w niniejszym wyroku. Biorąc pod uwagę złożoność stosunków gospodarczych, przyjęcie pierwszego poglądu spotyka się z oporem władz podatkowych. W większości przypadków organy podatkowe nie mają bowiem praktycznych możliwości przeprowadzenia dowodów co do istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów. Nie może jednak zyskać aprobaty taka praktyka, że organy podatkowe żądają udowodnienia faktów, które są już wystarczająco udowodnione. Innymi słowy, jeżeli z posiadanych przez podatnika dowodów (np. dokumentów) jasno i całkowicie bezspornie wynika, że określone zdarzenie miało miejsce, organy podatkowe nie mogą żądać od podatnika przedstawiania dalszych dowodów. Ponadto, gdy organy podatkowe kwestionują dowody przedstawione przez podatnika, powinny przeprowadzić, z własnej inicjatywy, dowody na poparcie swoich twierdzeń.
