Albo podatek liniowy, albo zwolnienie

Prowadzenie działalności gospodarczej na terenie jednej z 14 działających w Polsce specjalnych stref ekonomicznych, z uwagi na związane z tym preferencje i ułatwienia, jest wielką szansą dla przedsiębiorców. Łatwo jednak utracić te przywileje, wybierając nieodpowiednią formę opodatkowania.

Najważniejszą z preferencji przysługujących przedsiębiorcom prowadzącym działalność w specjalnych strefach ekonomicznych jest zwolnienie podatkowe, obejmujące osiągane z takiej działalności dochody. Zgodnie z art. 12 ustawy z 20 października 1994. o specjalnych strefach ekonomicznych (DzU nr 123, poz. 600 ze zm.) dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy w ramach zezwolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 tego aktu prawnego, przez osoby prawne lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zwolnione od podatku dochodowego, odpowiednio na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) lub w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof). Uzupełnieniem tej regulacji w updof jest art. 21 ust. 1 pkt 63a. Wynika z niego, że zwolnione z podatku są dochody podatników uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie stosownego zezwolenia. Przy czym wielkość takiej pomocy publicznej nie może przekroczyć wielkości pomocy publicznej dla przedsiębiorcy, dopuszczalnej dla obszarów kwalifikujących się do uzyskania pomocy w największej wysokości. Reguły ustalania wysokości maksymalnej pomocy publicznej w poszczególnych regionach kraju wynikają z kolei z ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (DzU nr 123, poz. 1291), a konkretnie z jej art. 10, który przy okazji upoważnia Radę Ministrów do tworzenia tzw. mapy pomocy regionalnej. Maksymalna wysokość pomocy publicznej jest więc różna, w zależności od regionu, niemniej korzystanie z niej jest prawie zawsze opłacalne.

Należy oczywiście pamiętać, że zgodnie z art. 21 ust. 5a – 5c updof opisywane wyżej zwolnienie podatkowe przysługuje wyłącznie z tytułu dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej. W razie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie takiej działalności, np. z powodu złamania jego warunków, podatnik traci prawo do zwolnienia i jest obowiązany do zapłaty podatku za cały okres korzystania ze zwolnienia podatkowego i to jednorazowo w miesiącu, w którym zdarzenie to nastąpiło.Prowadzenie działalności gospodarczej na terenie strefy pociąga więc za sobą pewne ryzyko, ale z całą pewnością daje przy okazji znacznie więcej szans i korzyści.

Niestety, nie wszyscy przedsiębiorcy mogą z nich skorzystać, nawet wówczas, gdy spełniają wszystkie niezbędne warunki do inwestowania w strefie. Zgodnie bowiem z art. 20 pkt 2 ustawy z 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw podatnikom opodatkowanym w sposób określony w art. 30c updof (a więc tzw. podatkiem liniowym) nie przysługuje prawo do zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 63a updof. Innymi słowy przedsiębiorcy, którzy wybrali taką właśnie metodę opodatkowania, muszą odprowadzać podatki za działalność prowadzoną w specjalnej strefie ekonomicznej bez żadnych preferencji podatkowych, według 19-proc. stawki. Przedsiębiorca taki może inwestować na terenie strefy, ponieważ płacenie podatku metodą liniową w żadnym razie mu tego nie uniemożliwia – przynajmniej z formalnego punktu widzenia. Tyle że nie skorzysta on ze związanego z tym faktem zwolnienia. W praktyce jednak, z uwagi na dość wysokie opłaty uiszczane na rzecz spółek zarządzających strefami, prowadzenie na ich terenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę pozbawionego zwolnień podatkowych byłoby wysoce nieopłacalne.

Ze zwolnienia od podatku dochodowego dochodów osiąganych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnych stref ekonomicznych nie skorzystają nie tylko indywidualni przedsiębiorcy (osoby fizyczne) opodatkowani podatkiem liniowym, ale także wspólnicy spółek cywilnych i osobowych (jawnych, partnerskich, komandytowych i komandytowo-akcyjnych), którzy wybrali tę właśnie metodę opodatkowania, na co pozwala im art. 5b ust. 2 i art. 9a ust. 2 updof. Rozwiązaniem nie jest także prowadzenie działalności gospodarczej np. indywidualnie lub w formie spółki cywilnej i drugiej w formie spółki jawnej, która, załóżmy, miałaby inwestować na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, ponieważ zgodnie z art. 9a ust. 5 updof wybór liniowej metody opodatkowania dotyczy wszystkich przychodów zaliczanych do pozarolniczej działalności gospodarczej, a za takie uważa się m.in. zyski z tytułu bycia wspólnikiem spółki cywilnej lub osobowej.

Przedsiębiorcy zakładający dopiero działalność gospodarczą, a zamierzający inwestować w specjalnych strefach ekonomicznych, powinni więc powstrzymać się od wyboru liniowej metody opodatkowania, ponieważ, jak wiadomo, zmiana na zasady ogólne może nastąpić dopiero w roku następnym, na podstawie oświadczenia składanego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20 stycznia danego roku (art. 9a ust. 4 updof)

Sposobem na to, aby z działalności prowadzonej poza specjalną strefą ekonomiczną opłacać w dalszym ciągu podatek według metody liniowej, a mimo to inwestować na terenie strefy, jest założenie spółki kapitałowej (z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej), ewentualnie przekształcenie w taką spółkę już istniejącej spółki cywilnej lub osobowej i czerpanie zysków z takiej działalności np. w formie dywidend. Oczywiście dywidendy nie będą zwolnione z podatku dochodowego, art. 21 ust. 1 pkt 63a updof nie ma bowiem do nich zastosowania, ale podatku nie będzie wówczas płacić spółka kapitałowa (zastosowanie znajdzie art. 17 ust. 1 pkt 34 updop przewidujący takie samo zwolnienie, jak art. 21 ust. 1 pkt 63a updof).Czerpanie zysków ze spółki kapitałowej działającej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej i prowadzenie obok tego, ale oczywiście poza strefą, działalności gospodarczej, z której dochody opodatkowane są podatkiem liniowym, nie wykluczają się wzajemnie. Dywidendy, jak również inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 updof, należą do innego źródła przychodów, z tzw. kapitałów pieniężnych, i stosownie do art. 30a ust. 1 pkt 4 updof nie łączy się ich z przychodami z pozostałych źródeł. W ten sposób, za pośrednictwem innego podmiotu, np. spółki z o.o., przedsiębiorcy – podatnicy podatku liniowego, mogą prowadzić inwestycje na terenie specjalnych stref ekonomicznych i korzystać ze związanych z tym faktem preferencji, czyli dalej inwestować zarobione w ten sposób środki z czystego zysku spółki przed jego opodatkowaniem, i to pomimo krzywdzącego ich art. 20 pkt 2 ustawy z 12 listopada 2003 r. nowelizującej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Autor jest aplikantem radcowskim w Kancelarii Radcy Prawnego Marka Płonki w Bielsku-Białej