Zbycie wierzytelności własnych to usługa zwolniona z VAT, a więc PCC nie podlega

[b]Niedawno wrocławski Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że nie jest to ani dostawa towarów, ani świadczenie usług, więc VAT nie podlega (wyrok z 3 kwietnia br., ISA/Wr89/07). [/b]

Wielu jednak autorów argumentuje, że sprzedaż wierzytelności własnych jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT, zgodnie z definicją zamieszczoną wart. 8 ust. 1 tej ustawy. Autorzy ci przyjmują, że sprzedaż wierzytelności własnych mieści się w grupowaniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług 65.23.10 "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane". Tym samym, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1) ustawy o VAT, w związku z poz.3 załącznika nr4 do tej ustawy, sprzedaż tych wierzytelności powinna być objęta VAT, ale z tego podatku zwolniona. Zatem nie płaci się VAT, a dodatkowo nie ma też obowiązku uiszczania podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) w związku z tą sprzedażą - stosowanie do art. 2 pkt4 lit. b) ustawy o PCC.

Teza, że sprzedaż wierzytelności własnych mieści się w grupowaniu PKWiU65.23.10 "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane", nie jest wcale oczywista. Nie budzi wątpliwości, że w grupowaniu tym sklasyfikowana jest sprzedaż wierzytelności obcych, tj. nabytych. Wydaje się jednak, że zgodnie z zasadami statystyki publicznej sprzedaż wierzytelności własnych istotnie nie jest usługą w rozumieniu PKWiU.

Taki wniosek wynika w każdym razie z odpowiedzi udzielonej jednemu z podatników przez Urząd Statystyczny w Łodzi (OK-5672/KU-174/20-10357/2004). Wskazano w niej, że "sprzedaż wierzytelności własnych oraz przeniesienie prawa własności wierzytelności własnych na podmioty trzecie nie jest usługą w rozumieniu PKWiU".

To stanowisko pociąga za sobą następujące konsekwencje:

1) nawet jeśli sprzedaż wierzytelności własnych nie jest usługą w rozumieniu PKWiU, to może być ona usługą w rozumieniu ustawy o VAT, albowiem usługami w rozumieniu tej ustawy są również takie działania i zaniechania, które nie są uznawane za usługi przez statystykę publiczną,

2) skoro jednak sprzedaż ta nie jest usługą w rozumieniu PKWiU, to nie odnosi się do niej zwolnienie określone w poz. 3 w załączniku nr4 do ustawy o VAT.

Tym samym jeśli przyjąć, że sprzedaż wierzytelności własnych jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT, to zgodnie z tą ustawą sprzedaż ta powinna być opodatkowana stawką VAT w wysokości 22 proc.

Czy zatem stoimy przed alternatywą: albo 22 proc. VAT, albo 1 proc. PCC? Oczywiście - nie. Jeśli uznamy, że zbycie wierzytelności własnych jest jednak usługą w rozumieniu ustawy o VAT (do czego skłania wykładnia językowa art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym usługą jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów), to możemy jednak twierdzić, że jest to usługa zwolniona z VAT.

Taki wniosek wynika z zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym. A mianowicie, jeśli ustawa o VAT nie przewiduje zwolnienia dla zbycia wierzytelności własnych, to jest niezgodna z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, a w szczególności z jej art. 135 ust. 1 pkt d).

Zgodnie z tym przepisem zwolnienie z VAT powinno obejmować transakcje dotyczące długów, z wyłączeniem windykacji należności. W takim wypadku zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym nakazuje nam stosować bezpośrednio przepis prawa wspólnotowego. Zatem sprzedaż wierzytelności własnych jest zwolniona z VAT bezpośrednio na mocy przepisów wspólnotowych.

[i]Autor jest partnerem odpowiedzialnym za praktykę podatkową w Kancelarii Kochański Brudkowski i Wspólnicy sp.j.[/i]