- Firma z siedzibą w Niemczech (tamtejszy podatnik VAT, mający w Polsce nr VAT UE) sprzedaje towary na terenie Polski, odprowadzając należny VAT do polskiego urzędu skarbowego. W tym celu przewozi je ze swojego magazynu w Niemczech do Polski, do magazynu firmy, która zajmuje się na jej zlecenie logistyką i dystrybucją. Jak należy rozliczyć VAT od takiej dostawy? Co by było, gdyby dostawy do Polski przychodziły np. bezpośrednio z Czech, gdzie znajduje się jeden z dostawców? Towar cały czas pozostaje własnością firmy niemieckiej - pyta czytelnik DF.

Mamy tu do czynienia z dwoma odrębnymi transakcjami. Pierwsza to wewnątrzwspólnotowy obrót towarowy, a druga świadczenie usług. Każda z nich podlega odrębnym zasadom rozliczania.

Niemiecka firma przewożąca swoje towary z Niemiec do magazynu w Polsce, należącego do innej firmy zajmującej się logistyką i dystrybucją tych towarów, powinna rozliczyć tę transakcję jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT) na terenie Niemiec, a w Polsce jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT).

W Polsce będzie to WNT, gdyż spełnione są przesłanki z art. 11 ust. 1 ustawy o VAT, a więc:

- następuje fizyczne przemieszczenie towarów z terytorium jednego kraju UE (Niemcy) na terytorium innego kraju UE (Polska),

- towar jest przemieszczany przez podatnika podatku od wartości dodanej (firmę zarejestrowaną na VAT w Niemczech) lub na jego rzecz,

- towary są własnością firmy z Niemiec,

- towary te mają być sprzedawane w Polsce, a więc firma dokonująca sprzedaży działa w charakterze podatnika w Polsce.

Wiąże się to z obowiązkiem wystawienia faktury wewnętrznej dokumentującej WNT oraz ujęciem tej transakcji w deklaracji VAT.

Przyjrzyjmy się teraz sytuacji, gdy towar niemieckiej firmy jest dostarczany bezpośrednio z Czech do Polski. Sięgnijmy do definicji WNT. Zgodnie z art. 9 ustawy o VAT przez WNT rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż państwo rozpoczęcia wysyłki lub transportu, przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Jeżeli w sytuacji opisanej przez czytelnika mamy do czynienia z jedną dostawą towarów, w wyniku której firma niemiecka nabywa towary, które są przemieszczane z terytorium jednego państwa członkowskiego (Czechy) na terytorium innego państwa członkowskiego (Polska), to są spełnione warunki WNT. Art. 25 ust. 1 ustawy o VAT mówi, w którym kraju należy opodatkować tę transakcję -na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

Zatem dostawa z Czech dla firmy niemieckiej będzie opodatkowana jako WNT w Polsce, gdyż tam znajdują się towary w momencie zakończenia ich transportu lub wysyłki.

Warto w tym miejscu wspomnieć o art. 25 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym w razie podania przez firmę niemiecką numeru NIP właściwego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadanego przez inne państwo członkowskie (np. Niemcy) niż Polska (kraj, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia wysyłki), WNT może być opodatkowane także w tym innym państwie członkowskim (w tym wypadku w Niemczech). Jeżeli jednak firma niemiecka udowodni, że WNT zostało opodatkowane w Polsce, nie będzie musiała rozliczać go także w Niemczech.

Aby uniknąć ewentualnych problemów związanych z obowiązkiem rozliczania WNT w dwóch państwach, firma niemiecka powinna podać kontrahentowi z Czech swój NIP UE nadany w Polsce. Wówczas transakcja ta będzie opodatkowana tylko w Polsce.

Czynności wykonywane przez firmę logistyczno-dystrybucyjną są natomiast świadczeniem usług na rzecz firmy niemieckiej. Sposób ich rozliczenia zależy od ustalenia, o jakie faktyczne czynności tu chodzi. Z pytania wynika, że firma polska działa na zlecenie firmy niemieckiej, a sprzedawane towary są własnością tej ostatniej. W związku z tym dokonuje sprzedaży w imieniu i na rzecz podmiotu niemieckiego.

Jeżeli przyjmiemy, że firma polska świadczy dla niemieckiego kontrahenta usługi w zakresie pośrednictwa w dostawie towarów na terytorium Polski, wówczas co do zasady są one opodatkowane w kraju, w którym ma miejsce dostawa towarów - czyli w Polsce, a firma logistyczna powinna wystawić fakturę z polskim VAT (art. 28 ust. 5 pkt 2, lit. c ustawy o VAT).

Od tej zasady przewidziano wyjątek. Z art. 28 ust. 6 ustawy o VAT wynika, że jeżeli usługobiorca poda usługodawcy NIP innego kraju UE niż ten, w którym jest świadczona usługa, wówczas miejscem opodatkowania jest terytorium państwa, które wydało ten numer.

Jeżeli więc niemiecki kontrahent poda NIP, jaki ma w Niemczech, wówczas miejscem opodatkowania tej usługi będą Niemcy, a firma niemiecka rozliczy VAT od importu usług zgodnie z przepisami obowiązującymi w Niemczech.

Gdy jednak te usługi zakwalifikujemy jako usługi spedycyjne, wówczas będą opodatkowane w kraju, w którym znajduje się siedziba, miejsce zamieszkania bądź stałe miejsce prowadzenia działalności usługodawcy.

Natomiast gdy firma polska świadczy usługi spedycyjne związane bezpośrednio z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów, będzie miał zastosowanie art. 28 ust. 4 ustawy o VAT. Wynika z niego, że są one opodatkowane w kraju, w którym rozpoczyna się transport towarów (w tym wypadku w Niemczech). Ale jeśli usługobiorca poda usługodawcy NIP, jaki ma winnym kraju UE niż kraj rozpoczęcia transportu, wówczas będą opodatkowane w państwie, które wydało nabywcy ten NIP.