Wydatki na imprezę powinny więc być kosztem uzyskania przychodów. Wydawało się, że po piśmie Ministerstwa Finansów z początku ubiegłego roku organy podatkowe nie powinny ich kwestionować. Tak było przez pewien czas, sielankę jednak nieco zmącił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Imprezy integracyjne dla pracowników to stały element kosztów wielu pracodawców. To najczęściej wyjazdy rekreacyjno-wypoczynkowe, spotkania świąteczne lub okolicznościowe. Wydatki na organizację są z reguły pokrywane ze środków obrotowych firmy. Zdaniem pracodawców takie imprezy poprawiają atmosferę pracy i jej efektywność, więc pośrednio przekładają się na zwiększenie przychodów przedsiębiorstwa.

Argumentem jest także to, że nakłady na imprezy nie są wymienione w tzw. negatywnym katalogu wydatków niezaliczanych do kosztów podatkowych na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej updop). W szczególności nie mają charakteru działalności socjalnej, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 45 updop.

Do końca 2005 r. organy podatkowe zajmowały niekorzystne dla podatników stanowisko. Utrzymywały, że wydatki na imprezy integracyjne nie mogą być kosztem podatkowym. Ich zdaniem takie wydatki nie przyczyniają się do powstawania przychodu. W efekcie nie spełniają podstawowego warunku zaliczenia do kosztów, wynikającego z art. 15 ust. 1 updop. Taki pogląd wyraziła np. Izba Skarbowa w Zielonej Górze w interpretacji z 27 stycznia 2005 r. (I-I/423/6/05).

Zgodnie z innym - również restrykcyjnym - poglądem wydatki na imprezy integracyjne są przejawem działalności socjalnej pracodawcy. Przypomnijmy, że według art. 16 ust. 1 pkt 45 updop wydatki na działalność socjalną nie są kosztem podatkowym. Tak uważały m.in. Izba Skarbowa w Warszawie oraz Izba Skarbowa w Opolu. W interpretacjach wydanych - odpowiednio - 27 stycznia 2006 r. (PDIA/415-4/06/2) oraz 19 grudnia 2005 r. (PD/423-71/MM/05) stwierdziły, że działalnością socjalną są wydatki ponoszone przez pracodawcę w ramach świadczenia usług na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej oraz udzielania pomocy materialnej.

Sytuacja się zmieniła na początku 2006 r. Punktem zwrotnym było pismo ministra finansów zamieszczone na stronach internetowych resortu (PB3/GM-8213-298/05/1680). Wyjaśniono w nim, że wydatki na imprezy integracyjne są związane z osiąganymi przez przedsiębiorstwo przychodami, bo "mają na celu poprawę atmosfery pracy i zintegrowanie pracowników z pracodawcą, a przez to zwiększenie efektywności ich pracy".

Pismo resortu nie miało charakteru urzędowej interpretacji. Niemniej w praktyce organy podatkowe dostosowały do niego swoje odpowiedzi.

Tok rozumowania przedstawiony w tym piśmie powtórzyły m.in. Izba Skarbowa w Opolu w interpretacji z 19 września 2006 r. (PDI/ 4270-0006/06/PK) oraz Izba Skarbowa w Rzeszowie w interpretacji z 9 listopada 2006 r. (IS./24231/17/06). Także Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 5 września 2006 r. (1401/BP-I/ 4230Z-85/06/KK) stwierdziła, że wydatki na imprezy integracyjne mogą być kosztem podatkowym. Podkreśliła przy tym, że organizacja imprez integracyjnych nie jest przejawem działalności socjalnej pracodawcy, zatem nie ma zastosowania wyłączenie z kosztów podatkowych wynikające z art. 16 ust. 1 pkt45 updop.

Problemem wydatków na imprezy integracyjne zajął się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie - wyrok z 13 lutego 2007 r. (III SA/Wa 4283/06; pisaliśmy o nim w "Rz" z 15 lutego br.). Skarga dotyczyła decyzji interpretacyjnej Izby Skarbowej w Warszawie, w której stwierdzono, że do kosztów podatkowych nie można zaliczać wydatków na:

a) imprezy integracyjne dla pracowników,

b) spotkania wigilijne,

c) spotkania pożegnalne dla pracowników odchodzących na emeryturę.

Sąd uznał, że interpretacja izby skarbowej jest błędna. W pisemnym uzasadnieniu nie zgodził się ze stanowiskiem, że nakłady na imprezy integracyjne mają charakter wydatków na działalność socjalną, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 45 updop. Podkreślił bowiem, że działań, które "służą pracownikom, ale są podejmowane przede wszystkim ze względu na interes pracodawcy i wiążą się z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą, nie można zaliczyć do działalności socjalnej".

Według sądu pod pojęciem "zakładowa działalność socjalna" (pojęcie to pochodzi z ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych) należy rozumieć działania mające na celu zaspokajanie przez pracodawcę bytowych, kulturalnych i socjalnych potrzeb pracowników, podejmowane przede wszystkim w interesie pracowników, a nie pracodawcy. Konkludując, sąd uznał, że "działalność socjalna jest wykonywana wtedy, gdy ma na względzie interes pracownika, a nie w przypadku kiedy pracodawca podejmuje działania na rzecz pracownika, ale ze względu na swój interes ekonomiczny".

Następnie sąd stwierdził, że wydatki na imprezy integracyjne to wydatki pracownicze. Podkreślił jednak, że nie wszystkie mogą być kosztem podatkowym. Warunkiem potrącalności kosztu jest korzyść osiągana przez pracodawcę.

Aby więc wydatek mógł być kosztem, trzeba wykazać, że impreza miała charakter motywacyjno-integracyjny. Podatnik, który organizuje imprezę, musi - jako jej cel - przyjąć "zintegrowanie pracowników z firmą oraz między sobą, poprawę atmosfery pracy, wzrost motywacji w zakresie wykonywania obowiązków pracowniczych". Przejawem takiego charakteru imprezy może być np. wręczanie nagród dla najlepszych pracowników, co motywowałoby pozostałych do efektywniejszej pracy. Sąd zaznaczył ponadto, że takie działania mogą "niewątpliwie wpływać pozytywnie na pracowników, wskazywać im, że pracodawca za sumienną i bardziej efektywną pracę nagradza ich. Cel działania podatnika nie jest więc bezinteresowny". W efekcie wydatki na imprezy integracyjne mogą pośrednio przyczyniać się do generowania przychodów przez pracodawcę. Może je więc zaliczyć do kosztów.

Sąd zaznaczył jednak, że nie jest to automatycznie stosowana reguła. Wiąże się to z zasadą, że warunkiem potrącalności kosztu poniesionego na rzecz pracowników są korzyści osiągane przez pracodawcę.

Dlatego też wydatki na spotkania, których celem jest jedynie konsumpcja lub rekreacja sportowa, nie mogą być ujęte w kosztach podatkowych. W związku z powyższym sąd stwierdził, że wydatki na spotkania wigilijne oraz spotkania z pracownikami odchodzącymi na emeryturę nie są kosztem uzyskania przychodów, gdyż nie wiążą się - nawet pośrednio - z przychodami spółki.

Podsumowując, sąd zaznaczył, że każda impreza integracyjna powinna być rozpatrywana indywidualnie. Aby ustalić charakter spotkania, organy podatkowe powinny wzywać organizatorów do przedstawienia jego celu i planu. Takie stanowisko nakłada więc na pracodawcę organizującego imprezę pewne obowiązki administracyjne, np. opracowanie programu, z którego wynika jej integracyjno-motywacyjny charakter.

Autorka jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą Działu Doradztwa Podatkowego PricewaterhouseCoopers