Firmy mają wątpliwości dotyczące prawidłowego rozliczenia wydatków pogrzebowych z punktu widzenia ustawy o VAT. Niepewność podatników dotyczy zarówno prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki ponoszone w związku ze śmiercią pracownika, byłego pracownika czy ich najbliższej rodziny, jak i opodatkowania tych czynności podatkiem od towarów i usług. Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 16 stycznia 2017 r. (1061-IPTPP1.4512.648. 2016.1.MW) nie zgodziła się ze stanowiskiem podatnika, który twierdził, że tego rodzaju zakupy wykorzystywane są co do zasady do wykonywania czynności opodatkowanych i zgodnie art. 86. ust 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Organ podatkowy uznał, że bezpośrednim celem wydatków związanych z udziałem w uroczystościach pogrzebowych jest okazanie szacunku zmarłej osobie oraz współczucia najbliższym z powodu straty członka rodziny, a intencją wnioskodawcy już w momencie zakupów jest ich wykorzystanie do czynności niepodlegających opodatkowaniu, tj. upamiętnienia zmarłych osób poprzez złożenie wieńca na grobie zmarłego, wykup nekrologu w prasie czy przesłanie kondolencji rodzinie zmarłego.
Czytaj także: Czy można potrącić wynagrodzenie pracownika po jego śmierci
Dobry obyczaj to za mało
Fiskus podkreślił, że wydatki związane z udziałem w uroczystościach pogrzebowych nie pozostają w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, mimo że wynikają z prowadzonej wewnętrznej polityki kadrowej oraz dobrego zwyczaju. Mają bezpośredni i jednoznaczny związek z czynnościami niepodlegającymi VAT, więc nie ma możliwości doszukiwania się ich pośredniego wpływu na prowadzoną działalność opodatkowaną. Taki związek jest zbyt mało konkretny w porównaniu do jednoznacznego powiązania tych wydatków z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu.
Poza zakresem definicji
Organ zgodził się jednak ze zdaniem wnioskującej firmy, że wydatki ponoszone w związku ze śmiercią pracownika czy byłego pracownika oraz najbliższej rodziny pracownika lub byłego pracownika (będące przedmiotem wniosku), nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie dochodzi tu do nieodpłatnej dostawy towarów, zdefiniowanej w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez którą rozumie się przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także wszelkie inne darowizny. Nie jest to także nieodpłatne świadczenie usług opisane w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT jako:
? użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
? nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Organ podatkowy wyjaśnił, że w analizowanej sprawie nie mamy do czynienia z dostawą towarów. W przypadku złożenia wieńców pogrzebowych, umieszczenia nekrologów w prasie, kondolencji i transportu pracowników i innych wydatków związanych z udziałem w uroczystościach pogrzebowych nie występuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a zatem czynności tych nie można uznać za dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ustawy o VAT. Powyższe czynności nie stanowią również świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy, ponieważ nie można powiedzieć, że czynności te wykonywane są w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.
—Magdalena Kraszewska-Szuba
Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 395 ze zm.)
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1036 ze zm.)
ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)
WNIOSEK
Wydatki na wyjazd przedstawicieli pracodawcy na pogrzeb, zakup stosownej wiązanki pogrzebowej, zamieszczenie w prasie nekrologu oraz kondolencje dla rodziny mogą na podstawie aktualnego stanowiska organów skarbowych stanowić dla jednostki gospodarczej koszt uzyskania przychodów. Nie należy jednak odliczać podatku naliczonego z faktur dokumentujących te wydatki oraz opodatkowywać VAT tego rodzaju czynności.
