Jednak zintegrowane podejście do ESG jednoznacznie pokazuje, że inwestowanie w zrównoważony rozwój społeczny nie jest jedynie wyborem etycznym, lecz poparte jest silnym uzasadnieniem biznesowym. Brak zrównoważonych praktyk biznesowych w zakresie kwestii społecznych negatywnie wpływa na pozostałe elementy zrównoważonego rozwoju, gdyż obszary te są bardzo mocno powiązane, a bez dostosowania się do oczekiwań społecznych trudno uznać działania organizacji za zrównoważone.
Identyfikacja to za mało
Zrównoważony rozwój społeczny obejmuje takie obszary, jak warunki pracy, prawa człowieka w łańcuchu dostaw, zdrowie i bezpieczeństwo oraz DE&I (ang. Diversity, Equity and Inclusion, pl. Różnorodność, Równość i Włączenie). W dzisiejszym globalnym krajobrazie biznesowym nie wystarczy jedynie rozpoznać te obszary. Wymagane jest kompleksowe podejście skoncentrowane na interesariuszach, uwzględniające łańcuch wartości. Organizacje muszą wdrożyć proces należytej staranności, identyfikując i zajmując się krytycznymi kwestiami społecznymi związanymi z ich działalnością i łańcuchem wartości, w ramach analizy podwójnej istotności.
Jednak zrównoważony rozwój społeczny nie kończy się na identyfikacji istotnych kwestii społecznych i podejmowaniu działań w tym zakresie. Przekonanie, iż kontekst społeczny zrównoważonego rozwoju pozostaje w sferze niematerialnej, jest błędne. Powstało wiele wskaźników, z których organizacje mogą korzystać, aby ustalać i weryfikować swoje cele, wyniki i postępy w działaniach zrównoważonych społecznie. Dodatkowo wszystkie opracowane standardy raportowania, takie jak Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), ujawnienia amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) oraz standardy stworzone przez Międzynarodową Radę Standardów Zrówno- ważonego Rozwoju (ISSB) kładą ogromny nacisk na przejrzyste, spójne i porównywalne ujawnienia w tym zakresie.
Dlaczego zrównoważony rozwój społeczny jest ważny?
Cele zrównoważonego rozwoju stworzone przez Organizację Narodów Zjednoczonych stanowią holistyczne wezwanie do działania. Wśród nich cele, takie jak „Zero ubóstwa”, „Zero głodu” i „Wysokiej jakości edukacja”, bezpośrednio dotyczą zrównoważonego rozwoju społecznego. Wskazują one dobitnie, że nie możemy mówić o zrównoważonym rozwoju bez postępu społecznego, który jest nierozerwalnie z nim związany.
Szukając odpowiedzi na pytanie, dlaczego filar społeczny jest tak ważny z punktu widzenia prowadzenia zrównoważonego biznesu, należy wziąć pod uwagę dwa aspekty:
- prawa człowieka powinny być respektowane ze względów etycznych;
- działania prospołeczne mogą przynieść firmom wymierne korzyści.
Fundament elementu społecznego zrównoważonego rozwoju nie opiera się na odkryciach naukowych jak to ma miejsce w przypadku zmian klimatu, czy wpływu na środowisko, ale na powszechnie przyjętych zasadach i konwencjach, które stoją na straży podstawowych praw człowieka. Podstawowa regulacja, która ma zastosowanie to Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach człowieka. Obejmuje ona kompleksowy zbiór międzynarodowych traktatów i dokumentów, które określają podstawowe prawa i wolności człowieka uznane i przyjęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ). Jednym z najważniejszych traktatów jest Powszechna deklaracja praw człowieka (UDHR), która została przyjęta w 1948 roku. UDHR wymienia 30 praw i wolności, które są uważane za uniwersalne i powinny być powszechnie przestrzegane i chronione. Istnieją również inne szczegółowe konwencje ONZ, które odnoszą się do konkretnych grup lub kwestii, takich jak Konwencja o prawach dziecka, Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych.
Kluczowe regulacje dotyczące zrównoważonego społecznie biznesu to wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych dotyczące odpowiedzialnego prowadzenia działalności biznesowej i konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Decyzja o tym, aby prowadzić biznes zrównoważony społecznie, to nie tylko wybór etyczny, ale racjonalna decyzja biznesowa, która może przynieść firmie wiele wymiernych korzyści. Włączenie zrównoważonego rozwoju społecznego do strategii biznesowej tworzy pozytywne środowisko pracy, zmniejszając rotację pracowników, zwiększając ich zadowolenie i ostatecznie poprawiając wyniki finansowe firmy i tworzenie wartości.
Firmy, które priorytetowo traktują zrównoważony rozwój społeczny, mają lepszą pozycję do budowania zaufania i lojalności wśród swoich klientów i innych partnerów biznesowych, co prowadzi do zwiększenia sprzedaży i utrzymania klientów. Takie zaangażowanie może również przyciągnąć inwestorów, klientów i pracowników, którzy podzielają te same wartości, zwiększając w ten sposób przychody i możliwości rozwoju.
Interesariusze zrównoważonego rozwoju społecznego
Kwestie zrównoważonego rozwoju społecznego obejmują istotny aspekt wpływu firmy na społeczeństwo w całym łańcuchu wartości. Obejmuje on dostawców, klientów i pracowników przyczyniających się do produkcji i dystrybucji towarów i usług. Firmy, które promują zrównoważony rozwój społeczny, nie tylko wpływają pozytywnie na własnych pracowników, ale odgrywają również ważną rolę w tworzeniu i wspieraniu odpornych i zrównoważonych społeczności. Aby skutecznie wyznaczać i osiągać cele społeczne, niezwykle istotne jest zidentyfikowanie kluczowych interesariuszy, na których ma wpływ zaangażowanie firmy w realizację celów społecznych i interesariuszy, którzy mają wpływ na firmę.
Główne grupy interesariuszy zrównoważonego rozwoju społecznego to:
- własna siła robocza
Obejmuje pracowników, osoby samozatrudnione i osoby zaangażowane w działalność związaną z zatrudnieniem. Zapewnienie dobrobytu i praw tej grupie jest najważniejsze.
- pracownicy w łańcuchu wartości
Grupa ta obejmuje osoby, na które wpływ mają działania i relacje biznesowe firmy, w tym osoby znajdujące się na dalszych etapach procesu produkcyjnego. Ich dobro i prawa muszą być brane pod uwagę i chronione.
- społeczności dotknięte wpływem
Kategoria ta obejmuje społeczności, w tym rdzennych mieszkańców, na które działalność spółki może mieć bezpośredni wpływ. Poszanowanie i łagodzenie potencjalnych negatywnych skutków dla tych społeczności ma ogromne znaczenie.
- konsumenci/użytkownicy końcowi
Kategoria ta obejmuje konsumentów i użytkowników końcowych, którzy ostatecznie korzystają z towarów i usług firmy na własny użytek. Zaspokojenie ich potrzeb i oczekiwań przy jednoczesnym zachowaniu etycznych i zrównoważonych praktyk jest kluczowym elementem zrównoważonego rozwoju społecznego.
Czynniki sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi społecznemu
Obok kwestii etycznych i korzyści biznesowych jest coraz więcej czynników, które powodują, że firmy, które chcą funkcjonować na rynku w dłuższym okresie, powinny wdrożyć strategię w odniesieniu do społecznego filaru zrównoważonego rozwoju i konsekwentnie ją realizować. Czynniki te to preferencje inwestorów, ustawodawstwo, obowiązkowe raportowanie, długoterminowe zarządzanie ryzykiem i presja ze strony interesariuszy.
Dzisiejsze wyceny spółek są w coraz większym stopniu powiązane z ich wynikami i celami w zakresie ESG. Inwestorzy kładą duży nacisk na wskaźniki ESG, instytucje finansowe promują zrównoważony rozwój za pomocą takich narzędzi, jak obligacje społeczne i uwzględnianie wskaźników ESG przy ocenie zdolności kredytowej. Istnieją wyspecjalizowane fundusze i donatorzy, którzy kierują kapitał do podmiotów priorytetowo traktujących wysiłki społeczne, udowadniając, że etyczne praktyki społeczne przynoszą konkretne korzyści ekonomiczne.
Zaimplementowane i planowane przepisy i regulacje zawierają konkretne wymogi w zakresie zrównoważonego rozwoju społecznego, co powoduje, iż firmy muszą uwzględniać w swojej strategii takie kwestie, jak prawa pracownicze, prawa człowieka w łańcuchach dostaw czy zaangażowanie społeczne.
Rozwój raportowania zrównoważonego rozwoju rozpoczął erę, w której firmy w przejrzysty sposób pokazują, że są odpowiedzialne za swój wkład społeczny. Poza względami etycznymi jest to kwestia zaufania i wyceny. Kompleksowe ujawnianie informacji na temat dobrostanu pracowników, praw człowieka i inicjatyw w zakresie braku wykluczenia poprawia reputację firmy, pokazując zaangażowanie w kwestie społeczne.
W kolejnym wydaniu opiszemy kwestie dobrostanu pracowników, praw człowieka w łańcuchu wartości, koncepcji DE&I
Zdaniem autorki
Jeśli firmy chcą funkcjonować również w przyszłości, nie mogą sobie pozwolić na zaniedbania w zakresie kwestii społecznych. Zaniedbanie litery „S” w ESG nie tylko stwarza zagrożenia dla reputacji, ale także zwiększa ryzyko operacyjne i ryzyko związane z łańcuchem dostaw, obejmujące zarówno fizyczne zakłócenia, jak i problemy związane z implementacją zmian, od utraty pracowników i reakcji społeczności po słabe punkty w ciągłości łańcucha dostaw i zdolności adaptacyjne w zmieniającym się otoczeniu. Proaktywne podejście ma tutaj kluczowe znaczenie.
W dzisiejszym globalnym i wzajemnie powiązanym krajobrazie korporacyjnym firmy są odpowiedzialne nie tylko przed akcjonariuszami, ale są pod obserwacją całego społeczeństwa. Klienci są bardziej poinformowani i świadomi niż kiedykolwiek i oczekują, że ich partnerzy w łańcuchu wartości będą przestrzegać standardów społecznych, co przekłada się na każde ogniwo łańcucha wartości. Siła robocza i przyszłe talenty (pokolenie Z) są wzmacniane przez globalne ruchy podkreślające znaczenie dobrostanu pracowników, rozwoju kapitału ludzkiego oraz DE&I.
Edyta Kalińska biegła rewident, partnerka zarządzająca Działem Rewizji Finansowej, członkini Zarządu BDO
