Wiele osób w wieku przedemerytalnym rezygnuje z oszczędzania w PPK sądząc, że ze względu na wiek przystąpienie do programu nie może być dla nich opłacalne. Jednak paradoksalnie, to właśnie uczestnicy PPK w wieku okołoemerytalnym mogą, w krótkoterminowej perspektywie, uzyskać największe korzyści spośród wszystkich uczestników PPK. Zwłaszcza, że w PPK pracownik nie oszczędza sam, bo na jego prywatne oszczędności składa się też pracodawca i państwo. A polityka inwestycyjna funduszy zdefiniowanej daty, w których lokowane są środki w PPK, im bliżej zdefiniowanej daty, czyli momentu wypłaty środków staje się bardziej ostrożnościowa, zwiększając bezpieczeństwo gromadzonych w PPK środków, przez co wzrasta gwarancja wypłaty wpłaconego kapitału.
Ważne: Osoby, które z racji na swój wiek będą oszczędzać w PPK tylko przez kilka lat lub krócej, nawet jeśli nie uzbierają na rachunku PPK wystarczająco dużo, aby środki te były znaczącym uzupełnieniem dochodów w okresie po zakończeniu aktywności zawodowej – zgromadzone oszczędności wykorzystać mogą na inny - ważny dla siebie – cel. [koniec Ważne]
Korzystne budowanie oszczędności
Zasadniczo pracownik co miesiąc wpłaca do PPK 2% swojego wynagrodzenia, a jego pracodawca dokłada mu 1,5% (zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą zdecydować o finansowaniu wpłaty dodatkowej - zwiększając swoje wpłaty nawet do 4% wynagrodzenia). Państwo - po spełnieniu określonych warunków - dokłada jednorazową wpłatę powitalną w wysokości 250 zł i co roku dopłatę roczną w wysokości 240 zł. Do tego, ze względu na kapitałowy charakter programu, który pozwala na pomnażanie dokonanych wpłat, dochodzą ewentualne zyski. Przykładowo uczestnik PPK, zatrudniony na podstawie umowy o pracę, z wynagrodzeniem w wysokości 4 tys. zł, miesięcznie przeznacza na PPK 80 zł (2% swojego wynagrodzenia). Pracodawca, co miesiąc, dokłada mu do tego 60 zł (1,5% wynagrodzenia uczestnika), a od państwa otrzyma dopłatę roczną w wysokości 240zł. Po roku oszczędzania w PPK uczestnik zgromadzi na swoim rachunku PPK 1680 zł, z czego 960 zł będzie pochodziło ze sfinansowanych przez niego wpłat, a dokładnie drugie tyle, czyli 960 zł z wpłat sfinansowanych przez pracodawcę i dopłaty państwa (w wyliczeniu nie zostały uwzględnione ewentualne zyski).
Czytaj więcej
Młodzi ludzie nie zauważają, czy płacą składkę do Pracowniczego Planu Emerytalnego. To oznacza, że nie zawsze wiedzą, ile zarabiają.
Ważne! Obecnie na rachunku uczestnika PPK, zarabiającego 5 300 zł i oszczędzającego w PPK od grudnia 2019 roku - w zależności od grupy funduszy zdefiniowanej daty (FZD) - znajduje się średnio od 5 556 zł do 6 522 zł więcej niż on sam wpłacił do PPK, co oznacza dla uczestnika PPK od 116% do 137% zysku (źródło: PFR Portal PPK i www.analizy.pl).
Bezpieczeństwo środków
Osoby, które późno zaczynają oszczędzanie w PPK powinny też pamiętać, że poziom ryzyka inwestycyjnego dla uczestnika PPK zmienia się w czasie, w myśl zasady: im bliżej emerytury, tym oszczędności inwestowane są w instrumenty o mniejszym ryzyku. Oznacza to, że - w miarę zbliżania się uczestnika PPK do 60. roku życia - udział inwestycji w udziałowe instrumenty finansowe (np. akcje) będzie malał na rzecz bezpieczniejszych instrumentów dłużnych (np. obligacji skarbowych). To jeden z wielu mechanizmów zwiększających bezpieczeństwo gromadzonych na rachunkach PPK środków. Co zwłaszcza dla osób, które z racji wieku będą oszczędzać w PPK krócej, ma istotne znaczenie.
Oczywiście uczestnicy PPK mogą wpływać na to jak będą inwestowane ich środki w PPK. Pomimo, że przystępując do PPK, zostają oni automatycznie przypisani do FZD - w zależności od daty urodzenia - to w dowolnym czasie mogą zmienić fundusz zdefiniowanej daty na inny, o wyższym lub niższym ryzyku inwestycyjnym. W rezultacie – jeśli tak zadecydują - mogą ulokować wszystkie zgromadzone w PPK środki w funduszach zdefiniowanej daty niewłaściwych dla ich wieku, ale zgodnych z ich oczekiwaniami inwestycyjnymi oraz akceptowanym przez nich ryzykiem.
Czytaj więcej:
Korzystanie z oszczędności
Kolejnym atutem programu jest prywatność gromadzonych w nim środków. Pomimo ich docelowego przeznaczenia na wypłatę po 60. roku życia, uczestnik PPK może w dowolnym czasie - przed ukończeniem 60 lat – bez konieczności podawania przyczyny, wycofać zgromadzone środki, dokonując zwrotu. Przez cały okres uczestnictwa w PPK może wypłacić do 25% w przypadku swojego poważnego, jego małżonka lub dziecka. A do 45. roku życia może wypłacić do 100% środków na pokrycie wkładu własnego przy kredycie hipotecznym.
Ważne: Środki gromadzone w PPK nie przepadają po śmierci uczestnika PPK. Jeśli w chwili śmierci uczestnik PPK pozostawał w związku małżeńskim to połowa zgromadzonych przez niego środków (w zakresie w jakim stanowiły one przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej) trafi do jego małżonka. Natomiast druga połowa tych środków trafi do wskazanych przez zmarłego uczestnika PPK osób uprawnionych, oczywiście o ile przed śmiercią wskazał instytucji finansowej takie osoby. Jeśli tego nie zrobił zgromadzone środki będą podlegały dziedziczeniu na zasadach ogólnych (zgodnie z kodeksem cywilnym).
Podstawa prawna:
ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 46 ze zm.).
Joanna Gawęda, ekspert PFR Portal PPK
