- Pracownik przegrał sprawę o przywrócenie do pracy. Otrzymał wyrok z uzasadnieniem. Termin na wniesienie apelacji upływał 25 czerwca 2016 r. i tego dnia powód nadał przesyłkę za pośrednictwem operatora In Post. Sąd rejonowy odrzucił apelację jako spóźnioną, wskazując w uzasadnieniu, że wpłynęła ona do sądu 27 czerwca 2016 r., a zatem dwa dni po terminie. Czy pracownik może skutecznie podważyć tę decyzję, argumentując w zażaleniu, że po pierwsze przesyłka została nadana za pośrednictwem legalnie działającej firmy kurierskiej, a po drugie do niedawna ten właśnie operator obsługiwał korespondencję wszystkich sądów? – pyta czytelnik.

Nie. Mimo pozornej trafności podanych argumentów nie doprowadzą one do uchylenia niekorzystnego dla pracownika postanowienia. Przepisy o doręczeniach muszą być interpretowane ściśle i o ile nikt nie zabrania stronom korzystania z pośrednictwa firm kurierskich przy składaniu pism do sądu, o tyle nie można liczyć w takim przypadku na profity związane z zachowaniem terminu.

Tylko państwowy operator

Termin na złożenie apelacji za pośrednictwem operatora pocztowego byłby zachowany tylko wtedy, gdyby pracownik nadał przesyłkę w placówce Poczty Polskiej. Zasada ta obowiązuje nawet wtedy, gdy w rzeczywistości korespondencja trafi do sądu znacznie później niż ta nadana za pośrednictwem innego operatora. Bardzo dobitnie potwierdził to również Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lipca 2015 r. (II UZ 10/15). Zasadą jest, że dochowanie terminu do wniesienia przez stronę każdego pisma procesowego wymaga jego doręczenia właściwemu sądowi. Ustawodawca przewidział od niej wyjątek w art. 165 § 2 kodeksu postępowania cywilnego. Zrównał bowiem w skutkach wniesienie pisma procesowego do właściwego sądu z jego oddaniem w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego (a jest nim Poczta Polska).

Niewątpliwie przepis ten ułatwia stronom postępowania cywilnego składanie pism procesowych do sądu. Ale ponieważ art. 165 § 2 k.p.c. ma charakter szczególny, nie można go interpretować rozszerzająco. Ścisła wykładnia tego przepisu podyktowana jest także tym, że tylko poświadczenie wydane przez placówkę operatora wyznaczonego ma moc dokumentu urzędowego potwierdzającego datę nadania pisma procesowego do sądu. Pozwala to sądom na kontrolę dochowania przez stronę terminu dokonania czynności procesowej.

Sąd Najwyższy bardzo wyraźnie rozróżnił przy tym pisma procesowe kierowane do sądu przez strony (art. 125 § 1 k.p.c.) od pism sądowych pochodzących od sądu i przeznaczonych dla stron postępowania (np. art. 133 § 3 k.p.c.). Jak zaznaczył SN, zgodnie z zasadą formalizmu postępowania cywilnego czynności procesowe podejmowane przez strony i uczestników postępowania cywilnego dla osiągnięcia określonych skutków procesowych muszą spełniać wymagania przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego co do formy, czasu i miejsca ich dokonania. Uchybienie im powoduje wadliwość dokonanej czynności prawnej i prowadzi do jej bezskuteczności.

Inaczej mówiąc, aby czynność procesowa mogła wywrzeć zamierzone skutki, musi być dokonana w określonym terminie. Jego upływ powoduje bezwzględną bezskuteczność czynności procesowej oraz obowiązek sądu uwzględnienia tego przekroczenia z urzędu.

Moc dokumentu urzędowego

Jednocześnie potwierdzenie wydane przez placówkę pocztową wyznaczonego operatora ma moc dokumentu urzędowego potwierdzającego datę nadania pisma procesowego do sądu. Dzięki temu może on kontrolować dochowanie przez stronę terminu dokonania czynności procesowej (por. art. 17 – Prawa pocztowego oraz postanowienie SN z 30 czerwca 2010 r., V CZ 47/10, odnoszące się do stanu prawnego sprzed 1 stycznia 2013 r.).

W rezultacie nie ma podstaw do takiej wykładni art. 165 § 2 k.p.c., zgodnie z którą równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do sądu jest także jego oddanie w polskiej placówce pocztowej operatora niebędącego tym wyznaczonym w rozumieniu prawa pocztowego, nawet jeśli jest nim firma obsługująca doręczenia pism sądowych.

Zażalenie nic nie da

Wczytując się w argumentację SN, pozbawione sensu byłoby nawet argumentowanie w zażaleniu, że taka wykładnia tamuje obywatelom prawo do sądu. Sąd Najwyższy stwierdził bowiem, że niewątpliwie z zawartej w art. 2 konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego i przewidzianego w art. 45 ust. 1 ustawy zasadniczej prawa do sądu wynika gwarancja zapewnienia każdemu uprawnionemu możliwości przeprowadzenia kontroli orzeczenia przez przeniesienie sprawy do wyższej instancji lub poddania go nadzwyczajnej kontroli. Jednak w myśl art. 176 ust. 2 konstytucji ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy. Oznacza to, że w nich ustawodawca może wskazać zasady dotyczące przebiegu postępowania sądowego, które z natury rzeczy wiąże się z określonymi obowiązkami, rygorami i ograniczeniami dla stron uczestniczących w takim postępowaniu. Dotyczy to także terminów i sposobów wnoszenia pism procesowych do sądów.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Toruniu

podstawa prawna: art. 165 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 101 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpraca@rp.pl