Zmniejszenie jest skutkiem nowelizacji przepisów wprowadzonych ustawą z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2015 r., poz. 1886, dalej: ustawa). Ograniczenie ulgi do 50 proc. ma zapewnić większą stabilność funkcjonowania PFRON.
Profit za zakup
Pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty muszą co miesiąc dokonywać wpłat na PFRON, jeżeli nie osiągają co najmniej 6-proc. wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Tak stanowi ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.; dalej: ustawa o rehabilitacji). Jednocześnie zobowiązany pracodawca może obniżyć te wpłaty przez zakup produkcji lub usługi przedsiębiorcy, który na podstawie art. 22 ustawy o rehabilitacji wystawia tzw. ulgi we wpłatach na PFRON.
W myśl art. 22 ust. 1 ustawy o rehabilitacji obowiązkowe wpłaty na PFRON są obniżane za zakup usługi (z wyłączeniem handlu) lub produkcji pracodawcy (tzw. sprzedający) zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będących osobami:
- zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności lub
- niewidomymi, psychicznie chorymi lub upośledzonymi umysłowo albo osobami z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi lub epilepsją – zaliczonymi do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w wysokości co najmniej 30 procent.
Uwaga! Aby pracodawca mógł udzielać ulg we wpłatach na PFRON, nie musi mieć statusu zakładu pracy chronionej (zpchr). Obniżki może też stosować firma z tzw. otwartego rynku pracy.
Kwota zmniejszenia
Aby prawidłowo wyliczyć ulgę we wpłacie na PFRON, pracodawca powinien to zrobić według następującego wzoru:
KO = (Pk/Po) x (Wzu/ZON) x (ZON - 0,06 x ZOG)
gdzie:
KO – kwota obniżenia we wpłatach na PFRON
Pk – przychód ze sprzedaży własnych usług (z wyłączeniem handlu) lub produkcji zrealizowanych w miesiącu na rzecz pracodawcy zobowiązanego do wpłat,
Po – przychód ogółem ze sprzedaży własnych usług (z wyłączeniem handlu) lub produkcji sprzedającego, zrealizowanych w danym miesiącu,
Wzu – kwota wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników uprawnionego sprzedającego zaliczonych do znacznej lub umiarkowanej niepełnosprawności, pomniejszonych o należne od nich składki na ubezpieczenia społeczne,
ZON – stan zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników (ogółem) uprawnionego sprzedającego (w etatach),
ZOG – stan zatrudnienia ogółem uprawnionego sprzedającego (w etatach).
Przykład
Pracodawca zobowiązany do wpłat na PFRON kupił w październiku 2015 r. usługę ochrony w zakładzie pracy chronionej zrealizowaną w tym samym miesiącu. Terminowo zapłacił za nią 100 tys. zł netto. Ogólny przychód zpchr ze sprzedaży własnych usług wyniósł 250 tys. zł netto. W przeliczeniu na etaty zpchr zatrudniał ogółem 25 pracowników, z czego dziesięć etatów zajmowały osoby niepełnosprawne, a w tym 7,5 osoby o znacznej i umiarkowanej ułomności (ze schorzeniami).
Kwota wynagrodzeń wszystkich pracowników po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne wyniosła ogółem 40 645 zł, z tego wynagrodzenia niepełnosprawnych 22 450 zł, a wynagrodzenia osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem 15 000 zł. Ile wyniesie ulga, którą pracodawca wystawi kontrahentowi? Kwota obniżki we wpłacie na PFRON to 5100 zł, co wynika z następującego działania:
[100 000/250 000 x 15 000/10 x (10 – 0,06 x 25)]
Ważne progi
Obniżenie wpłat na PFRON jest ograniczone pewnymi dodatkowymi warunkami dla pracodawcy – beneficjenta ulgi. Polegają one na tym, że gdy kwota obniżenia przewyższa:
- wartość zrealizowanej produkcji lub usługi, obniżenie wpłaty przysługuje tylko do kwoty z faktury,
- 80 proc. wpłaty na PFRON, do której obowiązany jest nabywca w miesiącu, różnicę zalicza się na obniżkę wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach.
Przysługującą a niewykorzystaną kwotę obniżki można uwzględnić we wpłatach na PFRON przez nie dłużej niż 12 miesięcy, licząc od uzyskania informacji o kwocie obniżenia.
Przykład
Jeżeli po zmianach wpłata na PFRON wyniesie w miesiącu 2000 zł, a uzyskana ulga 1500 zł, pracodawca będzie mógł w tym miesiącu wykorzystać z ulgi tylko 1000 zł, gdyż kwota ta stanowi 50 proc. wpłaty na PFRON. 500 zł przejdzie na kolejny miesiąc.
Zdaniem autora
Mateusz Brząkowski, radca prawny
Ściślejsza ewidencja
Wchodzące od 1 lipca 2016 r. zmiany są niekorzystne dla pracodawców wystawiających ulgi we wpłatach na PFRON. Uszczelniają one system korzystania z obniżek. Ustawa wymagać będzie dokumentowania fakturą zakupu produkcji lub usługi od firm uprawnionych do wystawiania informacji o kwocie obniżenia. Ponadto aby skorzystać z ulgi, płatność trzeba uregulować w terminie i nabywca ma udokumentować kwotę obniżenia.
Nowelizacja określa też obowiązki sprzedającego przy ewidencji wystawionych informacji o kwocie obniżeń. Sprecyzowano przepis ograniczający maksymalną wysokość wynagrodzenia pracowników o znacznej i umiarkowanej niepełnosprawności do poziomu najniższego. Chodzi o to, aby uprościć zasady obliczania ulgi i monitorowania prawidłowości jej ustalania.
