- Pracodawca zatrudnił zleceniobiorcę na umowę cywilnoprawną na czas nieokreślony. Zleceniobiorca wstąpił do związku zawodowego. Czy w takim wypadku pracodawca musi konsultować wypowiedzenie umowy zlecenia z organizacją związkową? – pyta czytelnik.
Z początkiem 2019 r., po długim oczekiwaniu, polski ustawodawca wykonał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2015 roku dotyczący praw związkowych osób na umowach cywilnoprawnych. Po zmianie ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 263) pozwala przystępować do związków zawodowych zleceniobiorcom, usługodawcom, samozatrudnionym i innym osobom wykonującym pracę. Tym samym związki mogą reprezentować te osoby wobec pracodawcy.
Czytaj także: Od 1 stycznia 2019 związki zawodowe również dla zleceniobiorców i stażystów
Nowelizacja wprowadziła dużo nowości, uporządkowała niektóre rzeczy, ale też zrodziła kilka wątpliwości. Jedną z kontrowersyjnych kwestii jest to, czy spółka, która zatrudnia zleceniobiorcę na podstawie umowy na czas nieokreślony, musi konsultować wypowiedzenie takiej umowy z organizacją związkową reprezentującą tego zleceniobiorcę. Wprowadzone zmiany wywołują wątpliwość, czy zleceniobiorca korzysta z takiej samej ochrony przed wypowiedzeniem co pracownik.
Bez konsultacji...
Z godnie z art. 38 kodeksu pracy pracodawca, który chce się rozstać z pracownikiem zatrudnionym na czas nieokreślony, musi swój zamiar skonsultować z organizacją związkową reprezentującą tę osobę. Czy taka sama procedura obowiązuje w przypadku zleceniobiorcy? Wydaje się, że nie.
Po pierwsze, art. 38 k.p. stosuje się tylko do pracowników, a ostatnia nowelizacja nic w tym zakresie nie zmieniła. Po drugie, ustawodawca nie wprowadził np. do kodeksu cywilnego albo ustawy o związkach zawodowych przepisu, który wyraźnie nakazywałby pracodawcy konsultować z organizacją związkową wypowiedzenie umowy zawartej ze zleceniobiorcą.
... z dwoma wyjątkami
W związku z tym, co do zasady pracodawca nie musi ustalać przynależności związkowej zleceniobiorcy, jeżeli chce mu wypowiedzieć umowę na czas nieokreślony. Wyjątki od tej zasady mogą być dwa:
- gdy wewnętrzne przepisy pracodawcy (np. układ zbiorowy pracy) albo umowa ze zleceniobiorcą celowo lub przez niejasne sformułowania zobowiązują pracodawcę do konsultowania również wypowiadania umów cywilnoprawnych,
- gdy dany zleceniobiorca jest członkiem władz związku lub jest wskazany uchwałą jako osoba reprezentująca związek – w tych przypadkach pracodawca musi uzyskać zgodę związku na wypowiedzenie; same konsultacje nie wystarczą.
Zdniem autora
Tomasz Sancewicz, radca prawny, Counsel w Kancelarii CMS
Polskie prawo nadal rozróżnia prawa i obowiązki osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnej i umowy o pracę. Ustawodawca słusznie uznał, że pracodawca nie musi konsultować ze związkiem zawodowym wypowiedzenia umowy cywilnoprawnej. Zaangażowanie związków zawodowych w wypowiadanie umów o świadczenie usług byłoby chyba krokiem za daleko idącym.
