Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej kupiłem w postępowaniu egzekucyjnym zabudowaną nieruchomość (grunt wraz z budynkiem). Licytowanym dłużnikiem była osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Czy muszę zapłacić od tej umowy podatek od czynności cywilnoprawnych? – pyta czytelnik.

Katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych znajduje się w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z 9 września 2000 r. ?o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa ?o PCC). Katalog ten ma charakter zamknięty. Wskazuje na to użyty w tym przepisie wyraz „następujące". Zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych oznacza, że tylko i wyłącznie czynności wymienione w tym przepisie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych (wyrok NSA ?z 15 lutego 2008 r., II FSK 1737/06; wyrok WSA w Gdańsku z 14 lutego 2008 r., I SA/Gd 900/07).

I tak podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Umowy sprzedaży, stosownie do art. 1 ust. 4 ustawy ?o PCC, podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli ich przedmiotem są:

1) ?rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) ?rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, ?w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Administracyjna ?i sądowa

Nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych umowy sprzedaży rzeczy ?w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym (zob. art. 2 pkt 3 ustawy o PCC).

Wyłączeniu na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o PCC podlega zarówno sprzedaż w trybie egzekucji administracyjnej (zob. ustawa z 17 czerwca ?1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji), jak i egzekucji sądowej (zob. art. 758–1088 kodeksu postępowania cywilnego).

Dla czytelnika oznacza to, że zakup nieruchomości podczas licytacji prowadzonej przez komornika sądowego jest wyłączony z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych i nie będzie na nim ciążył obowiązek zapłaty podatku.

Także udział

Należy jednak podkreślić, że z wyłączenia na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o PCC korzysta tylko sprzedaż rzeczy >patrz ramka, w tym nieruchomości (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 14 lutego 2014 r., IPTPB2/436-134/13-2/KK; interpretacja Izby Skarbowej ?w Katowicach z 9 sierpnia 2013 r., IBPBII/1/436-108/13/MZ). ?Z wyłączenia korzysta również nabycie udziału w rzeczy, np. części wspólnej budynku ?w przypadku nabycia nieruchomości lokalowej. Jak wskazała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 15 stycznia ?2014 r. (IBPBII/1/436-280/13/MZ): „(...) należy stwierdzić, że wnioskodawca nabył rzecz ?w postaci lokalu mieszkalnego oraz udział w rzeczy w postaci części wspólnych budynku ?i gruntu. Obie rzeczy, czyli nieruchomości, mają urządzone odrębne księgi wieczyste. ?W świetle tego czynność cywilnoprawna w postaci sprzedaży lokalu mieszkalnego oraz udziału w częściach wspólnych budynku i gruntu dokonana w postępowaniu egzekucyjnym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Okoliczność, że przedmiotem nabycia jest udział w rzeczy, nie ma wpływu na wyłączenie z opodatkowania".

Prawa majątkowe inaczej

Natomiast sprzedaż w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym praw majątkowych nie korzysta z wyłączenia od opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o PCC bez względu na ich rodzaj. Nie korzysta zatem ?z wyłączenia sprzedaż w postępowaniu egzekucyjnym np.:

- ?spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 19 lutego 2014 r., IBPBII/1/436-317/13/MZ; interpretacja Izby Skarbowej ?w Poznaniu z 31 października 2012 r., ILPB2/436-203/12-2/MK),

- ?prawa użytkowania wieczystego, w tym związanego ?z odrębną nieruchomością lokalową lub budynkową (interpretacja Izby Skarbowej ?w Bydgoszczy z 26 maja ?2014 r., ITPB2/436-48/14/DSZ), z tym że sprzedaż budynków stanowiących własność użytkownika wieczystego korzysta z omawianego wyłączenia (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu ?z 4 grudnia 2009 r., ILPB2/436-175/09-2/AJ).

Uwaga! To, że sprzedaż ?w drodze egzekucji nie korzysta z wyłączenia, o którym mowa w art. 2 pkt 3 ustawy ?o PCC, nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że jest ona opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wyłączenie z zakresu opodatkowania PCC może bowiem wynikać z innych przepisów, np. z art. 2 pkt 4 ustawy ?o PCC. Przepis ten w przypadku nieruchomości, co do zasady, wyłącza z objęcia PCC czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu zrealizowania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

—Marcin Szymankiewicz ?jest doradcą podatkowym

Rzeczy są zdefiniowane w kodeksie cywilnym

Przez pojęcie rzeczy należy rozumieć, zgodnie z art. 45 kodeksu cywilnego, tylko przedmioty materialne (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 sierpnia 2013 r., ITPB2/436-85/13/DSZ). Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (art. 46 § 1 k.c.).